Vi khuẩn kháng thuốc

Vi khuẩn kháng kháng sinh đã thực sự là một vấn đề đáng lo ngại. Hiện sự kháng thuốc không chỉ khu trú ở một loài vi khuẩn là tụ cầu vàng mà còn lan tràn ở nhiều loại vi khuẩn khác như vi khuẩn gram âm, gram dương, phế cầu khuẩn, vi khuẩn viêm màng não… Chính vì thế, chống kháng thuốc đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lấy làm chủ đề cho Ngày sức khỏe thế giới năm nay. Các vi sinh vật là nguyên nhân của nhiều bệnh nhiễm khuẩn khác nhau. Chúng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vi khuẩn kháng thuốc Vi khuẩn kháng thuốc Vi khuẩn kháng kháng sinh đã thực sự là một vấn đề đáng lo ngại.Hiện sự kháng thuốc không chỉ khu trú ở một loài vi khuẩn là tụ cầuvàng mà còn lan tràn ở nhiều loại vi khuẩn khác như vi khuẩn gram âm,gram dương, phế cầu khuẩn, vi khuẩn viêm màng não… Chính vì thế, chống kháng thuốc đã được Tổ chức Y tế Thế giới(WHO) lấy làm chủ đề cho Ngày sức khỏe thế giới năm nay. Các vi sinh vật là nguyên nhân của nhiều bệnh nhiễm khuẩn khácnhau. Chúng là thủ phạm gây ra các bệnh như viêm phổi, viêm màng não,viêm gan, viêm ruột, viêm thận, viêm đường tiết niệu, viêm loét ngoài da; lànguyên nhân gây ra những vụ đại dịch như ho gà, bạch hầu, dịch hạch, đậumùa… Một trong các phương thức hữu hiệu để chống lại các vi khuẩn gâybệnh là thuốc kháng sinh. Mối nguy kháng thuốc Thuốc kháng sinh được coi là một giải pháp cho loài người trongphòng và điều trị bệnh do nhiễm khuẩn. Nhờ có thuốc kháng sinh mà chúngta có thể kiểm soát được nhiều dịch bệnh. Có nhiều loại kháng sinh, nhưngdù là loại nào thì chúng đều có một tác dụng chung là ức chế và tiêu diệt vikhuẩn. Cơ chế thực hiện của mỗi thuốc là khác nhau và các vi khuẩn nhạycảm đối với mỗi thuốc cũng khác nhau. Vì thế chúng ta cần có nhiều loạithuốc kháng sinh để đẩy lùi tất cả những mầm bệnh này. Nhưng hiện nay, vi khuẩn đang có xu hướng kháng lại thuốc khángsinh, làm cho thuốc đó không còn tác dụng trên lâm sàng, không còn tácdụng tiêu diệt vi khuẩn. Khi thuốc vào, vi khuẩn vẫn sống tốt, ngay cả khichúng ta sử dụng kháng sinh nồng độ cao. Việc kháng thuốc kháng sinh làmột mối hiểm hoạ lớn bởi lẽ vi khuẩn không còn gì ngăn trở. Những vikhuẩn kháng thuốc sẽ nhân lên nhanh chóng, di truyền tính kháng thuốc chocác thế hệ vi khuẩn con cháu và lây lan sang những người xung quanh vàcon người khi mắc bệnh do vi khuẩn gây ra sẽ không còn có cơ hội để điềutrị. Để lý giải tình trạng này, người ta cho rằng sự đột biến đã dẫn tới hiệntượng kháng thuốc kháng sinh ở vi khuẩn. Khi sử dụng kháng sinh thì đaphần các vi khuẩn đều chết. Nhưng ở một số trường hợp hy hữu thì vi khuẩncòn sót lại, có những đột biến có lợi cho sự sinh tồn của chúng. Những vikhuẩn này nhanh chóng nhân lên và trở thành quần thể vi khuẩn khángthuốc. Tìm hiểu dưới góc độ phân tử, người ta thấy các vi khuẩn khángthuốc theo một hoặc nhiều trong ba cơ chế sau: tổng hợp các enzym bất hoạthoặc phân huỷ kháng sinh, thay đổi cấu trúc mà kháng sinh tác động và thảiloại kháng sinh khỏi tế bào. Trong đó có nguyên nhân chủ quan rất quantrọng do sử dụng thuốc kháng sinh không đúng chỉ định, sai nguyên tắc, lạmdụng thuốc, không có sự hướng dẫn của thầy thuốc. Hiện tượng tổng hợp nên các enzym phân huỷ kháng sinh là một hiệntượng rõ nét ở nhóm vi khuẩn tụ cầu vàng. Các vi khuẩn này tổng hợp nênmen ß-lactamase phân huỷ kháng sinh nhóm ß-lactam, là một nhóm khángsinh phổ rộng, mạnh và hữu dụng. Khi bị phân huỷ, các kháng sinh nàykhông còn tác dụng và không còn đủ sức mạnh tiêu diệt vi khuẩn. Các enzym trên được tổng hợp cả ở trong và bên ngoài vi khuẩn đểkhông có phân tử kháng sinh nào có thể tiếp cận được với tế bào của nó. Sựđột biến trong trường hợp này là sự đột biến trên nhiễm sắc thể của vi khuẩntheo hướng tạo ra các men ß-lactamase. Với sự có mặt của ß-lactamase, tụcầu vàng không chỉ kháng lại kháng sinh penicillin mà còn kháng lại cáckháng sinh khác cùng dòng như piperacillin và cefotaxim. Không những thế,nó còn kháng lại dòng kháng sinh được coi là siêu mạnh: glycopeptid -vancomycin. Người ta còn quan sát thấy các men phân huỷ kháng sinh khácnhư men chuyển acetyl chống lại chloramphenicol và men làm biến đổi cấutrúc chống lại các kháng sinh dòng aminoglycosid. Người ta cũng thấy rằngsự kháng thuốc không chỉ khu trú ở một loài vi khuẩn tụ cầu vàng mà cònlan tràn ở nhiều loại vi khuẩn khác. Làm gì để chống vi khuẩn kháng thuốc? Sự kháng thuốc kháng sinh, xét về bản chất là do việc sử dụng khángsinh không đúng gây ra. Theo những quan điểm tiến hoá thì sự kháng thuốcsẽ xảy ra dần dần vì vi khuẩn phải có thời gian để đột biến. Thời gian này cóthể là 10 năm, có thể là 30 năm hoặc lâu hơn nữa. Nhưng chính sự sử dụngkháng sinh không đúng đã làm cho hiện tượng đột biến xảy ra nhanh hơn,mạnh hơn và thời gian kháng thuốc sẽ ngắn dần. Để phòng ngừa sự kháng thuốc kháng sinh, ngoài sự quy chuẩn của ytế, ngay bản thân những người bệnh là những người quyết định đến vậnmệnh chống nhiễm trùng của mình nhất. Những biện pháp sau được xem làcó tác dụng: - Không lạm dụng thuốc kháng sinh như một thuốc thông thường.Chúng ta không nên chỉ đau, ho là đã ngay lập tức sử dụng kháng sinh vìnhững triệu chứng trên chưa hẳn là biểu hiện của một bệnh nhiễm khuẩn.Nên nhớ, kháng sinh chỉ có tác dụng khi có mầm bệnh là vi khuẩn gây bệnh. - Chỉ sử dụng kháng sinh ...