Về tính toán mưa tiêu trong thoát nước đô thị - KS.NCS. Trần Văn Nâu

Nhằm giúp các bạn có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Về tính toán mưa tiêu trong thoát nước đô thị" dưới đây. Nội dung bài viết giới thiệu các phương trình tính mưa tiêu của các nước đã sử dụng và một công thức tính mưa tiêu cho các thành phố Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về tính toán mưa tiêu trong thoát nước đô thị - KS.NCS. Trần Văn NâuvÒ tÝnh to¸n ma tiªu trong tho¸t níc ®« thÞ KS. NCS. trÇn v¨n n©u ViÖn quy ho¹ch thuû lîi Tãm t¾t: trong tÝnh to¸n tiªu tho¸t cho ®« thÞ, n«ng nghiÖp. ViÖc tÝnh to¸n lîng ma, cêng®é ma tiªu lµ c«ng t¸c quan träng. Nã lµ tµi liÖu ®Çu vµo cña bµi to¸n tiªu. TÝnh to¸n ma tiªu ®óngs¸t víi thùc tÕ sÏ gióp cho nhµ thiÕt kÕ tÝnh ®îc quy m« c«ng tr×nh tiªu phï hîp víi nhiÖm vô cÇntiªu. ViÖc lùa chän c«ng thøc tÝnh ma tiªu cho phï hîp víi hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam lµcÇn thiÕt. Bµi viÕt nh»m giíi thiÖu c¸c ph¬ng tr×nh tÝnh ma tiªu cña c¸c níc ®· sö dông vµ métc«ng thøc tÝnh ma tiªu cho c¸c thµnh phè ViÖt Nam.1. TÝnh to¸n ma tiªu cho c¸c thµnh phè trªn thÕ giíi. Tõ nh÷ng n¨m 70, trªn thÕ giíi c¸c khu c«ng nghiÖp lín ®îc h×nh thµnh. Cïng víi sù më réngvµ x©y dùng míi c¸c khu ®« thÞ, viÖc tÝnh to¸n tiªu tho¸t níc ma buéc ph¶i ®Æt ra ë møc cao h¬n ®Ó®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu thùc tÕ. Møc ®é quan träng cña c«ng t¸c nµy ë mçi vïng, mçi níckh¸c nhau. ë Mü, Anh vµ c¸c níc thuéc ch©u ¢u, ngêi ta ®· thµnh lËp c¸c Héi ®ång, Uû ban, Uû héinh»m ®¸nh gi¸ l¹i tiªu tho¸t níc cho ®« thÞ (Urban Drainage Planning). TÝnh to¸n thuû v¨n ®« thÞ ®·h×nh thµnh tõ nh÷ng ®ßi hái cña thùc tÕ. Ngêi ta bµn luËn nhiÒu vÒ ph¬ng ph¸p tiÕp cËn, nh÷ng chØtiªu tho¸t níc ®« thÞ, ®Æc biÖt nh÷ng vÊn ®Ò tÝnh to¸n ma tiªu cho ®« thÞ. M« h×nh tÝnh to¸n tiªutho¸t níc ma ®« thÞ SWMM (Storm Water Management Model) cña Mü ®îc ¸p dông kh¸ réng r·itrªn thÕ giíi. Trong M« h×nh nµy, ngêi ta ph©n chia khu vùc tÝnh to¸n ra lµm nhiÒu vïng kh¸c nhau,trong mçi vïng vµ tiÓu vïng, c¸c ®Æc trng mÆt ®Öm ®îc coi lµ nh ®ång nhÊt. Ma thiÕt kÕ ®îctÝnh theo thêi ®o¹n ng¾n 5, 10, 30, 60 …phót. C¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh dßng ch¶y, qu¸ tr×nh tËptrung dßng ch¶y trªn c¸c tiÓu lu vùc ®îc kh¸i qu¸t ho¸ díi d¹ng c¸c ph¬ng tr×nh to¸n häc. Toµnbé qu¸ tr×nh diÔn to¸n tõ ma tíi lu lîng ë cöa ra ®îc lËp tr×nh trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö vµ ngêi tÝnhto¸n sau khi ®· kiÓm ®Þnh m« h×nh, x¸c nhËn m« h×nh cã thÓ tiÕn hµnh m« pháng qu¸ tr×nh ma dßngch¶y theo c¸c kÞch b¶n kh¸c nhau. M« h×nh nµy ®· ®îc kiÓm nghiÖm qua thùc tÕ cho kÕt qu¶ tÝnhchÝnh x¸c ®¸p øng ®îc vÊn ®Ò thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh tiªu tho¸t níc ma thµnh phè thuéc níc Mü.Mçi níc trªn thÕ giíi sö dông c«ng thøc tÝnh ma tiªu cho thµnh phè theo mét hÖ thøc kh¸c nhau. 1.1- ë Mü: Khi tÝnh to¸n ma tiªu cho thµnh phè New York ngêi ta dïng hÖ thøc. 105 i t  20 + i : Cêng ®é ma (mm/phót) + t : Thêi gian ma (phót) Khi ®ã lîng níc tiªu tÝnh theo c«ng thøc hîp lý Q = C.i . F Trong ®ã: Q: Lîng níc cÇn tiªu cho khu ®« thÞ (m3/phót) F: DiÖn tÝch mÆt b»ng cÇn tiªu (m2) C: HÖ sè dßng ch¶y. C 0,03 th×  =1,0 1.3- ë Anh: Sö dông c«ng thøc tÝnh cêng ®é ma thiÕt kÕ. 40 im  20  t n im: Cêng ®é ma hiÖu qu¶ (inch/h) tn : Thêi gian tËp trung dßng ch¶y níc ma trªn lu vùc (phót)Khi tÝnh ®îc im ngêi ta tÝnh lu lîng níc ma theo c«ng thøc hîp lý: Q = C.im.F ë ®©y hÖ sè C lÊy theo thùc nghiÖm víi hÖ sè 0,7 < C < 1 2 1.4- ë Ph¸p. Víi nh÷ng vïng cã lîng ma tíi 2000 mm/n¨m sö dông c«ng thøc QM = 770.I0,18 .C1,1 .F0,8 QM: Lu lîng ma (l/s) I : §é dèc bÒ mÆt lu vùc(%) C : HÖ sè dßng ch¶y C 0,03 lÊy M = 1,2 HÖ sè dßng ch¶y () ®îc x¸c ®Þnh theo hÖ thøc:  = Zm . q0,2. L0,1 Zm: HÖ sè mÆt phñ trung b×nh cña toµn lu vùc (theo tiªu chuÈn ngµnh 20 CTN – 51 – 84. HÖ sè Z vµ  ®îc x¸c ®Þnh: B¶ng: HÖ sè Zm vµ  theo 20 CTN – 51 – 84 D¹ng bÒ mÆt HÖ sè Zm HÖ sè  M¸i nhµ vµ mÆt ®êng bª t«ng 0,240 0,950 MÆt ®êng b»ng ®¸ ®Ïo, ®êng nhùa 0,224 0,60 MÆt ®êng ®¸ héc 0,145 0,45 MÆt ®êng ®¸ d¨m kh«ng cã chÊt kÕt dÝnh 0,125 0,40 §êng trong vên b»ng sái 0,095 0,35 MÆt ®Êt trèng 0,064 0,3 B·i cá 0,038 0,15 Trong tÝnh to¸n dù ¸n kh¶ thi tiªu tho¸t níc cho Hµ Néi giai ®o¹n 1995 – 2010 cña ®o ...