Ứng dụng tin học thành lập bản đồ chuyên đề trong nghiên cứu Địa lý

Hệ thống thông tin địa lý ra đời với công cụ quan trọng là phần mềm chuyên dụng, đặc biệt là phần mềm Mapinfo professional. Nội dung bài báo là giới thiệu kết quả nghiên cứu ứng dụng phần mềm Mapinfo professional thành lập bản đồ chuyên đề trong nghiên cứu địa lý.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng tin học thành lập bản đồ chuyên đề trong nghiên cứu Địa lý T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ – Sè 1(41)/N¨m 2007 øng dông tin häc thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò trong nghiªn cøu ®Þa lý TrÇn ViÕt Khanh (Tr−êng §H S− ph¹m - §H Th¸i Nguyªn) 1. §Æt vÊn ®Ò B¶n ®å lµ mét lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt cña trÝ tuÖ con ng−êi, ph¶n ¸nh mét c¸ch cô thÓ bøc tranh ph©n bè c¸c mèi liªn hÖ kh«ng gian vµ sù tËp hîp c¸c sù vËt, hiÖn t−îng ®a d¹ng trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt. B¶n ®å kh«ng chØ lµ h×nh ¶nh thu nhá cña thÕ giíi thùc víi ®©y ®ñ c¸c thuéc tÝnh kh«ng gian vµ phi kh«ng gian mµ nã cßn lµ ph−¬ng tiÖn nghiªn cøu ®éc lËp, mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®Ó gióp chóng ta hiÓu biÕt thÕ giíi xung quanh còng nh− trî gióp c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn cña con ng−êi. Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, ngµy nay viÖc tiÕn hµnh biªn tËp vµ xö lý b¶n ®å ®# cã nhiÒu thay ®æi. C«ng cô m¸y tÝnh cho phÐp chóng ta cã thÓ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm b¶n ®å nh− ý muèn, phôc vô tèt h¬n viÖc nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y bé m«n ®Þa lÝ . HÖ th«ng tin ®Þa lÝ ra ®êi víi c«ng cô quan träng lµ c¸c phÇn mÒm chuyªn dông, ®Æc biÖt lµ phÇn mÒm Mapinfo Professional cho phÐp chóng ta cã thÓ t¹o dùng vµ biªn vÏ nh÷ng b¶n ®å m¸y tÝnh chÝnh x¸c, khoa häc vµ ®Ñp m¾t. Sau ®©y chóng t«i xin giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu øng dông phÇn mÒm MapInfo (version7.5) thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò trong nghiªn cøu ®Þa lý. 2. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ó øng dông tin häc thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò, chóng t«i ®# sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p sau: - Ph−¬ng ph¸p thèng kª - Ph−¬ng ph¸p m« h×nh ho¸ - Ph−¬ng ph¸p Range 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. Giíi thiÖu vÒ phÇn mÒm Mapinfo 7.5 3.1.1. Cµi ®Æt phÇn mÒm + Nh÷ng yªu cÇu vÒ hÖ thèng - Bé vi xö lÝ trung t©m (CPU) Pentium, Celeron III tèc ®é 500 trë lªn. - Bé nhí tèi thiÓu 32 Mb RAM (nªn cã tõ 64 Mb) - Dung l−îng ®Üa cøng cßn trèng tèi thiÓu lµ 500 Mb (trong ®ã dµnh cho cµi ®Æt phÇn mÒm MapInfo 7.5 lµ 152Mb) - Mµn h×nh : VGA víi hç trî card mµn h×nh tõ 8Mb trë lªn[1]. - M«i tr−êng hÖ thèng: Windows 98, Windows 2000, Windows XP. + Cµi ®Æt MapInfo 7.5: §−a ®Üa cµi ®Æt vµo æ CD -Rom, thùc hiÖn thao t¸c cµi ®Æt b»ng c¸ch nh¸y ®óp chuét vµo biÓu t−îng Setup trong th− môc MapInfo 7.5, ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt MapInfo 7.5 ®−îc kÝch ho¹t khëi ®éng. 33 T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ – Sè 1(41)/N¨m 2007 Chän Next ®Ó thùc hiÖn (H×nh 1), xuÊt hiÖn hép héi tho¹i hái cã thùc hiÖn cam kÕt trong môc License Information hay kh«ng, ta chän I accept (chÊp nhËn) – H×nh 2- vµ nhÊn Next ®Ó chuyÓn qua b−íc tiÕp theo. H×nh 1 §iÒn tªn c¸ nh©n sö dông, tæ chøc tham gia vµo nh÷ng « môc yªu cÇu t−¬ng øng. Chän Next ®Ó chuyÓn qua b−íc tiÕp theo. H×nh 2 Trong b−íc nµy, cã rÊt nhiÒu c¸c chän lùa kh¸c nhau, nh−ng th«ng th−êng nªn chän Typical Workstation installion vµ nhÊn Next ®Ó chuyÓn qua b−íc tiÕp theo (H×nh 3) H×nh 3 34 T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ – Sè 1(41)/N¨m 2007 NÕu kh«ng cã nh÷ng thay ®æi vÒ th− môc cµi ®Æt phÇn mÒm MapInfo 7.5 h#y nhÊn Next trong hép héi tho¹i tiÕp theo, sau ®ã click chuét vµo nót Install ®Ó b¾t ®Çu thùc hiÖn viÖc cµi ®Æt. M¸y tÝnh sÏ b¾t ®Çu tù ®éng c¸c thao t¸c cµi ®Æt. Trong qu¸ tr×nh nµy, sÏ xuÊt hiÖn c¸c hép héi tho¹i yªu cÇu ng−êi cµi ®Æt tr¶ lêi mét sè c©u hái mµ nhµ cung cÊp ®−a ra [2]. Cuèi cïng b¹n nhÊn chän Finish ®Ó kÕt thóc viÖc cµi ®Æt. 3.1.2. Tæ chøc th«ng tin b¶n ®å trong MapInfo + Tæ chøc th«ng tin theo c¸c tËp tin ViÖc qu¶n lý th«ng tin cña MapInfo dùa trªn c¸c viÖc tæ chøc th«ng tin theo tõng b¶ng (Table). Trong c¸ch qu¶n lý file cña m×nh MapInfo cã c¸c d¹ng File c¬ b¶n sau: *.tab: m« t¶ th«ng tin cÊu tróc d÷ liÖu *.dat: chøa c¸c th«ng tin nguyªn thñy. *.map: chøa c¸c th«ng tin m« t¶ vÒ kh«ng gian cña c¸c ®èi t−îng ®Þa lÝ. *.id: chøa c¸c th«ng tin liªn kÕt gi÷a th«ng tin vÒ kh«ng gian víi th«ng tin vÒ thuéc tÝnh. + Tæ chøc th«ng tin theo líp ®èi t−îng ViÖc tæ chøc th«ng tin cña MapInfo dùa trªn c¬ së c¸c líp ®èi t−îng (layer). Trong b¶n ®å m¸y tÝnh ng−êi ta chia ra 4 líp (layer) th«ng tin c¬ b¶n nh− sau[2]:
Líp th«ng tin d¹ng ch÷ (text), ®Þa danh: th−êng ë vÞ trÝ trªn cïng cña mçi b¶n ®å m¸y tÝnh.
Líp th«ng tin d¹ng ®iÓm (point):
Líp th«ng tin d¹ng ®−êng (line): vÝ dô nh− s«ng suèi, ®−êng giao th«ng v.v.
Líp th«ng tin d¹ng vïng (region): thÓ hiÖn c¸c ®èi t−îng ®Þa lÝ cã ®−êng viÒn khÐp kÝn. + Liªn kÕt th«ng tin thuéc tÝnh víi c¸c ®èi t−îng b¶n ®å Trong c¬ cÊu tæ chøc th«ng tin cña Mapinfo ®−îc chia lµm 2 phÇn c¬ b¶n lµ c¬ së d÷ liÖu thuéc tÝnh vµ c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å. C¸c th«ng tin nµy ®−îc qu¶n lý ®éc lËp nhau nh−ng ®−îc kÕt nèi víi nhau th«ng chØ sè ID cña mçi b¶n ghi. 3.2. øng dông phÇn mÒm Mapinfo thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò trong nghiªn cøu ®Þa lý 3.2.1. C¸c b−íc thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò + B−íc 1: Më mét b¶n ®å nÒn lµm c¬ së cho thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò, vµo Menu Map, chän Create Thematic Map, xuÊt hiÖn hép tho¹i sau: 35 T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ – Sè 1(41)/N¨m 2007 + B−íc 2: trong hép héi tho¹i nµy, tuú theo môc ®Ých cña ng−êi biªn tËp cã thÓ thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ...