VỀ VÙNG CAO TÌM HIỂU VĂN HÓA HÒA BÌNH - PHẦN 1

Cách đây hơn một vạn năm, những người con đất Việt đã sản sinh ra một nềnvăn hóa nổi tiếng, đó là văn hóa Hòa Bình. Hòa Bình là nơi sinh sống của nhiềudân tộc, đặc biệt là dân tộc Mường với những giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu,rất phong phú đa dạng mang màu sắc độc đáo, riêng biệt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VỀ VÙNG CAO TÌM HIỂU VĂN HÓA HÒA BÌNH - PHẦN 1 VỀ VÙNG CAO TÌM HIỂU VĂN HÓA HÒA BÌNH – PHẦN 1Cách đây hơn một vạn năm, những người con đất Việt đã sản sinh ra một nềnvăn hóa nổi tiếng, đó là văn hóa Hòa Bình. Hòa Bình là nơi sinh sống của nhiềudân tộc, đặc biệt là dân tộc Mường với những giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu,rất phong phú đa dạng mang màu sắc độc đáo, riêng biệt.Đến đây chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng những vẻ đẹp tuyệt vời do thiênnhiên tạo, mà còn được sống trong một nền văn hóa đặc sắc của người Mườngđược truyền lại qua bao thế hệ. Nền văn hóa ấy có từ khi người Mường biết calên bài ca Đẻ đất đẻ nước, biết trồng hạt lúa cây ngô, để hôm nay vẫn vươn lênmột sức sống lâu bền và mạnh mẽ.Người Mường có cùng nguồn gốc với người Việt cổ, có chung một nền văn hóarộng lớn, trải dài suốt bao thế kỷ. Thấm đậm dòng máu con Lạc cháu Hồng, thếhệ sau tiếp nối thế hệ trước vươn lên chiến thắng thiên nhiên. Cùng nhau xâydựng bản làng, để hôm nay có được những cánh đồng bát ngát, những con đườngtrải dài ven núi, rộn rã người đi. Người Mường chủ yếu cư trú ở các vùng thunglũng, những dải đồi thấp ven núi, vì vậy từ trước tới nay, cư dân Mường sốngbằng nghề nông nghiệp, trồng lúa và kết hợp làm nương rẫy. Bản làng được tậptrung ở chân núi với hướng nhà nhìn ra cánh đồng hay dòng suối. Chính vì điềukiện cư trú như vậy, nên nền văn hóa Mường mang đậm nét bản địa, bó gọn lạitrong các Mường và lưu truyền nó qua cuộc sống hàng ngày trong từng nếp ăn,nếp nghĩ, vì vậy đó là một nền văn hóa hết sức giản dị mộc mạc mà độc đáo.Đến với vùng Mường hôm nay, ta vẫn được nhìn thấy thấp thoáng những ngôinhà sàn dựa lưng vào núi, nhìn ra cánh đồng bát ngát... nhưng cách bố trí chỗ ăn,ở, chăn nuôi đã khác xưa. Chuồng trâu được làm riêng biệt cách xa khu nhà ở,xung quanh nhà là cây cối bốn mùa đơm hoa, kết trái. Ngôi nhà sàn dựng theokiểu truyền thống của người Mường, vì được bố trí khéo léo nên không gian rấtthoáng đãng và đặc biệt tiện lợi. Với đặc trưng kiểu nhà này, người Mường đãtạo nên cho mình một tập quán riêng trong sinh hoạt hàng ngày cũng như tronglao động sản xuất, vừa trồng lúa, làm nương rẫy, vừa chăn nuôi gia súc gia cầm.Để gặt lúa người Mường sáng tạo ra nhiều công cụ tiện lợi và cho năng suấtcao. Đó là chiếc quào, một loại hái có cán dài cho phép cắt cả những bông lúalớn. Tháng 9 lúa trổ, tháng 10 lúa chín rực rỡ đầy đồng cho những hạt lúa trắngphau. Sau những tháng ngày vất vả, mùa bội thu là một niềm vui không gì sánhnổi bởi đó là lúc được hưởng những thành quả lao động do bàn tay mình làm ra.Với người Mường, hoạt động nông nghiệp cũng là một nền tảng của âm nhạc.Âm thanh rộn ràng của cuộc sống hàng ngày gợi lên niềm vui của một mùa gặtmới, đúm vừa là một công cụ giã gạo lại vừa là một nhạc cụ. Âm nhạc và ca hátluôn có mặt trong cuộc sống hàng ngày, gắn bó mật thiết với cuộc sống laođộng. Niềm vui được mùa cũng là dịp để người Mường trình diễn các hoạt độngnghệ thuật độc đáo của mình.Trong hoạt động nông nghiệp, người Mường sử dụng một loại lịch tre rất đặcbiệt. Người Mường không chỉ dùng loại lịch tre tính ngày cho hoạt động sảnxuất nông nghiệp mà còn sử dụng nó trong các ngày lễ quan trọng của một đờingười. Đám cưới của người Mường được diễn ra trong không khí tươi vui tưngbừng của Mường trên, Mường dưới rộn rã náo nức. Nàng dâu được mẹ chồngquý sẽ được mẹ chồng rót nước rửa chân cho trước khi lên nhà, trao cho chiếcvòng tay ngụ ý chúc đôi vợ chồng trẻ mãi, khăng khít hạnh phúc. Từ nay trong giađình có thêm nàng dâu mới, có đủ thủ tục cưới xin, từ đây hai người chính thứcnên vợ nên chồng trước sự chứng kiến của hai bên gia đình họ tộc, của xómdưới, làng trên. Trong ngày vui là dịp để mọi người được thưởng thức những ángmo bất hủ sử thi thần thoại, thể hiện cách nhìn nhận của người Mường về cuộcsống, về vũ trụ có ý nghĩa rất sâu sắc. Đồ vật của thầy mo làm lễ là những vậtđược lấy từ thiên nhiên, vì vậy khi lời thầy mo cất lên như một sự giao hòa củađất trời với cuộc sống con người.Hồi trống, hồi chiêng phát tang đã khép lại vòng quay cuộc sống của một đờingười. Nó cũng báo cho cả Mường trên Mường dưới biết rằng một thành viêncủa họ đã ra đi vĩnh viễn, đó là sự chuyển dịch của con người từ Mường này đếnMường khác, từ Mường người đến Mường ma. Vì vậy tang lễ Mường mangkhông khí cộng đồng, chuẩn bị cho một người thân sắp sửa đi xa, đó cũng là quanniệm của người Mường từ thủa trước. Đối với người Mường trống đồng là mộtcủa gia bảo rất thiêng, và chỉ được đưa ra sử dụng trong những nghi thức tế lễtrọng thể. Người Mường vẫn còn giữ được những cách đánh trống đồng độcđáo, trong đó có cách múa trống rất sinh động. Trong âm thanh rộn ràng của trốngđồng, cồng chiêng, điệu múa làm sống lại không khí tưng bừng của ngày hội xaxưa từ thủa khai thiên lập địa. Trong những mộ Mường cổ, người ta còn tìmthấy nhiều bảo vật quý. Người Mường và người Việt cổ có mối quan hệ vôcùng khăng khít, là ch ...