Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục - sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam

Bài viết này đề cập đến một số quan điểm về giáo dục của chủ nghĩa Mác - Lênin và sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo của Hồ Chí Minh trong xây dựng nền giáo dục mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; đồng thời, nêu rõ ý nghĩa của những quan điểm giáo dục ấy đối với việc đào tạo, phát triển, sử dụng nguồn nhân lực chất lượng phục vụ các mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước, thực hiện mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh".
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục - sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam Phần III. Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam hiện đại TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC - SỰ VẬN DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN SÁNG TẠO CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VÀO ĐIỀU KIỆN CỤ THỂ CỦA VIỆT NAM TS. Lưu Mai Hoa Trường Đại học Nha Trang Tóm tắt Lựa chọn con đường cách mạng vô sản để giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, Hồ Chí Minh đã đặt sự quan tâm hàng đầu vào việc thay đổi và phát triển nền giáo dục nước nhà, xem đó là nền tảng cơ bản nhằm thay đổi tư tưởng, thức tỉnh ý thức dân tộc trong nhân dân, làm cho cách mạng đạt được sự thành công triệt để. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là kết quả của sự kế thừa, vận dụng và phát triển các quan điểm về giáo dục của cha ông, của nhân loại và đặc biệt là quan điểm giáo dục xã hội chủ nghĩa của chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Bài viết này đề cập đến một số quan điểm về giáo dục của chủ nghĩa Mác - Lênin và sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo của Hồ Chí Minh trong xây dựng nền giáo dục mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; đồng thời, nêu rõ ý nghĩa của những quan điểm giáo dục ấy đối với việc đào tạo, phát triển, sử dụng nguồn nhân lực chất lượng phục vụ các mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Từ khóa: Chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh, giáo dục, nguồn nhân lực, cách mạng công nghiệp 4.0. I. MỞ ĐẦU Khi đi tìm con đường giải phóng dân tộc, Hồ Chí Minh đã xác định mục đích cao cả là làm sao cho dân tộc được độc lập, nhân dân được tự do, đồng bào được có cơm ăn, áo mặc, được học hành. Do đó, Người đã bôn ba khắp các nước nhằm tìm kiếm con đường phù hợp nhất đối với điều kiện, hoàn cảnh của Việt Nam. Đến tháng 7/1920, khi bắt gặp chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã tiếp cận được triết lý giáo dục mới, triết lý giáo dục cho con người và vì con người, tất cả hoạt động giáo dục đều nhằm đào tạo ra những con người hữu ích, phục vụ cho sự nghiệp kiến thiết và xây dựng chế độ mới - chế độ xã hội chủ nghĩa trên mảnh đất hiện thực là Liên Xô. Những tiền đề nêu trên, trong đó quan trọng nhất là quan điểm giáo dục của chủ nghĩa Mác - Lênin, |382 “100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020) đã giúp Hồ Chí Minh định hình nên tư tưởng giáo dục mới. Người đã nêu ra những quan điểm hết sức sâu sắc và mới mẻ về một nền giáo dục toàn diện. II. NỘI DUNG 2.1. Một số nội dung cơ bản trong tư tưởng của Hồ Chí Minh về giáo dục 2.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về giáo dục Khi bàn về giáo dục, Mác, Ăngghen và Lênin đều nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong tác phẩm “Những nguyên lý của chủ nghĩa cộng sản”, Ăngghen đã khẳng định: “nền công nghiệp do toàn xã hội thực hiện một cách tập thể và có kế hoạch lại càng cần có những con người có năng lực phát triển toàn diện, đủ sức tinh thông toàn bộ hệ thống sản xuất”1. Theo ông, “công tác giáo dục sẽ làm cho những người trẻ tuổi có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn, làm cho họ có thể lần lượt chuyển từ ngành sản xuất này sang ngành sản xuất nọ tùy theo nhu cầu của xã hội hoặc tùy theo sở thích của bản thân họ. Do đó, công tác giáo dục sẽ làm cho họ thoát khỏi tình trạng một chiều mà sự phân công lao động hiện nay đang buộc mỗi một người phải theo”2. Nền giáo dục mà chủ nghĩa Mác - Lênin hướng đến là nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, nền giáo dục toàn diện, đào tạo nên những con người phát triển toàn diện cả về thể chất, năng lực, đạo đức, thẩm mỹ. Tiếp thu quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và vận dụng vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Hồ Chí Minh đã nêu ra những quan điểm cơ bản về một giáo dục mới xã hội chủ nghĩa. 2.1.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về giáo dục 2.1.2.1. Dạy và học để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân Nhận thức một cách sâu sắc tính chất đô hộ của nền giáo dục thực dân, Hồ Chí Minh đã thẳng thắn phê phán, đó là nền giáo dục nhằm đào tạo nên những kẻ làm tay sai, làm tôi tớ cho bọn thực dân người Pháp. Đó là nền giáo dục đồi bại và xảo trá, vì nó làm cho con người Việt Nam trở nên bạc nhược, hèn nhát, vong bản. Do đó, Hồ Chí Minh chủ trương, cần phải tẩy sạch ảnh hưởng giáo dục nô dịch của chế độ thực dân, phong kiến: thái độ thờ ơ, xa rời đời sống lao động, đấu tranh của nhân dân, học để làm quan, phát tài, dạy theo lối nhồi sọ, máy móc. Từ đó, Người xác định, cần thiết xây 1 C. Mác - Ph. Ăngghen (1995), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.474. ...