Vài nét về nhà Trần (1225 - 1400) - 1

Vài nét về nhà Trần (1225 - 1400)1Các vua triều Trần rần Thái Tông: 1225-1258 Trần Thánh Tông: 1258-1278 Trần Nhân Tông: 1279-1293 Trần Anh Tông: 1293-1314 Trần Minh Tông: 1314-1329 Trần Hiển Tông: 1329-1341 Trần Dụ Tông: 1341-1369 Trần Nghệ Tông: 1370-1372 Trần Duệ Tông: 1372-1377 Trần Phế Đế: 1377-1388 Trần Thuận Tông: 1388-1398 Trần Thiếu Đế: 1398-1400 I. Giai đoạn hưng thịnh của nhà TrầnTrần Cảnh (1218-1277) lên làm vua lấy hiệu là Trần Thái Tông, cha là Trần Thừa làm Thượng hoàng, chú là Trần Thủ Độ làm Quốc Thượng phủ. Từ đó, vì Trần Thái Tông...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vài nét về nhà Trần (1225 - 1400) - 1 Vài nét về nhà Trần (1225 - 1400) 1Các vua triều Trầnrần Thái Tông: 1225-1258Trần Thánh Tông: 1258-1278Trần Nhân Tông: 1279-1293Trần Anh Tông: 1293-1314Trần Minh Tông: 1314-1329Trần Hiển Tông: 1329-1341Trần Dụ Tông: 1341-1369Trần Nghệ Tông: 1370-1372Trần Duệ Tông: 1372-1377Trần Phế Đế: 1377-1388Trần Thuận Tông: 1388-1398Trần Thiếu Đế: 1398-1400I. Giai đoạn hưng thịnh của nhà TrầnTrần Cảnh (1218-1277) lên làm vua lấy hiệu là Trần Thái Tông, cha là Trần Thừalàm Thượng hoàng, chú là Trần Thủ Độ làm Quốc Thượng phủ. Từ đó, vì TrầnThái Tông còn nhỏ, Trần Thủ Độ đã chi phối rất nhiều đến công việc chính trị nhưviệc bức tử Thượng hoàng Lý Huệ Tông (1226), việc xây dựng lại thành ThăngLong (1230), việc thảm sát tập thể tôn thất nhà Lý (1232).Khi lớn lên, Trần Thái Tông tỏ rõ ra có bản lĩnh, đưa được xã hội đã bị rối loạncuối triều Lý trở lại ổn định. Để sửa lại kỷ cương đã quá lỏng lẻo cuối triều Lý,nhà vua định ra pháp luật khá nghi êm khắc. Những người phạm tội trộm cắp đềuphải chặt chân, chặt tay, thậm chí bị voi giày.Khác với các vua nhà Lý, các vua Trần có lệ nhường ngôi sớm cho con để lên làmThái Thượng hoàng. Thái Thượng hoàng cùng vua trông nom việc nước. Thựcchất đây là giai đoạn thực tập thuật trị nước cho vị vua mới.Hệ thống quan lại cũng được định chế lại dưới triều vua Trần Thái Tông. Cao hơnhết là Tam Công, Tam Thiếu, Thái úy, Tư Mã, Tư Đồ, Tư Không. ở dưới là cácquan văn võ chia làm hai chức: nội chức (quan tại triều ở các bộ) và ngoại chức(quan địa phương). Cứ 10 năm thì các quan được thăng thêm một hàm và 15 nămthì lên một chức. Ai có quan tước thì con được thừa ấm làm quan, còn nhữngngười khác bất kể giàu nghèo đều phải đi lính. Tuy thế, những người có học vẫncó thể tham chính qua con đường thi cử.Các vua Trần rất chú ý đến việc chiêu hiền đãi sĩ. Từ năm 1232 vua Trần TháiTông đã mở khoa thi Thái học sinh, đến năm 1247 lại đặt ra Tam khôi: Trạngnguyên, Bảng nhãn, Thám hoa. Chính trong kỳ thi này đã xuất hiện nhiều kỳ tàinhư Trạng nguyên 13 tuổi Nguyễn Hiền, Bảng nhãn và về sau là sử gia Lê VănHưu.Triều Trần phân ra hai loại ruộng công: ruộng quốc khố và ruộng thác điền. Ruộngthác điền là ruộng thưởng công cho các quan, đóng thuế rất ít. Thuế thân thì căncứ vào số ruộng có được mà đóng bằng tiền còn thuế ruộng thì đóng bằng thóc.Trong nước có một số thay đổi về hành chính. Năm 1242, Trần Thái Tông chianước ra làm 12 lộ, mỗi lộ có An Phủ sứ chánh và phó cai trị và có sổ dân tịchriêng. Dưới lộ là phủ, châu huyện do các Đại Tư xã hay Tiểu Tư xã trông coi, Đơnvị sau cùng là làng xã. Xã quan do dân bầu, được gọi là chánh sử giám.Người trong nước được phân ra từng hạng: con trai vào 18 tuổi thì gọi là tiểuhoàng nam, từ 20 tuổi là đại hoàng nam, 60 tuổi trở lên là lão hạng.Dưới triều vua Trần Thái Tông, vào năm 1258, quân Mông Cổ sang xâm lược ĐạiViệt. Nhà vua lãnh đạo toàn dân, đẩy lui được cuộc xâm lăng này. Sau chiếnthắng, vua nhường ngôi cho Thái tử Hoảng và lên làm Thái Thượng hoàng. Ngàivề quê Tức Mặc, lập cung Trùng Quang để ở, dành thì giờ đi ngao du sơn thủy vànghiên cứu Thiền học. Ngài trước tác một số tác phẩm quan trọng như Kiến trungthường lệ (năm quyển), Quốc triều thông chế, một số thi văn và quan trọng nhấtlà cuốn cảo luận triết học Khóa hư lục. Ngài làm Thái Thượng hoàng 19 năm thìmất (1277).Trần Thánh Tông là một ông vua nhân từ. Dưới triều của nhà vua, trong nước bìnhyên không có nội loạn hoặc ngoại xâm. Nhà vua chú trọng đến nông nghiệp, bắtcác vương hầu công chúa chiêu tập những người nghèo đói lưu lạc để khai khẩnđất hoang. Điền trang của vương hầu bắt đầu có từ đấy.Năm 1278 vua Trần Thánh Tông nhường ngôi cho con là Thái tử Trần Khâm vàlên làm Thượng Hoàng.Thái Tử Trần Khâm lên làm vua, lấy hiệu là Trần Nhân Tông.Dưới thời Trần Nhân Tông, chữ Nôm bắt đầu được trọng dụng. Nguyễn Thuyên,quan Hình bộ Thượng thư đã làm thơ phú bằng chữ Nôm, về sau nhiều người làmtheo và gọi đó là Hàn luật.Một điểm son khác của thời này là công cuộc đánh đuổi quân Nguyên. Đế quốcNguyên Mông bành trướng thế lực, diệt được nhà Tống, phát động hai lần xâmlược Đại Việt từ 1284 đến 1288. Nhưng vua Trần Nhân Tông cùng các kiệt tướngTrần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh D ư, Trần BìnhTrọng, Phạm Ngũ Lão, Trần Quốc Toản... đã oanh liệt đánh bại toán quân đượcmệnh danh bách chiến bách thắng này.Năm 1293, khi việc nước đã ổn định, vua Nhân Tông nhường ngôi cho Thái tửTrần Thuyên và lên làm Thái Thượng hoàng rồi đi tu ở núi Yên Tử lấy hiệu làTrúc Lâm đầu đà. Sau khi Thượng hoàng mất, các môn đệ tôn ông là Đệ nhất Tổphái Trúc Lâm.Thái tử Trần Thuyên lên ngôi, ấy là Trần Anh Tông. Đây là một bậc minh quânbiết trọng đãi tôi trung, thưởng phạt phân minh và có một chính sách cai trị vữngvàng.Vua Anh Tông không kể ...