Về hình thái kinh tế-xã hội phong kiến trong lịch sử Việt Nam

Nội dung bài viết trình bày đặc trưng kết cấu kinh tế của hình thái kinh tế xã hội phong kiến trong lịch sử Việt Nam; đặc trưng kiến thức thượng tầng của hình thái kinh tế, xã hội phong kiến trong lịch sử...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về hình thái kinh tế-xã hội phong kiến trong lịch sử Việt NamDiÔn ®µn th«ng tin khoa häc x· héi VÒ H×NH TH¸I KINH TÕ - X· HéI PHONG KIÕN TRONG LÞCH Sö VIÖT NAM NguyÔn Minh Hoµn(*)V Ò h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi trong lÞch sö ViÖt Nam, cã nghiªn cøunghiªng vÒ ý kiÕn cho r»ng, t−¬ng øng xuÊt nµy lu«n ®−îc ®Æc tr−ng bëi chÕ ®é ruéng ®Êt c«ng, mµ thùc chÊt quyÒn së h÷u tèi cao ruéng ®Êt l¹i thuéc vÒ nhµvíi mét sè giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cã vua: Trªn nguyªn lý vµ theo truyÒnthÓ cã mét sè ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ®Æc thèng, së h÷u tèi cao vÒ ruéng ®Êt toµntr−ng riªng. Ng−îc l¹i, cã nghiªn cøu l¹i quèc thuéc vÒ nhµ n−íc, ®øng ®Çu lµcho r»ng, trong lÞch sö ViÖt Nam chØ nhµ vua, quyÒn së h÷u t− nh©n vÒduy nhÊt cã mét kiÓu ph−¬ng thøc s¶n ruéng ®Êt lµ thiªng liªng, bÊt kh¶ x©mxuÊt phong kiÕn ph−¬ng §«ng ®Æc tr−ng ph¹m ch−a bao giê ®−îc x¸c nhËn trªnchung cho mäi giai ®o¹n lÞch sö, vµ ®ång ph¸p luËt ViÖt Nam (1, tr.67). Cã ýthêi víi nã lµ sù ®an xen, chång chÐo kiÕn th× nhÊn m¹nh: Qu¸ tr×nh c«ngcña nhiÒu kiÓu ph−¬ng thøc s¶n xuÊt h÷u hãa trë l¹i nh÷ng ruéng ®Êt t− h÷ukh«ng ®iÓn h×nh kh¸c cïng quy ®Þnh lÉn lµ mét thùc tÕ kh«ng thÓ chèi c·i ë lµngnhau, vµ cïng chi phèi ®Õn sù vËn ®éng x· ngµy x−a (1, tr.52). NhiÒu ý kiÕnvµ ph¸t triÓn cña x· héi. VËy ph−¬ng dùa trªn quan ®iÓm cña K. Marx còngthøc s¶n xuÊt tiªu biÓu cho nhiÒu giai cho r»ng, “kh«ng cã chÕ ®é t− h÷u vÒ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau Êy cã nh÷ng nÐt ruéng ®Êt qu¶ thËt lµ ch×a kho¸ ®Ó hiÓu®Æc tr−ng g×? Nã cã vÞ trÝ vµ vai trß ra toµn bé ph−¬ng §«ng” (3, tr.345). (sao trong lÞch sö? Nh− vËy, khi coi ph−¬ng thøc s¶nI. §Æc tr−ng kÕt cÊu kinh tÕ cña h×nh th¸i kinh tÕ - xuÊt phong kiÕn kiÓu ph−¬ng §«ng, hayx· héi phong kiÕn trong lÞch sö ViÖt Nam réng h¬n lµ ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ch©u ¸, lµ ph−¬ng thøc s¶n xuÊt chñ ®¹o §èi víi kiÓu ph−¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt trong nhiÒu giai ®o¹n lÞch sö ViÖttiªu biÓu nhÊt ®· tõng tån t¹i trong Nam, c¸c ý kiÕn nµy ®Òu nhÊn m¹nh vÒnhiÒu giai ®o¹n lÞch sö ë ViÖt Nam, cãnhiÒu ý kiÕn cho r»ng, ®ã ph¶i lµph−¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕn (*) TS., ViÖn TriÕt häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ-Hµnhph−¬ng §«ng, v× kiÓu ph−¬ng thøc s¶n chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh.42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 2.2010vai trß chñ ®¹o cña chÕ ®é së h÷u ruéng ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é ®iÓn h×nh. Bëi®Êt c«ng (tÊt nhiªn ë møc ®é kh¸c nhau v×, trªn thùc tÕ ë c¸c triÒu ®¹i trong lÞchtrong mçi thêi kú lÞch sö). KiÓu quan hÖ sö, b¶n th©n ph−¬ng thøc s¶n xuÊts¶n xuÊt ®Æc tr−ng nµy trong x· héi phong kiÕn lu«n ®øng tr−íc hai khuynhtruyÒn thèng ViÖt Nam, ngay ë thÕ kû h−íng: Mét lµ, khuynh h−íng dùa trªnXIX, còng ®−îc Phan Huy Chó nªu râ chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt tèi cao cña nhµtrong LÞch triÒu hiÕn ch−¬ng lo¹i chÝ, ®ã n−íc ®Ó cñng cè chÕ ®é phong kiÕn tËplµ: Ruéng ®Êt lµ ®Ó cho mäi ng−êi quyÒn; Hai lµ, khuynh h−íng dùa trªnh−ëng lîi chung cña ®Êt, nÕu ranh giíi sù ph©n cÊp ruéng ®Êt vµ c¶ t− h÷u ho¸kh«ng ®óng th× l−¬ng thùc kh«ng cã ruéng ®Êt dÉn ®Õn chÕ ®é phong kiÕn®Þnh sè, cho nªn chÕ ®é ruéng ®Êt cÇn ph©n quyÒn c¸t cø.ph¶i qu©n b×nh (4, tr.47). Vµ v× vËy, H¬n n÷a, c¶ hai khuynh h−íng trªncïng chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt Êy, nhµ thùc ra cßn bÞ quy ®Þnh bëi mét ®iÒun−íc lu«n ph¶i gi÷ chøc n¨ng ph©n phèi kiÖn c¬ b¶n ®ã lµ viÖc sö dông lùc l−îngvíi môc tiªu: ChÝnh s¸ch nu«i d©n lao ®éng trong kÕt cÊu kinh tÕ - x· héi ëkh«ng g× cÇn lµm tr−íc b»ng viÖc quy c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. Nãi c¸ch kh¸c,®Þnh s¶n nghiÖp, mµ phÐp quy ®Þnh s¶n nÕu coi ph−¬ng thøc s¶n xuÊt chñ ®¹onghiÖp tÊt ph¶i ë viÖc cÊp ®Òu ruéng (4, trong lÞch sö ë ViÖt Nam dï lµ ph−¬ngtr.70). thøc s¶n xuÊt phong kiÕn (c¶ tËp quyÒn VÒ mÆt quan ®iÓm ...