Văn bản tác phẩm văn chương trường THPT dưới góc độ mỹ học

Văn bản tác phẩm văn chương, nơi hội tụ của cái đẹp thông qua nghệ thuật ngôn từ, là hình thức tốt nhất để giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Cần có sự đầu tư xứng đáng khi biên soạn SGK, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, đổi mới phương pháp dạy học tác phẩm văn chương trong nhà trường, đặc biệt là đổi mới cách dạy của giáo viên, cách học của học sinh, cách đánh giá chất lượng giáo dục.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn bản tác phẩm văn chương trường THPT dưới góc độ mỹ học Trường THPT Phan Ngọc Hiển, Thành VĂN BẢN TÁC phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu PHẨM VĂN CHƢƠNG Điện thoại: 0907750133 TRƢỜNG THPT Email: C3bcbaclieu.baclieu@moet.edu. DƢỚI GÓC ĐỘ vn MỸ HỌC ĐỖ TẤN LỰC TÓM TẮT Văn bản tác phẩm văn chương, nơi hội tụ của cái đẹp thông qua nghệ thuật ngôntừ, là hình thức tốt nhất để giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Cần có sự đầu tư xứng đángkhi biên soạn SGK, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, đổi mới phương pháp dạy họctác phẩm văn chương trong nhà trường, đặc biệt là đổi mới cách dạy của giáo viên, cáchhọc của học sinh, cách đánh giá chất lượng giáo dục. Từ khóa: văn bản, mỹ học, đổi mới ABSTRACT Literary Works in High Schools According to Aesthetic Viewpoint Literary works, where beauty gathers through artistic languages, are the bestways to educate aethetics to students. It is worth investing highly in editing text books,training, improving teachers, innovating teaching literary works in schools, especiallychanging teachers‟ teaching methods, students‟ learning ways, and evaluating thequality of education. Key words: text, aesthetic, innovationI. Mở đầu1. 1. Câu chuyện đang bàn quả không đơn giản chút nào bởi nó liên quan đến những vấnđề cốt lõi của học thuật, vừa liên ngành, vừa liên môn mà bất cứ người giáo viên dạyVăn nào cũng không được thờ ơ, xem nhẹ. Lâu nay trong sách giáo khoa THPT việcchọn tác phẩm văn chương giảng dạy và giáo dục học sinh ít nhiều có lúc được các nhàsư phạm quan tâm và đặt ở vị trí khá trân trọng trong SGK. Tuy nhiên công bằng mà nóiviệc lựa chọn tác phẩm văn chương theo các tiêu chuẩn thẩm mỹ cơ bản của các phạmtrù mỹ học dường như chưa được quan tâm đúng mức trong thời gian khá dài (ít nhấtcũng từ thời điểm này trở về trước). 642 Con người ta sinh ra và tồn tại trên đời này – về bản chất – luôn gắn với cái đẹpvà bao giờ cũng phấn đấu tự hoàn thiện theo các tiêu chí thẩm mỹ nhất định. Tác phẩmvăn chương qua sự sàng lọc của thời gian và phán xét của nhiều thời đại khác nhau đềucó chung một qui luật: hướng về cái đẹp, trân trọng giữ gìn và phát huy cái đẹp, ca ngợicái đẹp vĩnh cữu của thiên nhiên, cuộc sống và con người. Chính vì lẽ đó không thể giáodục nhân cách cho học sinh qua tác phẩm văn chương lại tách rời cái đẹp, thậm chí ngaycả giáo dục đạo đức cũng phải gắn với tình yêu cái đẹp (Dĩ nhiên phải hiểu cái đẹp ởđây với góc độ là phạm trù mỹ học). Có lẽ quá bức xúc với tầm quan trọng của vấn đềnày mà GS-TS Đỗ Xuân Hà cách đây gần 20 năm đã đặt vấn đề như sự bức xúc khôngthể chậm trễ (1)1.2. Tác phẩm văn chương nơi, hội tụ và thăng hoa các giá trị thẩm mỹ thông qua tàinăng sáng tạo của nhà văn vì vậy việc tìm hiểu, nghiên cứu, vận dụng các quan điểmthẩm mỹ và các phạm trù mỹ học để “Cắt nghĩa” các tầng bậc ý nghĩa của nó là vô cùngquan trọng đối với người giáo viên dạy văn. Mặt khác cũng cần phải hiểu rằng đối vớitác phẩm văn chương thì từng chất liệu ngôn từ do nhà văn sáng tạo không khác gìnhững viên ngọc quí “ lung linh như vầng trăng đáy nước” mà GS-TS Lê Ngọc Trà từngtâm đắc. Như vậy ta có thể thấy giá trị thẩm mỹ của tác phẩm văn chương tồn tại trênhai phương diện: Cái đẹp của hiện thực khách quan được miêu tả, phản ánh trong tácphẩm và cái đẹp của văn bản ngôn từ do người nghệ sỹ tạo ra và cả hai mặt này gắn bómật thiết với nhau trong quá trình sáng tạo của họ. Do đó sẽ là khiếm khuyết khi táchrời hai giá trị trên đây trong quá trình dạy học tác phẩm văn chương. 3. Việc chọn văn bản tác phẩm văn chương để giảng dạy trong trường phổ thôngdưới góc độ mỹ học có thể có nhiều hướng tiếp cận khác nhau. Bằng hiểu biết và kinhnghiệm hạn hẹp, dưới đây chỉ bàn bạc, trao đổi bước đầu, góp một ý kiến nhỏ đối vớicác nhà làm sách giáo khoa Ngữ văn thời gian tới.2. Mấy vấn đề xung quanh việc chọn tác phẩm văn chương trong trường THP dướigóc độ Mỹ học2.1. Trước tiên cần nghiên cứu kỹ bản chất thẩm mỹ của tác phẩm văn chương và đặcđiểm tiếp nhận tác phẩm văn chương của học sinh THPT Về bản chất thẩm mỹ của tác phẩm văn chương đã được nhiều chuyên gia, nhiềucông trình mỹ học đề cập. Ở đây xin lưu ý một điều là khi chọn tác phẩm văn chươngđưa vào sách giáo khoa cần đặc biệt quan tâm đến chức năng thẩm mỹ của nó, tức chú ýđến việc thỏa mãn yêu cầu thẩm mỹ cho học sinh bên cạnh các chức năng khác, các yêucầu khác. “Cuộc sống không có tiếng hát như sự sống không ...