Ứng dụng doppler trong đánh giá sức khỏe thai

Bài viết đánh giá sức khoẻ thai có tầm quan trọng hàng đầu trong chăm sóc tiền sản vì có ảnh hưởng đến kết cục của thai kỳ cũng như sự phát triển tâm sinh lý của trẻ trong tương lai. Một trong những mục tiêu chính của chăm sóc tiền sản là xác định ‘nguy hiểm’ của thai nhi để áp dụng các biện pháp can thiệp lâm sàng có thể dẫn đến giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong chu sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng doppler trong đánh giá sức khỏe thai 1 ỨNG DỤNG DOPPLER TRONG ĐÁNH GIÁ SỨC KHỎE THAI Trương Thị Linh Giang1,2, Nguyễn Vũ Quốc Huy2 (1) Nghiên cứu sinh Trường Đại học Y Dược Huế - Đại học Huế (2) Trường Đại học Y Dược Huế Tóm tắt Đánh giá sức khoẻ thai có tầm quan trọng hàng đầu trong chăm sóc tiền sản vì có ảnh hưởng đến kết cục của thai kỳ cũng như sự phát triển tâm sinh lý của trẻ trong tương lai. Một trong những mục tiêu chính của chăm sóc tiền sản là xác định ‘nguy hiểm’ của thai nhi để áp dụng các biện pháp can thiệp lâm sàng có thể dẫn đến giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong chu sinh. Siêu âm Doppler trong sản khoa là một kỹ thuật không xâm lấn bằng cách đánh giá âm thanh và phân tích Doppler hình thái phổ Doppler, các chỉ số về phía thai (động mạch rốn, động mạch não giữa...) và về phía mẹ (động mạch tử cung). Gần đây, phương pháp này được xem là quan trọng nhất được chấp nhận rộng rãi giúp ích rất nhiều trong công tác chẩn đoán sớm bệnh cho các thai nghén nguy cơ cao và giúp dự báo sớm sức khỏe thai cũng như dự báo kết quả của thai kỳ. Từ khóa: Động mạch tử cung , động mạch rốn , động mạch não giữa Summary USING DOPPLER TO ASSESS THE FETAL HEALTH FOR THE PREDICTION OF GESTATIONAL OUTCOME Truong Thi Linh Giang, Nguyen Vu Quoc Huy (1) PhD Students of Hue University of Medicne and Pharmacy - Hue University (2) Obstetrics and Gynecology Department – Hue Medical and Pharmacy Univesity Background: Assessment of fetal health plays the most important role in prenatal care because of influence of the prediction of gestational outcome. One of the main aims of routine antenatal care is to identify the ‘ at risk ‘ fetus in order to apply clinical interventions which could results in reduced perinatal morbidity and mortality. Doppler ultrasound is a non invasive technique whereby the movement of blood is studied by detecting the change in frequence of reflected sound, Doppler blood flow velocity waves form of fetal side (umbilical artery, middle cerebral artery ...) and maternal side ( uterine arteries) are discussed and monograms for routine practice are presented. Recently this method is important tool for qualifying high risk pregnancies and help early forecasts the health of the babies and mothers disorder. Doppler sonography in obstetrics is a widely accepted functional method of examining the prediction of gestational outcome. Key words: Doppler, umbilical artery, middle cerebral artery, uterine arteries 1. NGUYÊN LÝ CHUNG Hiệu ứng Doppler sử dụng trong y học dựa trên nguyên lý phản xạ âm dội của sóng siêu âm: đó là khi một chùm sóng siêu âm phát đi gặp một vật cản thì sẽ có hiện tượng phản xạ âm, tần số của sóng siêu âm phản xạ sẽ bị thay đổi so với tần số của siêu âm phát khi vật đó di chuyển. Trong hệ thống tuần hoàn những vật di chuyển chính là tế bào máu. Sử dụng hiệu ứng Doppler có thể tính được tốc độ của dòng máu bằng công thức Doppler. - Địa chỉ liên hệ: Trương Thị Linh Giang * email: drlinhgiangbms@gmail.com - Ngày nhận bài: 24/9/2014 * Ngày đồng ý đăng: 3/11/2014 * Ngày xuất bản: 16/11/2014 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Số 22+23 9 ∆F = 2.Fe.V cosα. c Trong đó: ∆F : Sự thay đổi tần số giữa nguồn siêu âm phát ra và âm vang phản xạ Fe : Tần số phát đi của đầu dò siêu âm α : Góc giữa luồng siêu âm đến và trục của mạch máu V : Tốc độ di chuyển của vật (các tế bào máu) C : Tốc độ siêu âm trong máu 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DOPPLER 2.1. Phân tích Doppler bằng âm thanh nghe được. Khi tốc độ dòng chảy chậm nghe âm thanh trầm và khi tốc độ của dòng chảy cao nghe được âm thanh sắc. Đây là phương pháp phân tích có tính chất định tính không hoàn toàn chính xác. Nó được ứng dụng để phân tích Doppler một số mạch máu có âm thanh đặc trưng như ĐMTC . 2.2. Phân tích Doppler bằng quan sát hình thái phổ Do dòng chảy trong mạch máu có tốc độ khác nhau. Các thành phần hữu hình trong máu cũng có tốc độ di chuyển khác nhau, thành mạch lại có tính chất chun giãn và kích thước của chúng thay đổi tùy từng vị trí. Chính vì thế phổ Doppler là những đường cong mà không bao giờ là đường thẳng, hình dáng của phổ thay đổi tùy loại mạch máu. Phương pháp này được ứng dụng trong thăm dò Doppler của một số mạch máu mà phổ của chúng có hình thái đặc trưng riêng như động mạch tử cung người mẹ bao gồm thì tâm thu và thì tâm trương. Tốc độ dòng tâm thu (S) phản ánh sức bóp của tim. Ở thì tâm trương tim giãn ra nhưng dòng máu vẫn tiếp tục chảy là do có sự co bóp của thành mạch tạo ra tốc độ dòng tâm trương (D), phản ánh tính chất chun giãn của thành mạch. Để đo phổ Doppler ta phải dựa vào các chỉ số, mỗi chỉ số này có một ý nghĩa riêng nhưng nguyên tắc chung là đánh giá mối tương quan của tốc độ dòng tâm thu (S) và tốc dộ dòng tâm trương (D) để đánh giá trở kháng của hệ tuần hoàn thăm dò. 10 2.3. Các chỉ số Doppler hay sử dụng + Chỉ số trở kháng (RI) S-D R= S Trong đó: R: Chỉ số trở kháng (RI) S: Tốc độ tối đa của dòng tâm thu D: Tốc độ của dòng tâm trương ...