Viêm kết giác mạc dịch: Đặc điểm lâm sàng, kết quả nghiên cứu dịch tễ học phân tử

Bài viết nghiên cứu trên 52 bệnh nhân (BN) với 81 mắt bị VKGM dịch (48% ở độ tuổi 40 - 60 và 44% > 60 tuổi) cho thấy hình ảnh lâm sàng điển hình của VKGM dịch do virut Adeno: cảm giác cộm, chảy nước mắt, mi sưng nề, kết mạc cương tụ, phù nề, sưng hạch mang tai... BN bị cả 2 mắt chiếm 55,8%.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm kết giác mạc dịch: Đặc điểm lâm sàng, kết quả nghiên cứu dịch tễ học phân tửTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013VIÊM KẾT-GIÁC MẠC DỊCH: ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG,KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU DỊCH TỄ HỌC PHÂN TỬNguyễn Thanh Hà*TểM TẮTViêm kết-giác mạc (VKGM) dịch là bệnh nhiễm trùng bề mặt nhãn cầu, có khả năng lây lan rấtmạnh. Ở Việt Nam, bệnh hay bùng nổ thành dịch. Nghiên cứu trên 52 bệnh nhân (BN) với 81 mắt bịVKGM dịch (48% ở độ tuổi 40 - 60 và 44% > 60 tuổi) cho thấy hình ảnh lâm sàng điển hình củaVKGM dịch do virut Adeno: cảm giác cộm, chảy nước mắt, mi sưng nề, kết mạc cương tụ, phù nề,sưng hạch mang tai... BN bị cả 2 mắt chiếm 55,8%. Tổn thương gặp trong VKGM dịch: xuất huyếtdưới kết mạc (29,63%), tổn thương giác mạc nông (37,04%), sưng hạch mang tai (7,41%), giả mạc(6,17%) và phản ứng viêm nội mô-mống mắt thể mi (0,25%).Thử test miễn dịch màu với Adeno-check cho kết quả dương tính ở 13/21 BN (61,9%). RT-PCRtìm thấy virut Adeno ở 14/21 BN (66,67%). Giải mã chuỗi ADN phát hiện virut Adeno týp 8 ở 11 BN(78,6%), týp 3 ở 2 BN (14,3%) và týp 37 ở 1 BN (7,1%). Cũng như nhiều nước khác, virut Adeno týp8, 3 và 37 gây VKGM dịch ở Việt Nam, trong đó týp 8 hay gặp nhất.* Từ khóa: Viêm kết mạc; Virut Adeno; Dịch tễ học phân tử; Test miễn dịch màu.Epidemic kerato-conjunctivitis: clinicalcharacters, result of study ofmolecular epidemiologySUMMARYEpidemic kerato-conjunctivitis (EKC) is a highly contagious infection of ocular surface. InVietnam, epidemic outbreaks are very common. Study on 52 patients with 81 eyes affected by EKC(48% of patients at age 40 - 60, 44% of patients > 60 years old) showed typical clinical features ofEKC such as foreign body sensation, tearing, eyelid swelling, conjunctival redness and swelling, preauricular lymphadenopathy… Bilateral involvement was in 55.8% of patients. Common ocular lesionswere sub-conjunctival haemorrhage (29.63%), corneal involvement in form of subepithelial infiltrate(37.04%), pre-auricular lymphadenopathy (7.41%), pseudomembranous formation (6.17%) andcorneal endothelium-iridocyclitis (0.25%).Rapid immunochromatography test with Adeno-check kit was positive in 13 out of 21 patients(61.9%). RT-PCR detected adenovirus in 14 out of 21 patients (66.67%). Sequencing analysis of RTPCR products revealed adenovirus type 8 in 11 patients (78.6%), type 3 in 2 patients (14.3%) andtype 37 in 1 patient (7.1%). Like other countries, adenovirus type 8, 3 and 37 caused EKC in Vietnamand among these, adenovirus type 8 was the most common.* Key words: Conjunctivitis; Adenovirus; Molecular epidemiology; Immunochromatography test.* Bệnh viện Hữu NghịNgười phản hồi (Corresponding): Nguyễn Thanh Hà (hant02@yahoo.com)Ngày nhận bài: 15/7/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/9/2013Ngày bài báo được đăng: 24/9/2013133TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2013®Æt vÊn ®ÒViêm kết-giác mạc dịch (epidemickerato-conjunctivitis) là bệnh nhiễm trùngbề mặt nhãn cầu, có khả năng lây lan rấtmạnh. Tác nhân gây bệnh là virut Adeno loại virut rất bền vững trong môi trường.Bệnh lây lan theo đường tiếp xúc“mắttay, taymắt” qua dịch tiết (nướcmắt). Sự lây lan thường xảy ra ở những nơitập trung đông người như trường học, bệnhviện. VKGM do virut Adeno có thể bùng nổthành dịch, dịch có thể gặp khắp nơi trênthế giới. Ở Việt Nam, VKGM do virut Adenolà bệnh thường gặp và hầu như năm nàocũng phát triển thành dịch vào mùa hè nóngẩm, còn gọi là dịch “đau mắt đỏ”.Chẩn đoán VKGM dịch thường dựa vàolâm sàng. Chẩn đoán phân biệt với nhữngbệnh gây đỏ mắt khác như viêm màng bồđào, viêm củng mạc, glôcôm góc đóng cơncấp. Các test thử nhanh hiện sẵn có trên thịtrường nhằm phát hiện kháng nguyên củavirut Adeno kém nhạy cảm hơn và kém đặchiệu hơn so với test phát hiện axít nucleiccủa virut Adeno. Chẩn đoán VKGM dịchbằng PCR là sự lựa chọn tốt nhất vì độnhạy và đặc hiệu cao, cho kết quả nhanh[3]. Cho đến nay, VKGM dịch vẫn không cóphương pháp điều trị hiệu quả, chủ yếu làngăn ngừa lây lan. Tay và các vật dụng,dụng cụ khám bệnh là vật truyền chủ yếucủa virut Adeno. Rửa tay, tiệt trùng bề mặtvật dụng, dụng cụ… là những biện phápngăn ngừa quan trọng nhất.Ở Việt Nam, VKGM dịch là bệnh rất haygặp, nhưng chưa có báo cáo nào đề cập tớilâm sàng cũng như phân lập chủng loạivirut Adeno. Nghiên cứu này nhằm: Tìmhiểu đặc điểm lâm sàng và kết quả phântích dịch tễ học phân tử của VKGM dịch tạiBệnh viện Hữu Nghị, Hà Nội.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.Những BN được chẩn đoán viêm kếtmạc cấp, có hình ảnh lâm sàng giốngVKGM dịch do virut Adeno trong những đợtdịch “đau mắt đỏ”.2. Phương pháp nghiên cứu.* Thiết kế nghiên cứu: mô tả lâm sàng vànghiên cứu thực nghiệm.* Các bước nghiên cứu: khám sinh hiểnvi đánh giá tổn thương ở kết mạc, giác mạc...Thử test miễn dịch màu (immunochromatography),sử dụng bộ Adeno-check kit (Santen, NhậtBản) theo hướng dẫn của nhà sản xuất:dịch tiết kết mạc lấ ...