Về vai trò của di cư nông thôn, đô thị trong sự nghiệp phát triển nông thôn hiện nay - Đặng Nguyên Anh

Bài viết "Về vai trò của di cư nông thôn, đô thị trong sự nghiệp phát triển nông thôn hiện nay" tìm hiểu thực trạng cuộc sống của người lao động từ nông thôn ra thành phố, một số đặc điểm của di cư nông thôn, đô thị hiện nay, vai trò di cư nông thôn, đô thị trong sự nghiệp phát triển nông thôn,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về vai trò của di cư nông thôn, đô thị trong sự nghiệp phát triển nông thôn hiện nay - Đặng Nguyên Anh X· héi häc sè 4 (60), 1997 15 VÒ vai trß cña di c− n«ng th«n - ®« thÞ trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n hiÖn nay §Æng Nguyªn Anh Di c− gi÷ mét vai trß quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n ë n−íc ta. §· tõ l©u, chÝnh s¸ch ®iÒu ®éng lao ®éng vµ d©n c− tËp trung vµo viÖc ph©n bè l¹i lao ®éng, tæ chøc ®−a d©n ®Õn c¸c vïng kinh tÕ míi, nh»m kiÓm so¸t tèc ®é gia t¨ng d©n sè ë khu vùc ®ång b»ng, h¹n chÕ t×nh tr¹ng nhËp c− vµo c¸c trung t©m ®« thÞ, c¸c thµnh phè lín. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tr−íc nguy c¬ bïng næ d©n sè, sù yÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n lý ®« thÞ cïng víi t×nh tr¹ng xuèng cÊp cña kÕt cÊu h¹ tÇng, viÖc nhËp c− vµo c¸c thµnh phè th−êng ®−îc xem nh− mét vÊn ®Ò x· héi, thËm chÝ bÞ nh×n nhËn nh− mét tÖ n¹n cÇn ®−îc ng¨n chÆn. Cïng víi nhÞp ®é t¨ng tr−ëng vµ ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh dÞch vô, c¸c häat ®éng kinh tÕ, di c− n«ng th«n-®« thÞ cã chiÒu h−íng ngµy cµng gia t¨ng. C¸c thµnh phè cña c¶ n−íc hiÖn ®ang thùc sù trë thµnh trung ®iÓm cña nhiÒu thµnh phÇn nhËp c− tõ ngo¹i tØnh ®æ vÒ. Thêi buæi kinh tÕ më bung ra trong sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng víi sù gia t¨ng cña c¸c dù ¸n ®Çu t− n−íc ngoµi, v.v... ®ang thùc sù cã søc hÊp dÉn c− d©n ®Õn sinh sèng vµ lµm ¨n t¹i c¸c thµnh phè lín, c¸c trung t©m c«ng nghiÖp. Theo thèng kª ch−a ®Çy ®ñ, kÓ tõ mÊy n¨m trë l¹i ®©y mçi n¨m cã kho¶ng gÇn 6 v¹n lao ®éng ngo¹i tØnh ®æ vµo thµnh phè Hå ChÝ Minh trong khi ë Hµ Néi, theo t− liÖu cña Së Lao ®éng vµ Th−¬ng binh X· héi, con sè nµy lµ trªn 3 v¹n ng−êi. Víi ®ñ mäi lo¹i h×nh nghÒ nghiÖp, lao ®éng ngo¹i tØnh ®· trë thµnh mét lùc l−îng kh«ng nhá bæ sung vµo thÞ tr−êng dÞch vô vµ viÖc lµm ë thµnh phè. Bµi viÕt nµy kh«ng nh»m môc ®Ých t×m hiÓu thùc tr¹ng cuéc sèng cña ng−êi lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh phè v× chñ ®Ò nµy ®· ®−îc b¸o chÝ bµn luËn kh¸ nhiÒu trong thêi gian qua. HÇu hÕt nh÷ng quan ®iÓm vÒ ng−êi lao ®éng ngo¹i tØnh ®¨ng t¶i trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Òu chØ nhÊn m¹nh khÝa c¹nh tiªu cùc cña di c−. ThËm chÝ, ®· cã nh÷ng quan ®iÓm m¹nh mÏ nãi vÒ mét “n¹n di d©n”, thiÕu ®i mét c¸ch nh×n khoa häc ®èi víi di c−. Bµi viÕt nµy nh»m xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña di c− n«ng th«n - ®« thÞ, tõ ®ã t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch phï hîp nh»m ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña di c− n«ng th«n-®« thÞ trong giai ®äan c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n. Nh÷ng hÖ lôy kh«ng tr¸nh khái cña viÖc di c− n«ng th«n-®« thÞ g©y ra cho c«ng t¸c qu¶n lý ®« thÞ xin sÏ bµn trong mét dÞp kh¸c. Mét sè ®Æc ®iÓm cña di c− n«ng th«n-®« thÞ hiÖn nay Di c− n«ng th«n-®« thÞ diÔn ra d−íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, víi nh÷ng nguyªn nh©n vµ môc ®Ých kh¸c nhau. Sù kh¸c biÖt gi÷a di chuyÓn t¹m thêi mang tÝnh mïa vô vµ di chuyÓn víi môc tiªu æn ®Þnh l©u dµi ®ßi hái ph¶i xem xÐt vÊn ®Ò di c− trong bèi c¶nh cô thÔ. Tuy nhiªn, nh÷ng nç lùc nghiªn c−ó di d©n ë ViÖt Nam th−êng gÆp ph¶i trë ng¹i lín vÒ sè liÖu vèn qóa thiÕu vµ kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc ®Çy ®ñ quy m« cña vÊn ®Ò di c−. Mét h×nh thøc kh¸ phæ biÕn hiÖn nay lµ di c− theo mïa vô cña ng−êi lao ®éng ngo¹i tØnh ®Õn c¸c thµnh phè lín t×m viÖc lµm. Tõ c¸c tØnh 16 VÒ vai trß cña di c− n«ng th«n - ®« thÞ ... l©n cËn nh− Hµ Nam, Hµ T©y, B¾c Ninh, B¾c Giang, VÜnh Phóc, ng−êi lao ®éng ®æ vÒ Hµ Néi lµm ¨n. Tõ BÕn Tre, B×nh D−¬ng, §ång Nai, TiÒn Giang, Long An ng−êi nhËp c− v« thµnh phè Hå ChÝ Minh kiÕm sèng ngµy cµng ®«ng. Ngay c¶ víi §µ N½ng, mét thµnh phè vèn cã nhiÒu thµnh tÝch trong c«ng t¸c qu¶n lý hé tÞch hé khÈu còng kh«ng tr¸nh khái quy luËt ®ã. Thêi gian qua, con sè ng−êi lao ®éng tõ c¸c tØnh Thõa Thiªn-HuÕ, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng Nam ®Õn t×m viÖc ngµy cµng gia t¨ng trªn ®Þa bµn cña thµnh phè. CÇn l−u ý r»ng c¸c trung t©m ®« thÞ kh«ng chØ cã søc hÊp dÉn ®èi víi ng−êi lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh phè lµm ¨n theo mïa vô. C¸c thµnh phè lín thêi më cöa cßn cã søc hót m¹nh mÏ ®èi víi nhãm c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc chuyÓn tõ tØnh kh¸c ®Õn, cã ý ®Þnh th−êng tró l©u dµi t¹i thµnh phè. Nhí l¹i thêi bao cÊp, viÖc qu¶n lý d©n c− ®−îc tiÕn hµnh kh¸ chÆt chÏ th«ng qua hÖ thèng hé tÞch hé khÈu. §Ó cã ®−îc mét hé khÈu ë Hµ Néi th× ng−êi ngo¹i tØnh nhÊt thiÕt ph¶i cã giÊy tiÕp nhËn cña tæ chøc theo chØ tiªu ®Þnh biªn ®−îc giao hµng n¨m. NÕu lµ c¸n bé nhµ n−íc th× ph¶i cã b»ng cÊp, tay nghÒ cao míi ®−îc xÐt tuyÓn vÒ c¸c thµnh phè lín lµm viÖc. Cïng víi c¬ chÕ míi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ nh÷ng thay ®æi trong quy ®Þnh nhËp khÈu hiÖn nay, mét tû lÖ lín c¸n bé tõ c¸c tØnh ®· vÒ thµnh phè lµm viÖc, mua ®Êt, x©y nhµ, lËp nghiÖp, trë thµnh d©n thµnh phè. §ã lµ ch−a kÓ ®Õn ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng xuÊt khÈu tõ n−íc ngoµi vÒ, vµ häc sinh sinh viªn c¸c tØnh häc t¹i thµnh phè khi ra tr−êng, tÊt c¶ ®Òu t×m c¸ch b¸m trô kiÕm viÖc lµm ¨n sinh sèng, gãp phÇn ®em l¹i sù ®«ng ® ...