Vài nét tình hình nghiên cứu vấn đề ngôn ngữ toán học

Bài viết tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề ngôn ngữ toán học trên thế giới và Việt Nam với mong muốn gợi ra những định hướng nghiên cứu để ngày càng có nhiều hơn những kết quả nghiên cứu về ngôn ngữ toán học và việc sử dụng ngôn ngữ toán học trong thực tiễn dạy học, ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vài nét tình hình nghiên cứu vấn đề ngôn ngữ toán họcTrần Ngọc BíchTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ135(05): 75 - 80VÀI NÉT TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ NGÔN NGỮ TOÁN HỌCTrần Ngọc Bích*Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái NguyênTÓM TẮTTrên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu về mối quan hệ giữa ngôn ngữ sử dụng hàng ngày vớingôn ngữ toán học, những khó khăn về ngôn ngữ mà HS thường gặp phải trong học toán, vấn đềngôn ngữ toán học trong chương trình môn Toán ở một số nước trên thế giới… Ở Việt Nam đã cómột số nhà nghiên cứu quan tâm đến vấn đề ngôn ngữ toán học và việc sử dụng ngôn ngữ toán họctrong nhà trường phổ thông. Bài viết tổng quan tình hình nghiên cứu vấn đề ngôn ngữ toán họctrên thế giới và Việt Nam với mong muốn gợi ra những định hướng nghiên cứu để ngày càng cónhiều hơn những kết quả nghiên cứu về ngôn ngữ toán học và việc sử dụng ngôn ngữ toán họctrong thực tiễn dạy học, ...Từ khóa: ngôn ngữ, ngôn ngữ toán học, dạy học, dạy học môn Toán, giáo dục học toán học.ĐẶT VẤN ĐỀ*Trong dạy học môn Toán, vấn đề rèn luyệnkhả năng sử dụng chính xác ngôn ngữ toánhọc (NNTH) cho học sinh (HS) chiếm một vítrí rất quan trọng bởi “toán học hiểu theonghĩa nào đó là một thứ ngôn ngữ để mô tảnhững tình huống cụ thể nảy sinh trongnghiên cứu khoa học hoặc trong hoạt độngthực tiễn của loài người”[5]. “Dạy học toánxét về mặt nào đó là dạy học một ngôn ngữ,một ngôn ngữ đặc biệt, có tác dụng to lớntrong việc diễn tả các sự kiện, các phươngpháp trong các lĩnh vực rất khác nhau củakhoa học và hoạt động thực tiễn” [1].Trên thế giới đã có rất nhiều nhà nghiên cứuquan tâm đến vấn đề NNTH và sự cần thiếtcủa NNTH trong giảng dạy và học tập toán. ỞViệt Nam có đã có một số công trình nghiêncứu đề cập đến khía cạnh NNTH và vấn đềNNTH trong dạy học môn Toán ở trườngphổ thông.NỘI DUNGTổng quan tình hình nghiên cứu vấn đềngôn ngữ toán họcTrên thế giớiNNTH đóng góp đáng kể vào việc học tậptoán của HS. Năm 1952, Hickerson đã nghiêncứu ý nghĩa của các kí hiệu số học được hình*Tel: 0904 321939, Email: bichtransptn@gmail.comthành trong giờ học toán của HS. Tuy nhiênnghiên cứu này không được quan tâm mà đếntận những năm 1970 thì NNTH mới bắt đầuđược nghiên cứu một cách có hệ thống trongmối quan hệ với NNTN. Chẳng hạn,Waywood (1986) đã nghiên cứu những ảnhhưởng của NNTH đến HS trung học cơ sởbằng cách ghi nhật kí vào cuối mỗi tiết họctoán trong suốt thời gian bốn năm. Nghiêncứu của Stigler và Baranes (1988) về việc sửdụng NNTH của HS tiểu học ở Trung Quốc,Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ. Nghiên cứu củaSullivan và Clarke (1991) về nâng cao chấtlượng sử dụng câu hỏi trong lớp học toán đểHS tích cực tham gia, trên cơ sở đó phát triểnNNTH [14].Martin Hughes (1986) đã nghiên cứu nhữngkhó khăn về mặt NNTH mà cụ thể là các kí hiệusố học trong việc học tập toán của HS [13].Rheta N. Rubenstein (2009) nghiên cứu về kíhiệu toán học và nhận thấy kí hiệu là một yếutố quan trọng của NNTH trong học tập mônToán ở mọi cấp học. Kí hiệu là công cụ biểudiễn các quan hệ và giải quyết vấn đề toánhọc. Trên cơ sở đó tác giả đề xuất một số giảipháp hỗ trợ GV khắc phục khó khăn của HStrong học tập toán về phương diện cú pháp vàngữ nghĩa của NNTH [16].Charlene Leaderhouse (2007) đã nghiên cứuvề NNTH và sự hiểu biết NNTH của HS lớp6 trong học tập Hình học. Trên cơ sở đó, tác75Nitro PDF Software100 Portable Document LaneWonderlandTrần Ngọc BíchTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆgiả nhận thấy khả năng hiểu, sử dụng chínhxác các thuật ngữ toán học sẽ hỗ trợ rất nhiềucho sự hiểu biết về khái niệm toán học và tronghọc tập HS cần có được những cơ hội thảo luậný tưởng, thực hành sử dụng NNTH [7].Diane L. Mille (1993) nghiên cứu về vai tròcủa NNTH trong phát triển các khái niệmtoán học và sự kết nối của ngôn ngữ khi tiếngAnh là ngôn ngữ thứ hai của người học [9].Eula Ewing Monroe và Robert Panchyshyn(1995) nghiên cứu về vấn đề từ vựng củaNNTH và nêu lên sự cần thiết về từ vựng củaNNTH trong phát triển các khái niệm toánhọc [10].Cũng nghiên cứu về vấn đề từ vựng củaNNTH, David Chard (2003) xây dựng kếhoạch phát triển từ vựng trong học tập toán vànhận thấy NNTH là phương tiện rất quantrọng giúp HS phát triển các khái niệm mới.HS học tập toán tốt nhất bằng cách sử dụngNNTHvà sự hiểu biết về NNTH để rèn luyệnkĩ năng nói, viết trong diễn đạt khái niệm toánhọc [8].Mặt khác, một số nhà nghiên cứu giáo dục đãquan tâm đến vấn đề NNTH trong chươngtrình môn Toán của một số nước. Chẳng hạn,Mihaela Singer (2007) đã nghiên cứu vấn đềNNTH trong chương trình giáo dục phổ thôngmôn Toán của Rumani. Trong nghiên cứu tácgiả khẳng định “Giao tiếp bằng NNTH” làmột trong bốn mục tiêu giáo dục môn Toán,được thực hiện bắt đầu từ lớp 1 cho đến lớpcuối cùng của giáo dục phổ thông. Ngôn ngữlà phương tiện để biểu đạt tri thức toán học,do đó việc giúp cho HS “có kiến thức và kĩnăng sử dụng các khái niệm toán học” cũngđồng nghĩa với việc hình thành, sử dụngNNTH m ...