Vàng da (Kỳ 1)

Đại cương.1.1. Định nghĩa: Vàng da (hoàng đản) là trạng thái bệnh lý biểu hiện da, niêm mạc có màu vàng đồng thời bilirubin toàn phần trong máu tăng trên 17 mcmol/lít.1.2. Phân loại:* Có 2 cách phân biệt: + Phân loại lấy gan làm mốc:- Vàng da trước gan (trên gan): vàng da do huyết tán.- Vàng da tại gan (tổn thương nhu mô gan): viêm gan siêu vi trùng. - Vàng da sau gan (dưới gan): sỏi mật chủ (ống Choledoque).+ Phân loại theo bilirubin nào tăng trong máu:- Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp(...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vàng da (Kỳ 1) Vàng da (Kỳ 1) 1. Đại cương. 1.1. Định nghĩa: Vàng da (hoàng đản) là trạng thái bệnh lý biểu hiện da, niêm mạc có màuvàng đồng thời bilirubin toàn phần trong máu tăng trên 17 mcmol/lít. 1.2. Phân loại: * Có 2 cách phân biệt: + Phân loại lấy gan làm mốc: - Vàng da trước gan (trên gan): vàng da do huyết tán. - Vàng da tại gan (tổn thương nhu mô gan): viêm gan siêu vi trùng. - Vàng da sau gan (dưới gan): sỏi mật chủ (ống Choledoque). + Phân loại theo bilirubin nào tăng trong máu:- Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp( kết hợp): sỏi mật, viêm gan…- Vàng da do tăng bilirubin tự do( gián tiếp): huyết tán.* Các hội chứng trong bệnh học về gan:+ Ứ mật (cholestase).Biểu hiện của ứ mật:- Ứ mật không vàng da.- Ứ mật có vàng da.- Ứ mật kéo dài.+ Suy nhu mô gan (insuffisance hepaticellulaine):Biểu hiện vàng da nhẹ, mệt mỏi.+ Tăng áp lực cửa (hypertension portale):Biểu hiện:- Bloc dưới gan.- Bloc trong gan.- Bloc trên gan. 2. Biểu hiện triệu chứng. 2.1. Lâm sàng: + Cơ năng: - Ngứa da, ngứa toàn thân,càng gãi càng ngứa, thuốc chống ngứa vô hiệu. - Ngày ngủ gật, đêm ít ngủ (vì ngứa phải gãi). - Thường chán ăn, sợ mỡ, đầy bụng, đau tức hạ sườn phải. - Nước tiểu đỏ như nước vối thường xuyên. - Phân bạc màu, phân lỏng, sống phân. + Thực thể (quan trọng): - Nhìn da, niêm mạc bệnh nhân có màu vàng (dưới ánh sáng ban ngày). - Nhiều vết xước bị nhiễm khuẩn trên da (do gãi vì ngứa). - Trên da có những u vàng (xanthoma), mảng vàng (xanthelasma) giả thiếtcho rằng đó là những mảng ứ đọng cholesterol màu vàng nhạt trên mặt da, mi mắt,dái tai, tay… - Mạch quay dưới 50 nhịp/phút.- Gan to chắc, bờ tù, nhẵn, ấn tức.- Túi mật to và đau.2.2. Xét nghiệm:+ Xét nghiệm máu:- Bilirubin máu trên 17 micromol/l.- Cholesterol máu loại toàn phần tăng trên 5,2 mmol/l.- Photphataza kiềm tăng trên 170 U/l.- Tỉ lệ prothombin máu giảm dưới: 75%, với test Kohler (+).+ Nước tiểu, phân:- Nước tiểu: muối mật, sắc tố mật (+).- Phân: stercobilin giảm hoặc mất.+ Các xét nghiệm khác khẳng định nguyên nhân tắc mật:- Siêu âm: thấy sỏi.- X quang bụng không chuẩn bị, hoặc chụp đường mật có cản quang.- Xạ đồ gan mật.- Soi ổ bụng.- Lấy dịch mật xét nghiệm.+ Xét nghiệm miễn dịch:- HbsAg (+) viêm gan (HBV, HCV…), IgM (ứ mật tiên phát: Hanot).- Nghiệm pháp: Coombs (+) huyết tán.- Nghiệm pháp: Waaler-Latex (VGM).