Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai bằng công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) phục vụ cho đánh giá đất Nông nghiệp huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên

Đề tài đã ứng dụng công nghệ GIS để thành lập bản đồ đơn vị đất đai thông qua việc chồng xếp 6 bản đồ đơn tính, đó là: Bản đồ loại đất, bản đồ độ dầy tầng đất, bản đồ địa hình, bản đồ thành phần cơ giới, bản đồ chế độ tưới, bản đồ độ phì. Từ 7803,06 ha đất sản xuất nông nghiệp trồng cây hàng năm của huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên đã xác định được 34 đơn vị đất đai gồm 993 khoanh đất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai bằng công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) phục vụ cho đánh giá đất Nông nghiệp huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên Ngô Thị Hồng Gấm và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 63(1): 3 - 7 XÂY DỰNG BẢN ĐỒ ĐƠN VỊ ĐẤT ĐAI BẰNG CÔNG NGHỆ HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐỊA LÝ (GIS) PHỤC VỤ CHO ĐÁNH GIÁ ĐẤT NÔNG NGHIỆP HUYỆN VÕ NHAI TỈNH THÁI NGUYÊN Ngô Thị Hồng Gấm*, Đàm Xuân Vận Trường Đại học Nông lâm – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Đề tài đã ứng dụng công nghệ GIS để thành lập bản đồ đơn vị đất đai thông qua việc chồng xếp 6 bản đồ đơn tính, đó là: Bản đồ loại đất, bản đồ độ dầy tầng đất, bản đồ địa hình, bản đồ thành phần cơ giới, bản đồ chế độ tƣới, bản đồ độ phì. Từ 7803,06 ha đất sản xuất nông nghiệp trồng cây hàng năm của huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên đã xác định đƣợc 34 đơn vị đất đai gồm 993 khoanh đất. Trung bình mỗi đơn vị đất đai là 229,50 ha. Khoanh đất có diện tích lớn nhất là 1121,68 ha và khoanh đất có diện tích nhỏ nhất là 12,14 ha. Bản đồ đơn vị đất đai huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên đƣợc thành lập sẽ giúp cho công tác đánh giá phân hạng đất đai, quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp của huyện một cách hiệu quả. Từ khoá: GIS, đơn vị đất đai, Võ Nhai ĐẶT VẤN ĐỀ Võ Nhai là một huyện vùng cao nằm phía Đông Bắc của tỉnh Thái Nguyên với trên 90% dân số làm nông nghiệp. Hoạt động sản xuất nông nghiệp đang có ảnh hƣởng trực tiếp đến đời sống kinh tế của ngƣời dân nơi đây. Hiện tại hệ số sử dụng đất trên địa bàn huyện còn thấp. Do vậy, việc ứng dụng công nghệ GIS để xây dựng bản đồ đất đai nhằm sử dụng đất một cách hiệu quả và bền lâu, xây dựng một ngành nông nghiệp đa canh sẽ đem lại hiệu quả cho địa phƣơng cả ba mặt kinh tế, xã hội và môi trƣờng là việc làm cần thiết. Nghiên cứu này trình bày một số kết quả đạt đƣợc khi ứng dụng công nghệ GIS để xây dựng bản đồ đơn vị đất đai huyện Võ Nhai Thái Nguyên. Đối tƣợng nghiên cứu chính của đề tài là các loại đất và các thuộc tính của loại hình sử dụng đất trồng cây nông nghiệp hàng năm của huyện. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phƣơng pháp thu thập dữ liệu: thu thập tài liệu về điều kiện tự nhiên – kinh tế xã hội của huyện Võ Nhai, thu thập nghiên cứu các loại bản đồ nhƣ bản đồ đất, bản đồ hiện trạng sử dụng đất, bản đồ địa hình... Phƣơng pháp điều tra, khảo sát thực địa: Dựa vào bản đồ, tiến hành khảo sát thực địa và điều tra các yếu tố đất đai, thuỷ hệ, hiện trạng sử dụng đất. Phƣơng pháp xây dựng cơ sở dữ liệu và chồng ghép bản đồ xây dựng bản đồ đơn vị đất đai: số hoá các loại bản đồ bằng bộ phần mềm Microstation và Mapping Office, nhập dữ liệu thuộc tính bằng phần mềm Excel, chồng ghép bản đồ bằng phần mềm ArcView GIS. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội Điều kiện tự nhiên: Võ Nhai là một huyện vùng cao nằm ở phía Đông bắc của tỉnh Thái Nguyên với tổng diện tích tự nhiên của huyện là 84.010,44 ha. Huyện có một thị trấn và 14 xã với địa hình khá phức tạp, phần lớn diện tích là đồi núi dốc và núi đá vôi chiếm 92%, còn lại là diện tích bằng phẳng cho sản xuất nông nghiệp chiếm tỷ lệ nhỏ. Lƣợng mƣa bình quân 1.941,5 mm/năm, nhiệt độ trung bình của năm là 22,40 C, rất thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Huyện có hệ thống kênh, mƣơng, sông, suối tƣơng đối phong phú, hệ thống sông Nghinh Tƣờng phân bố ở phía Bắc của huyện đổ ra sông Cầu, hệ thống sông Rong phân bố ở phía Nam của huyện là nhánh của sông Thƣơng đảm bảo một khối lƣợng nƣớc lớn cho sản xuất nông nghiệp. Hiện trạng sử dụng đất của xã: tổng diện tích tự nhiên của huyện 84.010,44 ha, trong đó nhóm đất nông nghiệp: 67.257,24 ha chiếm 80,06% diện tích tự nhiên (đất nông nghiệp 3 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn Ngô Thị Hồng Gấm và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ trồng cây hàng năm: 7803,06 ha, đất nông nghiệp trồng cây lâu năm: 1563,81 ha), nhóm đất phi nông nghiệp là: 2.339,98 ha chiếm 2,80% diện tích tự nhiên, nhóm đất chƣa sử dụng là: 14.413,22ha chiếm 17,15% diện tích tự nhiên. Điều kiện kinh tế - xã hội: toàn huyện có 58.900 nhân khẩu, thu nhập của ngƣời dân chủ yếu là trồng lúa và chè, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún nên năng suất chƣa cao, trình độ học vấn của ngƣời dân còn hạn chế. Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai bằng công nghệ GIS 63(1): 3 - 7 Lựa chọn chỉ tiêu phân cấp bản đồ đơn vị đất đai (Bảng 1): căn cứ vào số liệu có sẵn trong bản đồ đất của huyện, kết hợp với việc điều tra các yếu tố ảnh hƣởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện. Chồng xếp các bản đồ đơn tính (Hình 1): sử dụng đất bằng phần mềm AcrView GIS chồng xếp 6 bản đồ đơn tính (bản đồ loại đất, bản đồ địa hình, bản đồ thành phần cơ giới, bản đồ độ dầy tầng đất, bản đồ chế độ tƣới, bản đồ loại hình). Số lƣợng, đặc tính các đơn vị bản đồ đất đai của huyện Võ Nhai đƣợc thể hiện qua bảng 2: Bảng 1. Các chỉ tiêu phân cấp xây dựng bản đồ đơn vị đất đai huyện Võ Nhai Yếu tố 1. Loại đất (G) 2. Địa hình cao (E) 3. Thành phần cơ giới (T) 4. Độ dầy tầng đất (D) 5. Chế độ tƣới (I) 6. Độ phì (P) Chỉ ...