Ứng phó với bạo lực kinh tế và bạo lực tình dục của học sinh trung học phổ thông

Nghiên cứu được tiến hành trên HS trung học phổ thông để làm rõ thực trạng nhận thức, mức độ phổ biến, các kiểu ứng phó của HS đối với BL kinh tế và BL tình dục và nguyên nhân của thực trạng này, góp phần tìm kiếm các giải pháp làm giảm BLHĐ ở HS hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng phó với bạo lực kinh tế và bạo lực tình dục của học sinh trung học phổ thôngJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2017-0044Educational Sci., 2017, Vol. 62, No. 1A, pp. 181-189This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn ỨNG PHÓ VỚI BẠO LỰC KINH TẾ VÀ BẠO LỰC TÌNH DỤC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Hoàng Trung Học Khoa Tâm lí – Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Bạo lực học đường (BLHĐ) trong những năm gần đây trở thành một trong những vấn đề giáo dục phức tạp, có ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình giáo dục và phát triển của học sinh (HS). Nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã tập trung làm rõ bản chất, đánh giá thực trạng, tìm kiếm giải pháp giải quyết vấn nạn BLHĐ. Tuy nhiên, các nghiên cứu chủ yếu tiếp cận dưới góc độ xã hội học hoặc điều tra phổ rộng để đánh giá mức độ phổ biến của BLHĐ. Những nghiên cứu BLHĐ dưới góc độ tâm lí học vẫn còn khá khiêm tốn, đặc biệt là đối với bạo lực (BL) kinh tế và BL tình dục. Nghiên cứu được tiến hành trên HS trung học phổ thông để làm rõ thực trạng nhận thức, mức độ phổ biến, các kiểu ứng phó của HS đối với BL kinh tế và BL tình dục và nguyên nhân của thực trạng này, góp phần tìm kiếm các giải pháp làm giảm BLHĐ ở HS hiện nay. Từ khóa: Bạo lực học đường; tình huống bạo lực học đường; ứng phó với bạo lực học đường; bạo lực tình dục; bạo lực kinh tế.1. Mở đầu Những năm gần đây, BLHĐ trở thành một trong những vấn đề nhức nhối trong đời sốnghọc đường. Với những ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều mặt đến quá trình giáo dục và sự phát triểncủa HS, BLHĐ trở thành vấn đề giáo dục mang tính toàn cầu. Nhiều công trình nghiên cứu trongvà ngoài nước đã được tiến hành để đánh giá thực trạng, tìm kiếm giải pháp giải quyết vấn nạnBLHĐ. Khi phân tích các công trình nghiên cứu tiêu biểu trong lĩnh vực này, có thể thấy, các nhànghiên cứu tập trung vào các hướng nghiên cứu cơ bản sau: (1) Đánh giá thực trạng, phân tíchnguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến BLHĐ; (2) Chỉ rõ mức độ ảnh hưởng của BLHĐ đếnsự phát triển tâm lí của HS và mối quan hệ của BLHĐ với các hiện tượng tâm lí tiêu cực kháctrong đời sống học đường; (3) Làm rõ bản chất, phân loại và tìm kiếm các giải pháp ứng phó vớiBLHĐ [1-8]. Kết quả của các nghiên cứu về BLHĐ đã chỉ ra rằng, BLHĐ là hiện tượng tồn tại phổ biến,trở thành một trong những nguyên nhân căn bản gây tổn thương cho đời sống tâm lí, cản trở quátrình phát triển tích cực của trẻ trong mọi độ tuổi, từ mầm non cho đến HS trung học phổ thôngvà sinh viên đại học. Phân tích các nghiên cứu trong lĩnh vực này đã chỉ ra rằng, tác giả chủ yếuNgày nhận bài: 7/12/2016. Ngày nhận đăng: 22/2/2017.Liên hệ: Hoàng Trung Học, e-mail: hoangtrunghoctlgd@gmail.com. 181 Hoàng Trung Họctiếp cận BLHĐ dưới góc độ xã hội học hoặc điều tra phổ rộng để đánh giá mức độ phổ biến, tầmảnh hưởng của BLHĐ. Những nghiên cứu BLHĐ chuyên sâu, dưới góc độ tâm lí học vẫn còn khákhiêm tốn. Khi tiếp cận điều tra phổ rộng về các loại BLHĐ, tác giả nhận thấy, BL tình dục và BL kinhtế là hai loại BL hoặc tồn tại tương đối phổ biến (BL kinh tế), hoặc thường để lại những hậu quảnghiêm trọng đối với tâm lí của cá nhân và đạo đức học đường (BL tình dục) [4; 5]. Vì vậy, việcnghiên cứu chi tiết bản chất của hai loại BL này, đặc biệt là nhận thức và những đặc trưng trongcách ứng phó của HS đối với BL về kinh tế và tình dục có ý nghĩa hết sức quan trọng. Trong nghiên cứu này tác giả bài báo hướng đến đánh giá thực trạng nhận thức, mức độ phổbiến, loại và các kiểu hành vi tiêu biểu trong cách ứng phó của HS với BL kinh tế và BL tình dục.Việc nghiên cứu BLHĐ và khả năng ứng phó của HS, đặc biệt là các phương thức hành vi trongtình huống BLHĐ về tình dục, kinh tế có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc xây dựng nhữngchương trình can thiệp, trợ giúp học sinh ứng phó hiệu quả trong các tình huống BLHĐ.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Một số khái niệm công cụ và phương pháp nghiên cứu Vấn đề BLHĐ có thể được tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau. Trong nghiên cứu này,BLHĐ được nghiên cứu với khái niệm công cụ như sau: BLHĐ là những hành vi vô tình hay cố ýgây tổn thương cho người khác, để lại hậu quả nghiêm trọng về thể chất và tinh thần, xảy ra trongphạm vi nhà trường [4]. BLHĐ thường xảy ra trong mối quan hệ giữa HS với HS, giữa giáo viênvới HS hoặc ngược lại. Trong nghiên cứu này, chúng tôi chỉ tập trung làm rõ loại BLHĐ có liênquan đến kinh tế và tình dục giữa HS với HS trong phạm vi nhà trường. Ứng phó của HS trong tình huống BLHĐ là những nỗ lực tâm lí và hành vi nhằm ...