Xã hội nhường nhịn - Từ tiếp cận khái niệm và nhận thức của người dân

Trong một xã hội có không ít hiện tượng thiếu nhường nhịn đang xảy ra như ở Việt Nam hiện nay, việc nghiên cứu về sự nhường nhịn và đo lường nhận thức, thái độ, hành vi của người dân về sự nhường nhịn trong xã hội hiện nay là cần thiết. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ tiếp cận khái niệm nhường nhịn và ở mức độ nhất định làm rõ nhận thức của người dân về sự nhường nhịn hiện nay từ kết quả khảo sát thực tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xã hội nhường nhịn - Từ tiếp cận khái niệm và nhận thức của người dân 20 Thông tin Khoa học xã hội, số 7.2018 Xã hội nhường nhịn - Từ tiếp cận khái niệm và nhận thức của người dân (*) Phan Tân(**) Tóm tắt: Trong một xã hội có không ít hiện tượng thiếu nhường nhịn đang xảy ra như ở Việt Nam hiện nay, việc nghiên cứu về sự nhường nhịn và đo lường nhận thức, thái độ, hành vi của người dân về sự nhường nhịn trong xã hội hiện nay là cần thiết. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ tiếp cận khái niệm nhường nhịn và ở mức độ nhất định làm rõ nhận thức của người dân về sự nhường nhịn hiện nay từ kết quả khảo sát thực tế. Từ khóa: Nhường nhịn, Con người nhường nhịn, Xã hội nhường nhịn Abstract: It is believed that Vietnam, to a certain extent, is experiencing a dearth of concession-making behaviors. Hence, it is necessary to examine the concept of concession and measure people’s awareness, attitudes and expression of making concessions. The paper, based on survey results, discusses the concept and clarifies people’s awareness of this behavior today. Keywords: Concession, Concession-making Behaviors, Concession Society Mở đầu(*) cho đúng? Trong xã hội hiện nay, người dân Nhường nhịn là một trong những truyền nhận thức ra sao về sự nhường nhịn?... Đây thống ứng xử của người Việt. Tuy nhiên, là những câu hỏi đặt ra mà ở mức độ nào đó trong xã hội hiện nay, ở mức độ nào đó, nơi bài viết sẽ góp phần giải đáp. nào đó, sự nhường nhịn có vẻ như ít được 1. Tiếp cận khái niệm nhắc đến hoặc thậm chí một bộ phận người * Khái niệm nhường nhịn dân còn cho rằng đó là một “sự xa xỉ”. Khái Thuật ngữ nhường nhịn thường được niệm nhường nhịn cần được hiểu thế nào hiểu là một từ ghép của hai từ Nhường và Nhịn: Nhường có ý nghĩa là “cho” (như (*) Bài viết là một phần kết quả nghiên cứu của đề tài “nhường chỗ”, “nhường bước”, “nhường cấp bộ “Nhận thức, thái độ, hành vi của người dân đường”, “nhường ngôi”, “nhường cơm sẻ về sự nhường nhịn trong xã hội hiện nay” do tác giả làm chủ nhiệm. Các kết quả trình bày trong bài viết áo”, v.v...); còn Nhịn có ý nghĩa là “chịu lấy từ khảo sát thực tế được chúng tôi thực hiện năm đựng”, “kiềm chế’ (như “nhịn ăn”, “nhịn 2017 bằng bảng hỏi trên địa bàn 8 xã thuộc 6 quận/ đói”, “nhịn miệng”, “nhịn nhục”, v.v...). huyện ở 2 tỉnh/thành phố là Hà Nội và Nghệ An, Như vậy, ở đây “nhường nhịn” có hàm tổng số 800 mẫu, kết quả thu được 788 bảng hỏi. (**) TS., Nhà xuất bản Khoa học xã hội; Email: ý là “Cho và Chịu đựng” hay “Cho và phantanxh@gmail.com Kiềm chế”. Xã hội nhường nhịn… 21 Đối lập với sự nhường nhịn là sự thiếu Người thiếu nhường nhịn là người nhường nhịn biểu hiện qua sự tranh giành, không thể tự kiểm soát được bản thân trước tranh cướp. Khi chưa liên quan đến quyền những tác động từ môi trường bên ngoài, là lợi thì thuận hòa, vui vẻ, nhưng khi liên người có tâm thế bốc đồng, kích động, sẵn quan đến quyền lợi thì lập tức tranh giành, sàng tranh cướp lợi ích khi có cơ hội. tranh cướp. Khi người ta bước ra được khỏi M. Gottfredson và T. Hirschi (1990) sự tranh giành ấy một cách nhẹ nhàng, khi bàn về hiện tượng tội phạm đã đưa ra nghĩa là đã đạt đến sự nhường nhịn. khái niệm “tự kiểm soát bản thân kém” Nhường nhịn chính là một mỹ đức, là (tạm dịch từ low-self control) để giải thích cái mỹ trong cái chân - thiện - mỹ. Nhường về những người rất bốc đồng, rất kích động nhịn không có nghĩa là đầu hàng, thua thiệt. trong khi hành động... Những người này Trên thực tế, biết bao người đã phải trả giá luôn hành xử đối nghịch với những người đắt do sự cố chấp của mình, thậm chí phải thận trọng, biết suy trước tính sau trước khi đánh đổi cả sinh mạng chỉ vì thiếu nhường hành động. Do không được giáo dục để có nhịn và tha thứ; nhiều người cũng đã phải cái nhìn xa trước khi hành động nên họ luôn hối tiếc vì những hậu quả để lại do thiếu muốn đáp trả tức thì những tác động từ bên nhường nhịn (ví dụ những vụ xô sát sau va ngoài. Bên cạnh đó, người tự kiểm soát bản chạm giao thông). thân kém cũng là người thích đi tìm những Có thể hiểu nhường nhịn ở mức độ khái giải pháp dễ dàng để giải quyết vấn đề (ví quát là: Nhường và nhịn sẽ rèn luyện con dụ dùng vũ lực), dù những giải pháp ấy có người một thói quen tốt, biết định vị bản thể gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng. thân trong các quan hệ xã hội,...; Như ...