Xác định vết một số kim loại Cu, Mn, Zn, Hg, Cd, As, U và Th trong các nguồn nước tự nhiên bằng kỹ thuật phân tích hạt nhân

Trong bài báo này, tác giả trình bày phương pháp phân tích kích hoạt nơtron và những kết quả thu được về thành phần một số kim loại, uran và thori, nhằm cung cấp những thông tin ban đầu để đánh giá mức độ ô nhiễm trong một số nguồn nước khác nhau ở Tây Nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định vết một số kim loại Cu, Mn, Zn, Hg, Cd, As, U và Th trong các nguồn nước tự nhiên bằng kỹ thuật phân tích hạt nhân T¹p chÝ Hãa häc, T. 41, sè 2, Tr. 46 - 50, 2003 x¸c ®Þnh vÕt mét sè kim lo¹i cu, mn, zn, hg, cd, as, u vµ th trong c¸c nguån n íc tù nhiªn b»ng kü thuËt ph©n tÝch h¹t nh©n §Õn Tßa so¹n 29-7-2002 nguyÔn v¨n søc1, nguyÔn v¨n hïng2 1 Trung t©m Kü thuËt h¹t nh©n Tp. Hå ChÝ Minh 2 ViÖn Nghiªn cøu H¹t nh©n §1 L¹t Summary Neutron activation analysis (NAA) has been applied to determine Cu, Zn, Mn, Cd, As, U and Th in the water resources of Buon Ma Thuot, Tay Nguyen province. The trace elements in the water samples were pre-concentrated before irradiation. For elements such as Cu, Mn, Cd and Hg, the pre-concentation process was carried out by scavenging the chalate complex with dithizone on the active carbon at pH 8. Arsenic (As) was pre-concentrated with Fe(OH)3. U and Th were pre-concentrated by precipitation with Ca in the form of NH4CaPO4. After irradiation, the elements of Cu, Mn, Zn, Cd and Hg were determined by directly counting without the radiochemical separation. In the case of As, U and Th, the radiochemical chemical separation after irradiation was applied. Arsenic was separated as As metal. U and Th (through 299Np and 233 Pa, respectively) were separated by co-precipiation with MnO2 following with LaF3 for U, and with BaSO4 for Th. The accuracy of the method was checked by analyzing the known amounts of the elements as spiked samples. This method could be used for control by toxic elements in the water resources. I - Më ®Çu kiÖn cña m«i tr*êng nh* pH, nhiÖt ®é, thÕ oxi hãa khö v d*íi t¸c dông cña enzym cã thÓ t¹o thnh nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ rÊt ®éc nh* metyl Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi sù t¨ng d©n thñy ng©n, hoÆc lm thay ®æi tr¹ng th¸i hãa trÞ sè, më réng c¸c ®« thÞ, ph¸t triÓn c¸c ngnh trë thnh ion kim lo¹i cã ®éc tÝnh m¹nh h¬n c«ng nghiÖp vËt liÖu v khai kho¸ng, nguån nh* As trë thnh As(III) [1, 2]. n*íc tù nhiªn ®, bÞ « nhiÔm c¸c kim lo¹i cã ®éc tè cao nh* Hg, As, Mn, Cu, Cd, U, Th,.... §Ó kiÓm so¸t v ®¸nh gi¸ møc ®é « nhiÔm Trªn thùc tÕ, chÊt th¶i kim lo¹i nhiÒu khi ®*îc cña kim lo¹i trong c¸c nguån n*íc, mét sè c¸c th¶i trùc tiÕp tõ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp ra nguån kü thuËt ph©n tÝch ®, ®*îc sö dông nh* c¸c n*íc m kh«ng qua giai ®o¹n xö lý hoÆc th©m ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch hÊp thô nguyªn tö, nhËp ra nguån n*íc tõ c¸c qu¸ tr×nh tù nhiªn ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch quang phæ so mu [3, nh* bÞ xãi mßn, phong hãa tõ c¸c vïng khai 4], .... th¸c quÆng. C¸c ion kim lo¹i cã thêi gian l*u Kü thuËt ph©n tÝch kÝch ho¹t n¬tron l mét gi÷ trong n*íc t*¬ng ®èi l©u do tån t¹i d*íi c¸c trong nh÷ng ph*¬ng ph¸p cã ®é nh¹y v ®é tin phøc hßa tan víi c¸c phèi tö v« c¬ v h÷u c¬. cËy cao trong ph©n tÝch vÕt c¸c nguyªn tè. u §Æc biÖt mét sè ion kim lo¹i trong nh÷ng ®iÒu ®iÓm cña c¸c nguyªn tè l cã thÓ ph©n tÝch 46 ®*îc nhiÒu nguyªn tè trong cïng mét mÉu, bëi thnh b×nh, c¸c mÉu n*íc ®*îc oxi hãa ph©n tÝch nhanh ®èi víi nh÷ng nguyªn tè cã b»ng axit HNO3 cho ®Õn pH = 4 - 4,5 v cÊt gi÷ ®ång vÞ thêi gian sèng ng¾n hoÆc trung b×nh, ë nhiÖt ®é thÊp. Thêi gian l*u gi÷ mÉu còng l*îng mÉu ph©n tÝch nhá, ®Æc biÖt tiÕt kiÖm ph¶i ®*îc tÝnh ®Õn, trong tr*êng hîp ph©n tÝch ®*îc thêi gian cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch [5, 6]. c¸c nguyªn tè Cu, Zn, Cd, Mn, Hg, As, U v Th Kü thuËt ph©n tÝch kÝch ho¹t n¬tron th*êng th× c¸c mÉu n*íc cã thÓ l*u gi÷ ®Ó ph©n tÝch ®*îc sö dông hai ph*¬ng ph¸p kh¸c nhau: trong vßng 1 th¸ng [7]. ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch kÝch ho¹t dông cô v 2. L m gi u vÕt c¸c nguyªn tè trong mÉu ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch kÝch ho¹t cã xö lý mÉu. n íc Trong ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch kÝch ho¹t dông cô, c¸c nguyªn tè trong mÉu ph©n tÝch cã thÓ Trong ®a sè tr*êng hîp, khi ph©n tÝch vÕt x¸c ®Þnh trùc tiÕp sau khi chiÕu x¹. Ng*îc l¹i, c¸c nguyªn tè trong mÉu n*íc cÇn thiÕt ph¶i trong ph*¬ng ph¸p ph©n tÝch kÝch ho¹t cã xö lý ®*îc lm giu v tïy thuéc vo nguyªn tè cÇn mÉu, c¸c nguyªn tè ®*îc t¸ch ra tõ mÉu kÝch ph©n tÝch chóng t«i ®, sö dông c¸c ph*¬ng ho¹t b»ng c¸c kü thuËt hãa häc kh¸c nhau. Qu¸ ph¸p lm giu sau ®©y: tr×nh t¸ch hãa häc cã thÓ l t¸ch nhãm hoÆc a) L1m gi1u b»ng phK¬ng ph¸p hÊp thô phøc t¸ch tõng ...