Tục ăn hỏi, lễ cưới và ma chay của người T'Rin ở huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa

Người T’Rin ở huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa, sở hữu một nền văn hóa độc đáo với những phong tục tập quán đặc sắc trong các nghi lễ trọng đại như ăn hỏi, cưới xin và ma chay. Bài viết này sẽ tập trung tìm hiểu và mô tả chi tiết các nghi lễ này, từ khâu chuẩn bị đến các bước tiến hành, phản ánh đời sống tinh thần và xã hội của cộng đồng người T’Rin. Chúng ta sẽ phân tích ý nghĩa văn hóa, tín ngưỡng ẩn chứa trong từng nghi thức, cũng như sự thay đổi và thích nghi của các phong tục này trong bối cảnh hiện đại. Bài viết góp phần làm rõ thêm bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú của Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tục ăn hỏi, lễ cưới và ma chay của người TRin ở huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh HòaTư LIỆU FOLKLORE 69 Lễ dạm hỏi của n h à tra i gồm có nhữ ng th ứ sa u đây:TỤC ĂN HỎI, LỄ CƯỚI VÀ - M ột chiếc cong bạc, hoặc nh ữ n g sợiNIA CHAY CỦA NGƯỜI T RIN dây cơm (là n h ữ n g chuỗi h ạ t n h ự a nhiều m àu sắc làm tra n g sức cho p h ụ nữ), hoặcở HUYỆN KHÁNH VĨNH, một chiếc n h ẫ n vàng. - M ột b á n h xà phòng thơm và mộtTỈNH KHÁNH HOÀ chiêc k h ă n la u m ặ t mới. Người th a m gia đi đ ám hỏi của n h àTRẦN VIỆT Kỉn h ■ ’ tra i gồm cha, mẹ, cậu, dì của chú rể. Đ ám hỏi được tiế n h à n h hoàn tât ở n h à 1. T ụ c ă n h ỏ i v à lễ cư ớ i gái xong, qua ngày hôm sa u (hoặc cách vài ngày, vài th á n g , tu ỳ theo h a i gia đình tự Tộc người T R in ở K h á n h Hoà h iện cư chọn) n h à gái lại tổ chức m ột đoàn gồmngụ nhiều n h ấ t tạ i xã G iang Li, huyện cha, mẹ, cậu và cô con gái q u a th ă m viếngK hánh Vĩnh, ở h ai buôn G ia Lô và G ia Rít, n h à tra i với m ục đích cho cô d âu được biếtgồm 241 hộ dân. từ n g người tro n g gia đ ìn h n h à chồng và Tộc người T R in là m ột tộc người th iểu làm quen vổi gia đ ìn h chồng.sô bản địa, có tiến g nói n h ư n g không có chữ Có n h ữ n g đ ám hỏi và đám cưới cùngviết, thuộc ngữ hệ M ôn - Khơ Me. v ề văn diễn ra tro n g m ột ngày n h ư đám cưới conhoá, tộc ngưòi T Rin có m ột b ả n sắc v ăn hoá tra i của già làn g M à G iá - buôn G ia Lô màđộc đáo, không hê p h a lẫn với các tộc người ch ú n g tôi được th a m dự, thì mọi th ủ tụckhác ở Tây N guyên n h ư Ê Đê, Ra Giai... n h à tra i, n h à gái qua lại dạm hỏi và th ăm Người T R in theo c h ế độ p h ụ quyển, viếng lẫn n h a u chỉ diễn ra tro n g vòng mộtcon cái tro n g n h à khi sin h ra , con tra i thì buổi sáng (từ 7 giờ đến 11 giờ). Sau đó, bênlấy họ cha (họ Hà), con gái th ì lấy họ mẹ n h à tra i đã dựng rạ p sẵ n trước sâ n nhà,(họ Cà). Đây là m ột n é t khác b iệ t vối m ột sô dọn bàn ghế, mời bà con th â n thuộc vàdân tộc khác cùng ch u n g sông trê n dãy n h ữ n g người th â n tro n g buôn đến ăn đámnam Trường Sơn - T ây N guyên (nhữ ng dân cưới của con tra i m ình. Rượu cần được h ú ttộc như Ê Đê, R a G iai,... đều theo chê độ ra nhữ ng ca n h ự a, sa u đó đem chê vào bát,m ẫu hệ). dọn ra đãi khách. Và tiếp theo đó là bữa cơm th â n m ậ t cùng h a i họ. Dự đám hỏi và cưối của người T Rin ởbum Gia Lô, xã G iang Li, ch ú n g tôi n h ậ n Khi h ai họ n h à tra i, n h à gái đã vào anth ấy b ản sắc v ăn hoá riên g b iệt của tộc toạ tạ i n h à chú rể, bô của chú rể tay bưngngười này còn lưu giữ đến ngày nay. b á t rượu cần n â n g lên trước m ặt, nói nhữ ng lời tiếp đón â n cần với n h à gái, sa u đó mời T rong lễ dạm hỏi, h a i họ tr a i và gái đều bô của cô d â u cùng uống ch u n g b á t rượu.có hai “ông m ai” làm người d ẫ n đường và Và lúc ây, mọi người tro n g đám tiệc cùngliên hệ qua lại. S au k hi h a i gia đình của uống rượu, nói cười vui vẻ.hai họ đồng ý về việc cho h ai đứ a con th à n hth ân , thì n h à tra i, dưối sự chỉ đạo của ông Q ua tu ầ n uống rượu cán khoảng mộtmai, sắm sa n h n h ữ n g thứ lễ v ậ t cần th iế t, giờ đồng hồ, n h ữ n g người phục vụ đám cướichọn ngày là n h th á n g tôt, đi sa n g n h à gái mối dọn cơm mời k h ách hai họ. Bữa cơmđổ làm lễ dạm hỏi. thườ ng có các m ón ăn tru y ề n th ô n g là th ịt heo (heo cỏ) luộc chấm nưổc m ắm , cơm gạo ’ T rung tâm Văn hoá thông tin Tp. N ha trắ n g (thực p h ẩm c h ín h của người T Rin làTrang, K hánh Hoà. bắp rẫy - cơm gạo trắ n g chỉ d ù n g cho70 TRẦN VIỆT KỈNHnhữ ng bữa ăn q u a n trọ n g n h ư lễ hội, cúng th ấ p xung q u a n h là ru ộ n g trồ n g lúa nước.được m ùa và đám cưới,... ) C húng tôi đã đến th ă m một ngôi mộ hoang tà n tro n g um tù m cây cỏ. N hà mồ dã bị sụp Khi cơm. th ịt được bày biện đầy đủ đổ từ lâu, xung q u a n h còn vương vãi nàotrong n hà, có m ột hiện tượ ng giao lưu độc chén, chai lọ. gùi đi nương qua m ưa nắngdáo giữa hai họ n h à tra i và n h à gái, đó là dã mục n á t, nằm chỏng chơ. Người T R in cóviệc ông bô ch àn g rể cầm b á t th ịt trê n tay phong tục khi chôn cất người th â n ...