Xác định một số yếu tố tiên lượng nặng ở bệnh nhân cao tuổi nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn gram (-) được điều trị tại Bệnh viện Hữu Nghị (1-2012 đến 5-2015)

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định một số yếu tố tiên lượng nặng ở bệnh nhân (BN) cao tuổi nhiễm khuẩn huyết (NKH) do vi khuẩn (VK) gram (-). Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: hồi cứu, mô tả ca bệnh ở 107 BN cao tuổi NKH do VK Gram (-), điều trị tại Bệnh viện Hữu Nghị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định một số yếu tố tiên lượng nặng ở bệnh nhân cao tuổi nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn gram (-) được điều trị tại Bệnh viện Hữu Nghị (1-2012 đến 5-2015) T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 XÁC ĐỊNH MỘT SỐ YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG NẶNG Ở BỆNH NHÂN CAO TUỔI NHIỄM KHUẨN HUYẾT DO VI KHUẨN GRAM (-) ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ (1 - 2012 ĐẾN 5 - 2015) Hoàng Ti n Tuyên*; Nguy n Văn Trư ng* TÓM TẮT Mục tiêu: xác định một số yếu tố tiên lượng nặng ở bệnh nhân (BN) cao tuổi nhiễm khuẩn huyết (NKH) do vi khuẩn (VK) gram (-). Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: hồi cứu, mô tả ca bệnh ở 107 BN cao tuổi NKH do VK Gram (-), điều trị tại Bệnh viện Hữu Nghị. Chia BN làm 2 nhóm: nhóm tử vong: 21 BN, nhóm sống: 86 BN. So sánh tần suất xuất hiện các triệu chứng dịch tễ học, lâm sàng, cận lâm sàng giữa 2 nhóm để tìm ra các yếu tố tiên lượng có giá trị. Kết quả: trong số 21 BN tử vong, nam chiếm 90,5% (19/21 BN), ở nhóm BN còn sống là 73,3% (63/86). Tương tự các yếu tố: nhóm tuổi > 70 chiếm 85,7% (18/21) so với 36,1% (31/86); nhiễm khuẩn nguồn gốc từ bệnh viện: 66,7% (14/21) so với 24,4% (21/86); bệnh lý nền 95,2% (20/21) so với 27,9% (24/86), bệnh lý nền là đái tháo đường 33,3% (7/21) so với 13,9% (12/86); Glasgow < 9 điểm: 85,7% (18/21) so với 5,8% (5/86); sốt cao > 390C: 85,7% (18/21) so với 62,8% (54/86); huyết áp tâm thu ≤ 80 mmHg: 95,2% (20/21) so với 8,1% (7/86); suy đa tạng: 71,4% (15/21) so với 4,7% (4/86); vàng da: 47,6% (10/21) so với 2,3% (2/86); thiểu niệu, vô niệu 52,4% (11/21) so với 2,3% (2/86); ure > 7,0 mmol/l: 76,2% so với 36,3% (29/80); ALT > 200 IU/L: 23,8% so với 7,1% (6/85); bạch cầu < 4 G/L: 47,6% (10/21) so với 10,4% (9/86); PCT > 10 ng/ml 76,2% (14/20) so với 3,1% (2/65). Khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các yếu tố trên cả 2 nhóm (p < 0,05). Kết luận: BN cao tuổi NKH do VK Gram (-) có tỷ lệ tử vong cao. Các yếu tố tiên lượng nặng bao gồm: BN > 70 tuổi, có nguồn gốc nhiễm khuẩn từ bệnh viện, có bệnh lý đái tháo đường kèm theo, Glasgow < 9 điểm, suy đa tạng, tụt huyết áp, vàng da, thiểu niệu, vô niệu, ure > 7,0 mmol/l, ALT ≥ 200 IU/L, PCT > 10 ng/ml. * Từ khóa: Nhiễm khuẩn huyết; Vi khuẩn Gram (-); Yếu tố tiên lượng nặng; Người cao tuổi. Determination of some Severe Prognostic Factors in the Elderly Patients with Septicemia due to Bacteria Gram-Negative at Friendship Hospital from 1 - 2012 to 5 - 2015 Summary Objectives: To identify some severe prognostic factors in the elderly patient with Gram-negative. Subjects and methods: A retrospective and descriptive study on 107 elderly patients with sepsis caused by bacteria Gram-negative at Friendship Hospital. Patients enrolled in the study were divided into two groups: the mortality group including 21 patients, the survival group: 86 patients. * Bệnh viện Quân y 103 Ngư i ph n h i (Corresponding): Nguy n Văn Trư ng (nguyenvantrư ng12e@gmail.com) Ngày nh n bài: 28/09/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 12/12/2016 Ngày bài báo đư c đăng: 26/12/2016 136 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 Comparing between 2 groups on the frequency of the appearances of epidemiological, clinical and paraclinical symptoms was made to find out prognostic factors. Results: Male patients in the death group outnumbered in the survival group (90.5% versus 73.3%), which was similar in such factors as age > 70 years (85.7% versus 68.6%), hospital acquired infection (66.7% versus 24.4%), background disease (95.7% versus 27.9%), diabetes (33.3% versus 16.9%), Glasgow score < 9 points (85.7% versus 5.8%), fever > 390C (85.7% versus 62.8%), systolic blood pressure under 80 mmHg (95.2% versus 8.1%), multiple organ dysfunction (71.7% versus 4.7%), jaundice (47.6% versus 2.3%), oliguria (52.4% versus 2.3%), urea > 7.0 mmol/L (76.2% versus 36.3%); ALT > 200 IU/L (23.8% versus 7.1%), white blood count < 4 G/L (9,5% versus 3,5%), PCT > 10 ng/mL (70.0% = 14/20 patients) versus 3% = 2/65) with statistically significant differences (p < 0.05). Conclusions: Older patients with septicemia due to Gram-negative bacteria have high mortality rate. The predictive factors of mortality include: age > 70 years, hospital acquired infection, diabetes, Glasgow score < 9 points, multiple organ dysfunction, hypotension, jaundice, oligourine, urea > 7.0 mmol/L, ALT ≥ 200 IU/L, PCT > 10 ng/mL. * Key words: Septicemia; Gram-negative bacteria; Severe prognostic factors; Elderly. ĐẶT VẤN ĐỀ Ở nước ta, trong vài năm gần đây, tỷ lệ BN cao tuổi tử vong do NKH từ VK Gram (-) còn khá cao. Tại Bệnh viện Hữu Nghị - Hà Nội, từ tháng 1 - 2012 đến tháng 5 - 2015 có 19,6% BN (21/107 BN) cao tuổi NKH Gram (-) tử vong. Để có cơ sở tiên lượng đúng, sớm mức độ nặng ở BN cao tuổi NKH do VK Gram (-), từ đó đề ra các biện pháp điều trị đúng và sớm nhằm giảm tỷ lệ tử vong, chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm: Xác định một số yếu tố tiên lượng nặng ở BN cao tuổi NKH do VK Gram (-). ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ...