Ước lượng giá trị kinh tế di sản văn hóa trong tiến trình phát triển đô thị bền vững

Bài viết này trình bày tổng quan về lý thuyết và thực tiễn áp dụng công cụ lượng giá kinh tế di sản văn hóa, như là một cách tiếp cận để bảo tồn di sản trở thành động lực kinh tế, tạo ra việc làm và là một điểm nhấn văn hóa độc đáo trong phát triển đô thị hiện đại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ước lượng giá trị kinh tế di sản văn hóa trong tiến trình phát triển đô thị bền vững ƯỚC LƯỢNG GIÁ TRỊ KINH TẾ DI SẢN VĂN HÓA TRONG TIẾN TRÌNH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TS. Nguyễn Công Thành Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Tóm tắt Trong xu hướng đô thị hóa nhanh, các đô thị đang phải vật lộn để hiện đại hóa mà không mất đi sự độc đáo văn hóa và lịch sử của đô thị. Sự ra đời của kinh tế di sản chính là một trong các nỗ lực đưa di sản gắn liền với các chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Các nguyên tắc kinh tế đã được đưa vào quá trình ra quyết định đầu tư bảo tồn di sản, đặc biệt khi các ràng buộc ngân sách là yếu tố quan trọng. Đồng thời, các nghiên cứu về lượng giá di sản văn hóa đã không ngừng mở rộng nhằm củng cố lý luận và ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực này. Bài viết này trình bày tổng quan về lý thuyết và thực tiễn áp dụng công cụ lượng giá kinh tế di sản văn hóa, như là một cách tiếp cận để bảo tồn di sản trở thành động lực kinh tế, tạo ra việc làm và là một điểm nhấn văn hóa độc đáo trong phát triển đô thị hiện đại. Từ khóa: Di sản đô thị, Lượng giá kinh tế 1. Lời giới thiệu Di sản văn hóa luôn tồn tại trong thế giới quanh ta. Mỗi đô thị đều có những góc phố, những công trình mang dấu ấn lịch sử và truyền thống văn hóa tạo nên sự kết nối chặt chẽ giữa hiện tại và quá khứ. Tuy nhiên, với xu hướng đô thị hóa nhanh chóng, các thành phố phải vật lộn để hiện đại hóa mà không hoàn toàn mất đi sự độc đáo văn hóa và lịch sử của chúng. Hoạt động kinh tế trong những thành phố này có thể gia tăng, đôi khi rất nhanh, nhưng trong quá trình đó nguy cơ mất đi những đặc điểm văn hóa và lịch sử riêng biệt cũng gia tăng, làm cuộc sống hiện đại ít đa dạng và đáng nhớ hơn. Đây không chỉ đơn thuần là mối quan tâm của riêng các nhà văn hóa hay sử gia, mà việc bảo tồn các di sản văn hóa là của toàn thể cộng đồng, để có thể tránh việc mất sự kết nối liên thời gian và để có thể làm cuộc sống đô thị ý nghĩa hơn. Tin tốt là có một xu hướng ngày càng tăng của các dự án đầu tư nhằm bảo tồn và lồng ghép di sản vào các chiến lược phát triển. Tất cả các nước phát triển và đang phát triển thực sự đầu tư nhiều hơn vào việc bảo tồn di sản văn hóa tại các thành phố của họ, đồng thời với các dự án phát triển đô thị. Các hoạt động đầu tư bảo tồn này không chỉ hướng tới đảm bảo giá trị văn hóa lịch sử độc đáo, mà còn giúp cải thiện điều kiện kinh tế cho cộng đồng địa phương (Licciardi, 2012). 117  Sự ra đời của kinh tế di sản chính là một trong các nỗ lực đưa di sản gắn liền với các chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Là một lĩnh vực chuyên môn kinh tế, kinh tế di sản ra đời tương đối gần đây (Throsby, 2012). Tuy nhiên, đây không phải là để nói rằng nỗ lực trước đây về bảo tồn di sản và chính sách di sản đã bỏ qua các khía cạnh kinh tế. Ví dụ, nội dung nổi bật trong các cuộc thảo luận về các liên kết giữa chính sách văn hóa và phát triển kinh tế ở UNESCO trong những năm 1960 và 1970. Các sáng kiến khác trong thập niên 1970 và 1980, như việc thành lập Công ước Di sản Thế giới và việc sử dụng Hiến chương Burra để đánh giá tầm quan trọng di sản ở nhiều quốc gia, được công nhận là cần thiết để thực hiện các biện pháp bảo vệ di sản. Nhưng mãi đến những năm 1990, cuộc thảo luận mới bắt đầu về khả năng ứng dụng chính thức lý thuyết và thực hành kinh tế học để phân tích các quyết định bảo tồn di sản. Trong một bài báo xuất bản lần đầu vào năm 1995, nhà kinh tế học nổi tiếng người Anh Sir Alan Peacock đã chỉ ra sự cần thiết của việc lượng giá di sản trong phân bổ nguồn lực cho các dự án di sản. Vì nguồn lực đầu tư cho các dự án di sản chủ yếu từ ngân sách công, Peacock cho rằng các quan điểm ưu tiên của công chúng cần được tính đến trong quá trình ra quyết định. Kể từ đó, các nguyên tắc kinh tế đã được phát triển nhằm ứng dụng trong lĩnh vực di sản văn hóa. Hiện nay, sự tham gia của các nhà kinh tế đã được đưa vào quá trình ra quyết định đầu tư bảo tồn di sản, đặc biệt khi các ràng buộc ngân sách là yếu tố quan trọng. Đồng thời, các nghiên cứu về lượng giá di sản văn hóa đã không ngừng mở rộng nhằm củng cố lý luận và ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực này. Bài viết này trình bày tổng quan về lý thuyết và thực tiễn áp dụng công cụ lượng giá kinh tế di sản văn hóa, như là một cách tiếp cận để cân b ...