Tương quan quần xã tuyến trùng với một số yếu tố môi trường sông Cửa Đại, tỉnh Bến Tre

Bài báo này cung cấp một số kết quả về mối tương quan giữa quần xã tuyến trùng với một số yếu tố lý hóa trong trầm tích tại Sông Cửa Đại, tỉnh Bến Tre. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tương quan quần xã tuyến trùng với một số yếu tố môi trường sông Cửa Đại, tỉnh Bến TreTẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 1-7TƯƠNG QUAN QUẦN XÃ TUYẾN TRÙNG VỚI MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƯỜNGSÔNG CỬA ĐẠI, TỈNH BẾN TRENgô Xuân Quảng1*, Nguyễn Ngọc Châu2, Nguyễn Đình Tứ21Viện Sinh học nhiệt đới, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam, *ngoxuanq@gmail.com2Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật, Viện Hàn lâm KH & CN Việt NamTÓM TẮT: Quần xã tuyến trùng sống tự do ở Cửa Đại thuộc sông Mê Công, tỉnh Bến Tre được khảo sátvà đánh giá mối tương quan với một số yếu tố lý hóa trong trầm tích. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mật độphân bố, tính chất đa dạng và phong phú của tuyến trùng sống tự do khá cao. Các phân tích thống kê đãchỉ ra sự khác biệt có ý nghĩa về cấu trúc quần xã và cấu trúc dinh dưỡng theo các điểm khảo sát dọc theovùng cửa sông. Quần xã tuyến trùng ở đây không bị chi phối bởi gradient độ muối mà có mối tương quanchặt chẽ với một số chỉ tiêu môi trường khác trong trầm tích như pH, coliform, NH4+, PO43, chlorophyll a,tỷ lệ % hạt phù sa.Từ khóa: Chlorophyll a, Coliform, NH4+, pH, PO43-, Tuyến trùng, Cửa Đại, Bến Tre.MỞ ĐẦUCửa Đại là một nhánh sông lớn của sôngMỹ Tho thuộc hệ thống cửa sông Mê Kông đổra biển Đông. Cửa sông này thuộc tỉnh Bến Trenơi có các hoạt động nuôi trồng thủy sản nhưtôm, cua và nghêu ven biển. Hơn nữa, vùng cửabiển với những bãi cát dài cũng đang ngày càngthu hút đầu tư và khách du lịch tới nghỉ dưỡngkhiến khu vực này đóng vai trò rất quan trọngtrong phát triển kinh tế dịch vụ. Vì vậy, vấn đềmôi trường và đa dạng sinh học trong khu vựcrất cần được quan tâm. Nghiên cứu sự tương tácgiữa các yếu tố môi trường và thủy sinh vật làcơ sở khoa học cho công tác quan trắc và gópphần vào quản lý môi trường vùng cửa sông venbiển. Bài báo này cung cấp một số kết quả vềmối tương quan giữa quần xã tuyến trùng vớimột số yếu tố lý hóa trong trầm tích tại SôngCửa Đại, tỉnh Bến Tre.được thu lặp lại theo nguyên tắc thống kê. Mỗimẫu tuyến trùng được thu bằng ống nhựa trắngdài 30 cm và đường kính 3,5 cm. Ống nhựađược cắm theo 3 góc tam giác sâu >10 cm vàthu mẫu tuyến trùng từ 0-10 cm tình từ bề mặt.Mẫu thu xong được cho vào lọ nhựa dung tích300 ml và cố định bằng formaline 7% ở nhiệt độ60oC và khuấy đều cho đất tan hết thành dungdịch.Điểm thu mẫuVẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUĐịa điểm khảo sát và phương pháp thu mẩuMẫu tuyến trùng được thu thập ngày 5 tháng3 năm 2009 tại sông Cửa Đại, tỉnh Bến Tre. Cácđiểm thu mẫu được định vị theo tọa độ và kýhiệu theo trình tự từ cửa biển vào đất liền nhưsau: CĐ1 (10°1118.50N, 106°4621.3E), CĐ2(10°127.73N,106°4227.63E),CĐ3(10°13’44.7N,106°3856E)vàCĐ4(10°1540.06N, 106°3144.39E) (hình 1).Tại mỗi điểm khảo sát, 3 mẫu tuyến trùngHình 1. Sơ đồ khu vực thu mẫuPhương pháp phân tích mẫu và xử lý số liệuMẫu tuyến trùng sau khi cố định, chuyển vềphòng thí nghiệm và tách lọc theo phương phápcủa Vincx (1996) [9]. Mẫu được lên tiêu bản vàđịnh loại tới giống dưới kính hiển vi OlympusBX51. Định loại theo Platt & Warwick (1983,1988) [6, 7] và Warwick et al. (1998) [10] vàDeprez et al. (2005) [12]. Số liệu sau khi phântích được xử lý bằng chương trình Microsoft1Ngo Xuan Quang, Nguyen Ngoc Chau, Nguyen Dinh TuExcel và tính toán chỉ số đa dạng Margalef (d),Shanon-Wiener (H’(log2)), số giống, mật độphân bố bằng phầm mềm PRIMER v6.0 tíchhợp PERMANOVA. Sự khác biệt có ý nghĩacủa các thông số quần xã tuyến trùng được dùngphân tích phương sai ANOVA (Analysis ofVariance) khi thỏa mãn điều kiện kiểm traLevene (p > 0,05). Trong trường hợp khôngthỏa mãn điều kiện Levene, kiểm tra KruskalWallis được sử dụng thay thế. Phương phápTukey HSD tìm các điểm khác biệt có ý nghĩa.Phần mềm thống kê STATISTICA 7.0 được sửdụng trong trường hợp này.Cấu trúc dinh dưỡng của tuyến trùng đượcxác định theo Wieser (1953) [11] gồm 4 kiểuchính: 1A) tuyến trùng có miệng nhỏ, khôngrăng thường ăn chọn lọc cặn bã hữu cơ cỡ nhỏvà vi khuẩn: 1B) tuyến trùng có kiểu miệngtrung bình, không có răng thường ăn khôngchọn lọc bao gồm các vật chất hữu cơ lớn hơnvà diatom; 2A) tuyến trùng có kiểu miệng trungbình, có răng nhỏ thường ăn các mẫu thức ăncứng hơn hay ăn trên các giá thể trong trầmtích; 2B) tuyến trùng có kiểu miệng lớn, rănglớn hay cấu trúc hàm khỏe thường ăn thịt cácloài tuyến trùng khác hay nghiền nát các mẫuhữu cơ lớn.KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬNTính chất hóa lý môi trường sông Cửa Đại,tỉnh Bến TreMột số chỉ tiêu lý hóa trong trầm tích khuvực khảo sát được lựa chọn nhằm đánh giá mốitương quan với quần xã tuyến trùng như: độmặn, pH, coliform, NH4+, PO43, chlorophyll a,tỷ lệ % hạt phù sa trong trầm tích (bảng 1).Bảng 1. Một số yếu tố môi trường khu vực Cửa ĐạiCĐ18,332,1270,72,67240000,160Cấu trúc quần xã tuyến trùng sông Cửa Đại,tỉnh Bến TreMật độ phân bố của tuyến trùngMật độ phân bố của tuyến trùng sông tạiCửa Đại dao động trung bình từ 973 cá thể/10cm2 đến 167 ...