Vai trò bảo vệ quyền con người và nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý: Phần 1

Cuốn sách "Nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý và vai trò bảo vệ quyền con người" gồm 12 chương, chia làm 4 phần, đề cập những nghiên cứu của các tác giả về nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý và việc áp dụng các nguyên tắc này trên thực tiễn thi hành pháp luật ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 1 dưới đây!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò bảo vệ quyền con người và nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý: Phần 1 Chịu trách nhiệm xuất bản GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN Chịu trách nhiệm nội dung ỦY VIÊN HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP - XUẤT BẢN TS. VÕ VĂN BÉ Biên tập nội dung: ThS. VĂN THỊ THANH HƯƠNG ThS. NGUYỄN THỊ HẢI BÌNH ThS. TRẦN KHÁNH LY ThS. NGUYỄN VIỆT HÀ Trình bày bìa: NGUYỄN VIỆT THẮNG Chế bản vi tính: NGUYỄN THỊ VÂN HÀ Đọc sách mẫu: TRẦN KHÁNH LY BÙI BỘI THU _______________________________________________ Số đăng ký kế hoạch xuất bản: 2650-2022/CXBIPH/30-106/CTQG. Số quyết định xuất bản: 1560-QĐ/NXBCTQG, ngày 09/8/2022. Nộp lưu chiểu: tháng 8 năm 2022. Mã ISBN: 978-604-57-7958-3. TẬP THỂ TÁC GIẢ PGS.TS. NGUYỄN HOÀNG ANH Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội GS.TS. NGUYỄN ĐĂNG DUNG Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. BÙI TIẾN ĐẠT Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội PGS.TS. BÙI XUÂN ĐỨC Khoa Luật, Trường Đại học Đại Nam PGS.TS. VŨ CÔNG GIAO Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. ĐINH THẾ HƯNG Viện Nhà nước và Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam TS. NGUYỄN VĂN QUÂN Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. NGUYỄN MINH TÂM Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội GS.TS. PHẠM HỒNG THÁI Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. NGUYỄN BÍCH THẢO Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. MAI VĂN THẮNG Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội PGS.TS. ĐẶNG MINH TUẤN Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội PGS.TS. NGUYỄN MINH TUẤN Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội TS. TRẦN ANH TÚ Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội ThS. NINH VIẾT TÙNG Tòa án nhân dân thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình 5 LỜI NHÀ XUẤT BẢN T rên thế giới, nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý đã xuất hiện từ năm 1215 tại Vương quốc Anh và sau đó lan tỏa ra rất nhiều quốc gia khác. Nguyên tắc này đã đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự hình thành và phát triển việc bảo vệ các quyền con người của pháp luật quốc tế. Theo đó, “Mọi người sinh ra tự do và bình đẳng về phẩm cách và quyền lợi, có lý trí và lương tri, và phải đối xử với nhau trong tình bác ái” (Điều 1 Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền năm 1948). Mặc dù không thực sự được nhắc đến theo đúng tên nguyên gốc, nhưng nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý đã được pháp luật nước ta đề cập tại Hiến pháp năm 2013 và một số văn bản quy phạm pháp luật khác. Tuy nhiên, việc thực thi những quy định của pháp luật liên quan đến nguyên tắc trình tự công bằng, hợp lý vẫn chưa thực sự đạt được như mong đợi. Đáp ứng nhu cầu tìm hiểu và áp dụng nguyên tắc trình tự công bằng, hợp lý trong lĩnh vực phi hình sự (tố tụng dân sự, tố tụng hành chính) và trong thủ tục hành chính đang ngày càng cao, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý và vai trò bảo vệ quyền con người (Sách chuyên khảo) do TS. Bùi Tiến Đạt, giảng viên Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội 6 NGUYÊN TẮC TRÌNH TỰ PHÁP LUẬT CÔNG BẰNG, HỢP LÝ... làm chủ biên. Cuốn sách gồm 12 chương, chia làm 4 phần, đề cập những nghiên cứu của các tác giả về nguyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý và việc áp dụng các nguyên tắc này trên thực tiễn thi hành pháp luật ở Việt Nam. Cuốn sách là một tài liệu hữu ích cho các nhà lập pháp, các cơ quan tư pháp, các cơ quan hành chính nhà nước, các nhà khoa học, giảng viên, học viên và sinh viên ngành luật trong việc nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng pháp luật trong lĩnh vực này. Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc. Tháng 5 năm 2021 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT 7 LỜI GIỚI THIỆU N guyên tắc trình tự pháp luật công bằng, hợp lý (due process1 of law) - thường được gọi ngắn gọn là trình tự công bằng (due process) - là nền tảng của các hiến pháp hiện đại vì nó đảm bảo những giá trị của nhà nước pháp quyền. Nghiên cứu về học thuyết trình tự pháp luật công bằng luôn là một lĩnh vực quan trọng trong khoa học pháp lý trên thế giới. Những công trình nghiên cứu về chủ đề này đặc biệt sâu và rộng ở các nền luật học phát triển như châu Âu và Anh - Mỹ. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu vắng những nghiên cứu sâu và toàn diện về nhu cầu và khả năng áp dụng học thuyết này cho những quốc gia đang trong quá trình cải cách pháp luật và xây dựng nhà nước pháp quyền như Việt Nam. Hiện nay, học thuyết về trình tự công bằng thường được thảo luận theo nghĩa hẹp của nó, tức gắn với các quyền xét xử công bằng trong tố tụng hình sự (criminal fair trial rights), vốn được khẳng định trong các bộ luật quốc tế về quyền con người cũng như hiến pháp của nhiều quốc gia (trong đó có Việt Nam). Điều này có vẻ thể hiện sự tương thích cao giữa nguyên tắc trình tự công bằng _______________ 1. Từ “due” phản ánh nghĩa rất rộng, gồm các ngữ nghĩa như công bằng, hợp lý, đúng đắn, chuẩn, chặt chẽ... Trong cuốn sách chuyên khảo này, ở nhiều chỗ các tác giả chọn cách dịch khái quát, ngắn gọn là “công bằng, hợp lý” hoặc gọn hơn nữa là “công bằng” nhằm phản ánh từ “due”. Bên cạnh đó, các thuật ngữ “đúng đắn”, “chuẩn”, “chặt chẽ” cũng được sử dụng rải rác trong cuốn sách này với ý nghĩa tương đồng. Còn từ “process” được dịch là “trình tự” hoặc “thủ tục”. 8 NGUYÊN TẮC TRÌNH TỰ PHÁP LUẬT CÔNG BẰNG, HỢP LÝ... khởi nguồn từ Đại Hiến chương về tự do năm 1215 - ...