Vai trò của nhà nước trong xây dựng nông thôn mới ở Hàn Quốc và Việt Nam: Một cách đối sánh

Việt Nam và Hàn Quốc đều có điểm xuất phát là những quốc gia nông nghiệp. Thế nhưng, từ đầu thập niên 70 của thế kỉ XX, Hàn Quốc thực hiện Phong trào Làng mới (Saemaul Undong), nền nông nghiệp phát triển nhanh chóng, góp phần tạo ra “kì tích Hàn giang”, đưa Hàn Quốc trở thành một trong số ít quốc gia hàng đầu châu Á. Việt Nam cũng đã tiến hành công cuộc đổi mới từ năm 1986, nền nông nghiệp của Việt Nam có sự chuyển biến vẫn chưa phát huy hết được những lợi thế của mình. Từ năm 2010, Việt Nam cũng bắt đầu thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nhằm nâng cao đời sống của nông dân. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn. Sự thành công trong nông nghiệp nói chung và Phong trào Làng mới của Hàn Quốc đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng về vai trò lãnh đạo của nhà nước đối với công cuộc xây dựng nông thôn mới cho Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của nhà nước trong xây dựng nông thôn mới ở Hàn Quốc và Việt Nam: Một cách đối sánh PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG KỶ YẾU HỘI THẢO TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HÀN QUỐC VÀ VIỆT NAM: MỘT CÁCH ĐỐI SÁNH TS. Lê Tùng Lâm  TÓM TẮT Việt Nam và Hàn Quốc đều có điểm xuất phát là những quốc gia nông nghiệp. Thế nhưng, từ đầu thập niên 70 của thế kỉ XX, Hàn Quốc thực hiện Phong trào Làng mới (Saemaul Undong), nền nông nghiệp phát triển nhanh chóng, góp phần tạo ra “kì tích Hàn giang”, đưa Hàn Quốc trở thành một trong số ít quốc gia hàng đầu châu Á. Việt Nam cũng đã tiến hành công cuộc đổi mới từ năm 1986, nền nông nghiệp của Việt Nam có sự chuyển biến vẫn chưa phát huy hết được những lợi thế của mình. Từ năm 2010, Việt Nam cũng bắt đầu thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nhằm nâng cao đời sống của nông dân. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn. Sự thành công trong nông nghiệp nói chung và Phong trào Làng mới của Hàn Quốc đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng về vai trò lãnh đạo của nhà nước đối với công cuộc xây dựng nông thôn mới cho Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: Việt Nam, Hàn Quốc, Nông thôn mới, Làng mới, Nhà nước. T ừ những năm 70 của thế kỉ XX, Hàn Quốc đã thực hiện thành công Phong trào Làng mới và đưa nông nghiệp Hàn Quốc phát triển vượt bậc. Vậy sự thành công của Hàn Quốc đã gợi mở những bài học kinh nghiệm gì cho Nhà nước trong chiến lược xây dựng nông thông mới ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay? Dẫu biết mọi sự so sánh có thể khập khiễng nhưng thành công của Hàn Quốc cũng sẽ gợi mở cho Việt Nam một số vấn đề nhất định. Bài viết muốn góp một phần tìm hiểu kinh nghiệm quản lý của nhà nước để đưa nông nghiệp nói chung và Chương trình xây dựng nông thôn mới nói riêng của Việt Nam phát triển tương xứng với tiềm năng vốn  Khoa Sư phạm Khoa học xã hội, Trường Đại học Sài Gòn. 31 có. 1. Nhà nước - nhân tố quyết định thành công trong “phong trào Làng mới” ở Hàn Quốc Việt Nam và Hàn Quốc đều là những quốc gia nông nghiệp với thành phần dân cư chủ lực là nông dân. Trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước, kinh tế nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng. Mặc dù điều kiện thiên nhiên giữa hai quốc gia không giống nhau. Trong khi Việt Nam vốn được thiên nhiên ưu đãi về nguồn tài nguyên phong phú, đất đai màu mỡ thì ngược lại, Hàn Quốc với 70% diện tích đất đai là đồi núi, đất đai không thuận lợi cho nông nghiệp. Mặt khác, khí hậu khắc nghiệt cũng là nhân tố cản trở quá trình phát triển nông nghiệp của Hàn Quốc. Thế nhưng, nông nghiệp Hàn Quốc lại có sự chuyển biến mạnh mẽ từ thập niên 70 của thế kỉ XX đến nay. Sự thành công của Hàn Quốc xuất phát từ công cuộc xây dựng “Làng mới” của chính phủ Park Chung Hee từ đầu những năm 70 của thế kỉ trước. Lên cầm quyền bằng một cuộc đảo chính quân sự và trong hoàn cảnh đất nước vô cùng khó khăn, Tổng thống Park Chung Hee cho rằng “Nhân dân Á châu sợ hãi đói nghèo hơn là sợ chế độ độc tài…, và thứ ngọc thiếu ánh sáng được gọi là chế độ dân chủ thì vô nghĩa đối với người dân đang chết đói và tuyệt vọng” 1. Vì vậy, nhiệm vụ trọng tâm của chính quyền là phải đưa nhân dân khỏi tình trạng đói khổ kéo dài. Chính phủ Park đã thực hiện nhiều chương trình để cải cách nông nghiệp. Từ năm 1970, Chính phủ Park Chung Hee tiến hành chương trình Phong trào Làng mới (Saemaul Udong) với phương châm hiện đại hóa và công nghiệp hóa nền nông nghiệp quốc gia. Tổng thống Park Chung Hee đã nêu rõ rằng “Phong trào làng mới thể hiện nỗ lực cải thiện, hiện đại hóa làng của chúng ta với tinh thần tự lực và độc lập. Chính phủ triển khai cuộc vận động này với sự tin tưởng chắc chắn rằng cuộc vận động sẽ làm cho mỗi làng ở Hàn Quốc thành một nơi thịnh vượng, sung túc để sinh sống” 2. Chính phủ đã tiến hành hoạch định các kế hoạch phát triển chung cho toàn dân và khuyến khích nông dân cùng chung vai với nhà nước thực hiện các dự án phát triển nông nghiệp. Chính phủ Park ưu tiên tập trung đưa máy móc 1 Michael Keon (1977), Korea Phoenix: A Nation from the Ashes, Englewood Cliffs: Prentice – Hall International, p.106. 2 The National Council of Saemaul Undong Movement (1997), Saemaul Undong in Korea, Seoul, Korea, p.4. 32  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG KỶ YẾU HỘI THẢO TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH hiện đại vào sản xuất nông nghiệp như máy xới, máy kéo, máy cấy lúa, máy gặt… Đặc biệt, việc cung cấp nhiều phân bón hóa học cùng việc đưa những giống mới có năng suất cao vào sản xuất đã làm cho nền nông nghiệp Hàn Quốc tăng nhanh đáng kể. Tổng số gạo được sản xuất tăng từ 3 triệu tấn (năm 1962) lên 5,9 triệu tấn (năm 1989) 1. Sự thành công trong lĩnh vực nông nghiệp đã đưa nhân dân thoát khỏi cảnh đói nghèo thường xuyên. Thu nhập bình quân của người nông thôn còn cao hơn cả dân cư thành thị. Ba năm sau khi thực hiện phong trào làng mới, thu nhập bình quân của hộ gia đình sống ở khu vực nông thôn là 674.000 Korean won, trong khi đó thu nhập bình quân của hộ gia đình sống ở khu vực đô thị chỉ là 644.000 Korean won 2. Đây là kết quả rất quan trọng đối với nhân dân Hàn Quốc nói riêng và tấm gương để các nước khác noi theo. Chìa khóa thành công của phong trào Làng mới là thúc đẩy các cộng đồng nông thôn theo hướng tự giúp đỡ và hợp tác. Saemaul Undong gồm b ...