Vận dụng quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo để hình thành kỹ năng giải quyết các bài toán dạng 'Tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số của hai số đó' cho học sinh lớp 4

Bài viết trình bày sự vận dụng quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo để hình thành kỹ năng giải quyết bài toán dạng “Tìm hai số khi biết Hiệu và Tỉ số của hai số đó” cho học sinh lớp 4, trong đó nêu rõ quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo và các bước tiến hành vận dụng quy trình ấy để hình thành kỹ năng giải quyết các bài toán dạng này cho trẻ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo để hình thành kỹ năng giải quyết các bài toán dạng “Tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số của hai số đó” cho học sinh lớp 412, Số2018Tạp chí Khoa học - Trường ĐH Quy Nhơn, ISSN: 1859-0357, Tập 12, SốTập4, 2018,Tr.4,13-24VẬN DỤNG QUY TRÌNH DẠY HỌC KHÁM PHÁ THEO LÝ THUYẾT KIẾN TẠOĐỂ HÌNH THÀNH KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT CÁC BÀI TOÁN DẠNG “TÌM HAI SỐKHI BIẾT HIỆU VÀ TỈ SỐ CỦA HAI SỐ ĐÓ” CHO HỌC SINH LỚP 4TÔ THỊ MINH TÂMKhoa Tâm lý - Giáo dục và Công tác xã hội, Trường Đại học Quy NhơnTÓM TẮTBài viết trình bày sự vận dụng quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo để hình thành kỹnăng giải quyết bài toán dạng “Tìm hai số khi biết Hiệu và Tỉ số của hai số đó” cho học sinh lớp 4, trongđó nêu rõ quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo và các bước tiến hành vận dụng quy trình ấyđể hình thành kỹ năng giải quyết các bài toán dạng này cho trẻ.Từ khóa: Lý thuyết kiến tạo nhận thức, dạy học khám phá, kỹ năng giải quyết vấn đề.ABSTRACTApplying Discovery Learning under the Constructivism Theory to Build Skillsof Solving the Problem of the Form “Find Two Numbers Based onTheir Difference and Ratio” for 4 GradersThe paper presents the application of discovery learning under the constructivism theory to constructthe skills of solving the problem of the form “Find two numbers based on their difference and ratio” for 4Graders. The process highlights the steps to form the skills to solve the problem of this type for children.Keywords: Cognitive constructivism theory, discovery learning, problem - solving skills.1.Đặt vấn đềHình thành kỹ năng giải quyết các bài toán liên quan đến tỉ số ở học sinh lớp 4 nói chungvà bài toán dạng “Tìm hai số khi biết Hiệu và Tỉ số của hai số ấy” là một trong những vấn đềđược nhiều tác giả và giáo viên tiểu học quan tâm, nghiên cứu. Trên cơ sở mối quan tâm chungấy, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu nhằm tìm ra quy trình thích hợp để hình thành kỹ năng giảiquyết các bài toán dạng này cho học sinh lớp 4 trên cơ sở vận dụng quy trình dạy học khám phátheo lý thuyết kiến tạo.Dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo là một trong những phương pháp dạy học theohướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh, nó có quy trình tương đối chặt chẽ. Để cóthể sử dụng có hiệu quả quy trình này trong việc hình thành kỹ năng giải quyết bài toán dạng “Tìmhai số khi biết Hiệu và Tỉ số của hai số đó” cho học sinh lớp 4 cần nhận thức rõ một số vấn đề liênquan đến dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo; kỹ năng giải quyết bài toán dạng “Tìm hai sốkhi biết Hiệu và Tỉ số của hai số đó” và việc vận dụng quy trình dạy học khám phá theo lý thuyếtkiến tạo để hình thành kỹ năng giải quyết các bài toán dạng này ở học sinh lớp 4.Email: hoahongvang0975@gmail.comNgày nhận bài: 10/5/2018; Ngày nhận đăng: 28/6/201813Tô Thị Minh Tâm2.Giải quyết vấn đề2.1. Dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạoa. Định nghĩaLà phương pháp dạy học nhấn mạnh đến vai trò của người học và cách thức người học thunhận tri thức cho bản thân.Trong quá trình thu nhận tri thức, người học không thụ động mà họ tiếp nhận tri thức bằngcách đặt mình vào môi trường hoạt động tích cực; phát hiện và giải quyết vấn đề bằng cách đồnghóa hay điều ứng những kiến thức và kinh nghiệm đã có cho thích ứng với hoàn cảnh và tìnhhuống mới; từ đó xây dựng nên những hiểu biết của bản thân [2, tr. 131].b. Bản chấtHọc sinh phải là chủ thể tích cực khám phá kiến thức cho bản thân chứ không phải thu nhậnmột cách thụ động từ bên ngoài. Trong quá trình xây dựng kiến thức, học sinh cần phải dựa trênnhững kiến thức hoặc kinh nghiệm đã có từ trước, nếu tái hiện và tạo lập được một mối quan hệhữu cơ giữa kiến thức mới và cũ, sắp xếp kiến thức mới vào cấu trúc kiến thức hiện có thì lúc đókiến thức mới sẽ có giá trị ứng dụng và lâu bền [2, tr. 132].c. Đặc trưngDạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo có một số đặc trưng cơ bản như sau:- Thứ nhất: Học sinh là chủ thể tích cực xây dựng nên kiến thức cho bản thân dựa trên kiếnthức và kinh nghiệm đã có từ trước; giáo viên là người tổ chức, cố vấn và hỗ trợ khi cần thiết.- Thứ hai: Tăng cường hình thức dạy học hợp tác, thảo luận,... hạn chế thuyết trình,“đọc - chép” vì làm ảnh hưởng đến việc học tập chủ động, tích cực của học sinh.- Thứ ba: Khuyến khích học sinh tự học, tự đánh giá [2, tr. 132].d. Quy trìnhDạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo có quy trình chặt chẽ, logic. Theo tác giả Vũ ThịLan Anh, quy trình dạy học khám phá theo lý thuyết kiến tạo gồm các bước như sau:+ Bước 1: Ôn tập, tái hiện tri thức cũ+ Bước 2: Nêu vấn đề.+ Bước 3: Tập hợp các ý tưởng của học sinh và so sánh các ý tưởng đó để tìm ra một ýtưởng chung cho cả nhóm, cả lớp.+ Bước 4: Dự đoán (đề xuất giả thuyết)+ Bước 5: Học sinh kiểm tra giả thuyết (thử - sai)+ Bước 6: Học sinh phân tích kết quả và trình bày trước nhóm, lớp+ Bước 7: Rút ra tri thức mới (kết luận chung) [2, tr. 132 ...