Viêm tắc lệ đạo ở trẻ sơ sinh

Lệ đạo là hệ thống đường dẫn nước mắt đi từ vùng hồ lệ đến khe mũi dưới, bao gồm: điểm lệ; lệ quản, túi lệ, ống lệ mũi. Ở trẻ em, khi còn trong bụng mẹ ở thời kì đầu hệ thống lệ đạo là một ống đặc. Đến những tháng cuối của thời kỳ thai nghén hệ thống lệ đạo mới trở nên rỗng. Sự biến đổi từ đặc sang rỗng của lệ đạo được gọi là quá trình tạo ống. Đa số trẻ khi sinh ra, lệ đạo đã thông suốt để thực hiện chức năng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm tắc lệ đạo ở trẻ sơ sinh Viêm tắc lệ đạo ở trẻ sơ sinh Lệ đạo là hệ thống đường dẫn nước mắt đi từ vùng hồ lệ đến khe mũi dưới,bao gồm: điểm lệ; lệ quản, túi lệ, ống lệ mũi. Ở trẻ em, khi còn trong bụng mẹ ởthời kì đầu hệ thống lệ đạo là một ống đặc. Đến những tháng cuối của thời kỳ thainghén hệ thống lệ đạo mới trở nên rỗng. Sự biến đổi từ đặc sang rỗng của lệ đạođược gọi là quá trình tạo ống. Đa số trẻ khi sinh ra, lệ đạo đã thông suốt để thựchiện chức năng dẫn lưu nước mắt. Chỉ ở một số ít trẻ, quá trình tạo ống vẫn tiếptục cho đến sau khi sinh ra 1-2 tuần mới hoàn chỉnh. Bình thường, nước mắt được tiết ra từ các tuyến lệ, sau khi đã làm ướt bềmặt nhãn cầu, phần còn lại sẽ điểm lệ vào lệ quản, túi lệ, qua ống lệ mũi và đổ rangách mũi phía dưới. Khi có bệnh lý ở đường lệ, nước mắt sẽ bị ứ đọng và gâychảy nước mắt, đôi khi kèm theo mủ và nhầy. 1. Tắc lệ đạo bẩm sinh: thường gặp các bệnh lý sau: không có điểm lệ, ròtúi lệ bẩm sinh, tắc ống lệ mũi bẩm sinh. - Không có điểm lệ: thường thấy mắt trẻ ướt, đọng nước mắt ở khe mi. Trẻthường bị viêm kết mạc kéo dài. Qua thăm khám không thấy điểm lệ (có thể ở mộtmi hoặc cả 2 mi). Có thể gây mê để khám dưới máy hiển vi phẫu thuật. Nếu quansát thấy dấu tích của điểm lệ, có thể dùng đầu kim nhọn thăm dò, xuyên qua màngbít điểm lệ. Trong một số trường hợp màng bít này rất mỏng, có thể cắt màng và lệđạo sẽ thông. Nếu lệ quản bít hoàn toàn, điều trị bằng phẫu thuật nối thông túi lệmũi khi trẻ lớn. - Dò túi lệ bẩm sinh: Bố mẹ thường phát hiện thấy ở da của trẻ, gần vùnggóc trong mắt có một lỗ nhỏ. Khi trẻ lớn, thỉnh thoảng có n ước mắt chảy qua lỗnày. Khám thấy có lỗ ở da vùng trước túi lệ. Khi bơm lệ đạo thấy có nước trào qualỗ dò này, có thể kèm tắc ống lệ mũi. Cách điều trị, nếu ống lệ mũi thông, sẽ đónglỗ dò túi lệ. Nếu có kèm tắc ống lệ mũi cần phẫu thuật đóng lỗ dò kèm nối thôngtúi lệ mũi. - Tắc ống lệ mũi bẩm sinh: đây là bệnh lý thường gặp nhất. Triệu chứngthường chảy nước mắt. Mức độ chảy nước mắt có thể thay đổi, có thể kèm theoviêm kết mạc. Khi ấn vùng túi lệ thấy nước trào ra, có thể kèm mủ và nhầy. Ống lệmũi tắc do còn màng ngăn trong thời kỳ bào thai (quá trình tạo ống). Trong một sốtrường hợp, tắc ống lệ mũi là do biến dạng của ống xương của ống lệ mũi. Tỷ lệtắc ống lệ mũi có biểu hiện lâm sàng từ 2% - 4% ở số trẻ sinh đủ tháng từ 2 – 4tuần tuổi. Trong số đó có khoảng 1/3 số trẻ bị tắc ống lệ mũi ở cả hai mắt. Hầu hết,tắc ống lệ mũi bẩm sinh sẽ tự thông khi trẻ đ ược 4-6 tháng tuổi. Tuỳ theo tuổi củatrẻ khi đến khám mà có thể áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau. Đối vớitrẻ 2- 3 tháng tuổi, trước tiên nên điều trị bằng day, xoa nắn vùng túi lệ kết hợp tratại mắt dung dịch kháng sinh. Không nên bơm thông lệ đạo ngay từ lần khám đầutiên vì dễ gây tổn thương. Hơn nữa trong thời kỳ này lệ đạo có thể tự thông. Chú ýkhi trẻ bơm thông lệ đạo không nên thông quá 3 lần. Nếu sau 3 lần thông màkhông được thì nên dừng lại, đợi chỉ định phẫu thuật., 2. Cha mẹ có thể áp dụng kỹ thuật day, xoa nắn theo các bước sau: - Đặt trẻ nằm, một tay giữ đầu trẻ. Dùng ngón trỏ của tay kia đặt lên góctrong mắt, hướng lên trên tạo với trục mắt một góc khoảng 10 -15 độ. Ấn nhẹ đầungón trỏ và day ngược lên phía trên và về phía mắt để đẩy mủ ở trong túi lệ (nếucó) qua lệ quản ra ngoài. - Dùng bông lau sạch mủ nhầy. Nhỏ 1-2 giọt kháng sinh (……) vào túi kếtmạc. Chờ 1-2 phút, sau đó đặt lại đầu ngón trỏ vào vị trí cũ, ấn một áp ực vừa phảivà miết dọc xuống dưới về phía cạnh mũi, lặp lại thao tác này 10 – 15 lần. - Mỗi ngày thực hiện day, xoa nắn 3 đợt. Sau một tháng không khỏi nênđưa trẻ đi khám để bác sỹ thông lệ đạo. Lưu ý: trẻ từ 3 -12 tháng tuổi nên bơmthông lệ đạo ngay, kết quả tốt hơn. Trẻ trên 12 tháng tuổi, điều trị bằng phươngpháp bơm thông lệ đạo đạt hiệu quả thấp, cần đợi trẻ lớn hơn sẽ tiếnd hành phẫuthuật nối thông túi lệ mũi.PGS.TS Phạm Thị Khánh Vân ...