Tục cúng biển của người Khmer Bạc Liêu - Một hình thức tôn giáo nguyên thủy

Tục cúng biển của người Khmer ở Bạc Liêu là một nghi lễ độc đáo, mang đậm dấu ấn của tôn giáo nguyên thủy gắn bó chặt chẽ với đời sống cộng đồng. Nghi lễ này thể hiện lòng biết ơn đối với biển cả, nguồn sống quý giá, đồng thời phản ánh tín ngưỡng tôn vinh tự nhiên của người Khmer. Với các nghi thức truyền thống và ý nghĩa tâm linh sâu sắc, tục cúng biển không chỉ là một di sản văn hóa đặc sắc mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Bài viết sẽ giới thiệu nguồn gốc, các nghi lễ chính và ý nghĩa văn hóa của tục cúng biển, góp phần làm sáng tỏ giá trị của tín ngưỡng này trong đời sống người Khmer.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tục cúng biển của người Khmer Bạc Liêu - Một hình thức tôn giáo nguyên thủyTAÅP CHÑ VHDG SÖË 4/2015 33Tuåc cuáng biïín cuãa ngûúâi Khmer Baåc Liïu -MÖÅT HÒNH THÛÁC TÖN GIAÁO NGUYÏN THUÃYTRÛÚNG THU TRANGàûúåc gò thò mang ài cuáng vêåt êëy, miïîn laâ hoå buöíi lïî thïm phêìn sinh àöång, thu huát nhiïìuthaânh têm. Thûúâng laâ hoå cuáng heo, gaâ, võt, töm, ngûúâi tham dûå lïî.cua, baánh hoãi, baánh boâ, caác loaåi hoa, traái cêy, Chûúng trònh lïî cêìu an göìm coá:nûúác, rûúåu... coá ngûúâi coân cuáng baánh cöëm, vaâàùåc biïåt, luön coá möåt àôa tiïìn giêëy hiïån haânh. 1. Phêåt tûã tuång kinh laâm lïî tam baãoHoå khöng cuáng giêëy tiïìn vaâng baåc vaâ àöët sau 2. Phêåt tûã thoå nguä giúái tûâ caác sûkhi cuáng nhû ngûúâi Viïåt, maâ cuáng tiïìn thêåt. 3. Phêåt tûã thónh möåt võ sû thuyïët phaáp vïì yá Àïën buöíi chiïìu cuâng ngaây, khoaãng tûâ 16h, nghôa lïî cêìu ankhi nùæng chiïìu dêìn nhaåt, ngûúâi dên cuâng àïëndaäy àêët saát meá biïín, hoå traãi nhûäng chiïëc chiïëu, 4. Thónh caác sû tuång kinh cêìu annhûäng têëm vaãi baåt àïí baây biïån thûác cuáng. Nghi Trûúác àêy, tuåc lïå naây chó bùæt àêìu bùçng viïåcthûác naây do ngûúâi dên tûå tiïën haânh. Khöng ai cuáng biïín cuãa möåt nhoám ngûúâi àõa phûúng,baão ai, têët caã hoå àïìu yá thûác ùn mùåc chónh tïì, thûåc hiïån leã teã, àún giaãn. Hoå chó mang möåt ñtngöìi chùæp tay vaái laåy hûúáng ra biïín caã mïnh vêåt phêím àïën àïí cuáng röìi ra vïì. Tûâ khi tuåc lïåmöng. Nhûä n g cêu thò thêì m khêë n nguyïå n àûúåc nhiïìu ngûúâi thûåc hiïån, hoå múâi caác sûchuyïn chúã niïìm tin têm linh cuãa hoå àöëi vúái võ trong chuâa àïën thò múái coá thïm phêìn lïî cêìu anThêìn Biïín linh thiïng. nhû ngaây nay. Nghi thûác cuáng àûúåc tiïën haânh khoaãng möåt Vai troâ cuãa Sû Caã trong lïî cêìu an naây àùåcgiúâ àöìng höì, khi hûúng gêìn taân, ngûúâi dên biïåt quan troång. Sû Caã chñnh laâ ngûúâi hûúángdoån caác mêm cöî cuáng vaâ baây thaânh buöíi tiïåc dêîn lïî thûác, bïn caånh hoaåt àöång tñn ngûúäng,taåi chöî. Hoå ngöìi quêy quêìn bïn mêm cöî, buöíi Sû Caã luön yá thûác viïåc giaáo duåc tñnh thiïån,tiïåc diïîn ra trong tiïëng rêm ran troâ chuyïån, giaáo duåc tònh àoaân kïët, tñnh cöë kïët cöång àöìngtrong khöng khñ êëm aáp hoâa quyïån khoái hûúng, trong lïî höåi. Do vêåy, ngûúâi dên àïën chùæp taytrong tiïëng soáng biïín rò raâo êëp iu vöî nheå vaâo trûúác baân thúâ Phêåt, trûúác caác sû, vaái laåy taå únbúâ, trong caái mïnh möng khoaáng àaåt cuãa àêët vaâ cêìu nguyïån, cuäng nhên àoá àûúåc giaáo duåctrúâi miïìn ven biïín. thïm, àúâi söëng vùn hoáa cuãa hoå nhúâ vêåy seä ngaây Àïën khoaãng hún 18h, ngûúâi dên cuâng nhau caâng àûúåc cuãng cöë.têåp trung àïën möåt àõa àiïím gêìn àoá àaä àûúåc Sau khi kïët thuác caác nghi lïî, caác sû vïì laåihoå che raåp chuêín bõ àïí tiïën haânh caác nghi lïî chuâa, ngûúâi dên seä vui chúi cuâng nhau, hoå töícêìu an theo Phêåt giaáo Nam töng. Taåi àêy, hoå chûác sên khêëu, vúái nhiïìu tiïët muåc vùn nghïå,múâi caác sû úã chuâa Xiïm Caán àïën tuång kinh, nhiïìu baâi haát, àiïåu muáa àùåc trûng cuãa ngûúâithuyïët phaáp. Caác nghi lïî taåi àêy àûúåc diïîn ra Khmer. Àïm höåi diïîn ra vúái haâng trùm ngûúâidûúái sûå hûúáng dêîn cuãa võ Sû Caã, truå trò chuâa dên tham gia, hoå vui chúi àïën khoaãng 23h múáiXiïm Caán. vaän höåi. Trûúác khi caác nghi lïî diïîn ra, nhaâ chuâa àiïìu Saáng ngaây 16 thaáng 4, ngûúâi dên laåi àemàïën àöåi vùn nghïå cuãa chuâa vúái trang phuåc àeåp, cúm, thûåc phêím dêng cuáng àïën caác sû, múâivúái daân nhaåc nguä êm àïí phuåc vuå baâ con, cho caác sû duâng cúm, sau àoá thónh caác sû tuång34 NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍIkinh höìi hûúáng phûúác baáo. Buöíi lïî kheáp laåi kïët cuãa tònh caãm vûâa kñnh nïí vûâa ngûúäng voångbùçng hoaåt àöång thaã thuyïìn ra khúi. Con thuyïìn (Rudolf Otto). Emile Durkheim - möåt trongnaây ngûúâi dên tûå laâm bùçng nhûäng chêët liïåu nhûäng ngûúâi saáng lêåp ra xaä höåi hoåc tön giaáoàún giaãn, trïn thuyïìn chúã möåt con gaâ luöåc, phûúng Têy coân chó thïm rùçng, tön giaáo khöngcuâng nhiïìu goái vêåt phêím nho nhoã do ngûúâi chó xuêët phaát do nhu cêìu caá nhên maâ coân dodên boã vaâo tûâ chiïìu töëi höm trûúác. Möîi goái vêåt nhu cêìu cuãa têåp thïí, àoá laâ möåt loaåi hiïån tûúångphêím göìm tiïìn thêåt (chó möåt vaâi nghòn àöìng thïí hiïån sinh hoaåt têåp thïí, coá tñnh chêët cöë kïëttiïìn Viïåt Nam), möåt ñt gaåo, muöëi, vaâ boá cuãi cöång àöìng, coá chûác nùng àiïìu chónh, kïët húåpnhoã. Nguå yá cuãa caác goái vêåt phêím naây laâ àïí toaân xaä höåi trong nhûäng hònh thûác lïî nghi nhêëtdêng cho cö höìn cö baác, nhûäng vong höìn tröi àõnh. Khi thûåc hiïån nhûäng lïî nghi tön giaáo, laânöíi trïn biïín caã, àïí hoå coá tiïìn, gaåo, muöëi, cuãi khi con ngûúâi nöëi kïët, dûåa vaâo nhau thaânh möåtàïí nêëu cúm ùn úã chöën xa khúi. Thaã con thuyïìn khöëi àoaân kïët, tön giaáo vò vêåy coá tñnh chêët nöëinaây ra biïín, ngûúâi dên Khmer gûãi vaâo àoá niïìm kïët con ngûúâi laåi vúái nhau.mong moãi nhûäng àiïìu xêëu seä theo con thuyïìn Quan saát, xem xeát caác nghi thûác, tiïën trònhnaây tröi ài, nhûäng àiïìu töët seä úã laåi. ...