Về từ ngữ thuộc trường nghĩa 'người' trong thơ Xuân Diệu

Bài viết này tìm hiểu trường từ ngữ chỉ "người" trong thơ Xuân Diệu. Khảo sát 100 thi phẩm trong các tập Thơ thơ, Gửi hương cho gió, chúng tôi nhận thấy, Xuân Diệu đã huy động 4 tiểu trường nghĩa “người”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về từ ngữ thuộc trường nghĩa “người” trong thơ Xuân DiệuTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 32 (57) - Thaùng 9/2017Về từ ngữ thuộc trường nghĩa “người” trong thơ Xuân Diệu On vocabulary from the semantic field of “human” in Xuan Dieu’s poems TS. Đỗ Thị Thu Hương, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Do Thi Thu Huong, Ph.D., Hanoi National University of Education 2Tóm tắtBài viết này tìm hiểu trường từ ngữ chỉ người trong thơ Xuân Diệu. Khảo sát 100 thi phẩm trong cáctập Thơ thơ, Gửi hương cho gió, chúng tôi nhận thấy, Xuân Diệu đã huy động 4 tiểu trường nghĩa“người”. Những kết luận rút ra từ việc phân tích trường từ vựng trong thơ Xuân Diệu có thể giúp íchcho hoạt động giảng dạy Ngữ văn cũng như giảng dạy từ ngữ trong nhà trường.Từ khóa: trường nghĩa, trường nghĩa “người”, thơ Xuân Diệu.AbstractOur paper explores the semantic field of human in Xuan Dieu’s poems. Through surveying 100 poemsfrom the collections Poems poems, Sending incense to the wind, we recognized that there were 4 minorsemantic fields of human in Xuan Dieu’s poetry. The results obtained from the analysis of the semanticfield in Xuan Dieu’s poems can be helpful for the teaching of Literature as well as the teaching of wordsin the school.Keywords: semantic field, semantic field of “human”, Xuan Dieu’s poems. 1. Mở đầu Gửi hương cho gió (Nxb, Văn học năm Thơ ca dù có bay bổng bao nhiêu thì 2008) của Xuân Diệu.cũng không thể rời xa chủ thể của nó, đó Chúng tôi vận dụng lí thuyết về trườngchính là con người. Con người là tâm điểm nghĩa mà Đỗ Hữu Châu đã giới thiệu trongcủa mọi khoa học cũng như của thơ ca. giáo trình Từ vựng ngữ nghĩa tiếng Việt [1]Chính vì thế mà các sáng tác thơ ca nói để phân xuất trường nghĩa người trongchung và của Xuân Diệu nói riêng đều thơ Xuân Diệu thành các tiểu trường. Trênxoay quanh chủ đề về con người, đặc biệt cơ sở phân tích các tiểu trường từ ngữ chỉvề tình yêu quê hương đất nước và tình yêu người, chúng tôi mong muốn tìm ra đượcđôi lứa. Để thể hiện tư tưởng nghệ thuật đặc điểm thơ Xuân Diệu trên phương diệncủa mình, Xuân Diệu đã vận dụng một loạt sử dụng ngôn từ.các từ ngữ thuộc trường nghĩa về con 2. Kết quả khảo sátngười, về thiên nhiên, về động và thực Khảo sát 100 bài thơ của Xuân Diệu,vật.v.v… Trong bài viết này, chúng tôi tìm chúng tôi đã tìm được 121 từ ngữ thuộchiểu các từ ngữ thuộc trường nghĩa người vùng tâm của trường nghĩa người. Tất cảtrong 100 thi phẩm của hai tập Thơ thơ, được phân tách thành 4 tiểu trường như sau: 78 ĐỖ THỊ THU HƯƠNG Bảng 1: Thống kê các tiểu trường từ ngữ chỉ người trong thơ Xuân Diệu Số đơn vị TN Tần số XH Stt Tiểu trường SL từ Tỉ lệ LXH Tỉ lệ 1 Con người nói chung 27 22.31 766 38.40 2 Bộ phận cơ thể người 25 20.66 479 24.01 3 Trạng thái tâm lí của con người 23 19.01 177 8.87 4 Hoạt động của con người 46 38.02 573 26.72 Tổng 121 100% 1995 100% 2.1. Tiểu trường từ ngữ chỉ người 1) nhóm từ gọi tên theo đại từ phiếm chỉ,nói chung đại từ nhân xưng và 2) nhóm từ gọi tên Trong tiểu trường chỉ người nói theo nghề nghiệp, chức vị.chung, có hai nhóm từ gọi tên chính, đó là: Bảng 2: Thống kê tiểu trường từ ngữ chỉ con người nói chung trong thơ Xuân Diệu Stt Từ ngữ Tần số % Ví dụNhóm 1: Các từ gọi tên theo đại từ phiếm chỉ và đại từ nhân xưng 1 tôi 183 23,89 - Tôi chỉ là một cây kim bé nhỏ 2 ta 120 15,67 Mà vạn vật là muôn đá nam châm 3 em 99 12,92 - Ta muốn riết mây đưa và gió lượn, 4 người 94 12,27 Ta muốn say cánh bướm với tình yêu, 5 anh 77 10,05 Ta muốn thâu tron ...