Xơ gan - Hậu quả của nhiều bệnh

Xơ gan - Hậu quả của nhiều bệnhBệnh xơ gan là tổn thương mạn tính ở gan gây hủy hoại xơ hóa nặng, lan toả ở các thùy gan. Với đặc điểm mô xơ phát triển mạnh, đồng thời cấu trúc các tiểu thùy và mạch máu của gan bị đảo lộn một cách không hồi phục được. Tại sao bị xơ gan? Có nhiều nguyên nhân gây xơ gan: Do mắc các bệnh như viêm gan virut B, D, C; tắc mật kéo dài, nhiễm khuẩn đường mật do sỏi, dính hẹp ở ống gan hay ống mật chủ;...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xơ gan - Hậu quả của nhiều bệnh Xơ gan - Hậu quả của nhiều bệnhBệnh xơ gan là tổn thương mạn tính ở gan gây hủy hoại xơ hóa nặng, lan toả ởcác thùy gan. Với đặc điểm mô xơ phát triển mạnh, đồng thời cấu trúc các tiểuthùy và mạch máu của gan bị đảo lộn một cách không hồi phục được.Tại sao bị xơ gan?Có nhiều nguyên nhân gây xơ gan: Do mắc các bệnh như viêm gan virut B, D,C; tắc mật kéo dài, nhiễm khuẩn đường mật do sỏi, dính hẹp ở ống gan hay ốngmật chủ; thiếu dinh dưỡng, nhất là thiếu chất đạm, thiếu vitamin, thiếu các chấthướng mỡ làm cho gan nhiễm mỡ dẫn đến xơ gan; nhiễm ký sinh trùng: sánmáng, sán lá nhỏ…; viêm tắc tĩnh mạch trên gan và tĩnh mạch chủ dưới; rối loạnchuyển hoá trong bệnh nhiễm sắc tố sắt, bệnh Willson (rối loạn chuyển hoáđồng); bệnh galactoza huyết bẩm sinh, bệnh rối loạn chuyển hoá pocphyrin;bệnh sarcoidosis… Do uống nhiều rượu mỗi ngày trong nhiều năm. Do dùngthuốc chữa bệnh gây tổn thương gan: oxyphenisatin (chữa táo bón),clopromazin (chữa bệnh tâm thần), INH và rifampycin (chữa lao). Do nhiễm hóachất độc hại: aflatoxin, dioxin... các alcaloit của một số loài thực vật. Xơ gan cănnguyên ẩn: có một tỷ lệ khá lớn xơ gan không rõ nguyên nhân.Các yếu tố trên tác động lâu dài làm cho nhu mô gan bị hoại tử, gan phản ứng lạibằng tăng cường tái sinh tế bào và tăng sinh các sợi xơ. Tổ chức xơ tạo ranhững vách xơ nối khoảng cửa với các vùng trung tâm của tiểu thùy gan, chiacắt các tiểu thùy. Các cục, hòn mới được tạo ra do các tế bào gan tái sinh gây rasự chèn ép, ngăn cản sự lưu thông của tĩnh mạch cửa và gan, dẫn đến tăng áplực tĩnh mạch cửa. Các xoang ở chu vi các cục tái tạo trở thành những maoquản, dẫn tắt tĩnh mạch vào thẳng tĩnh mạch gan, tạo ra những đường rò bêntrong, làm cho tế bào gan bị thiếu máu tĩnh mạch cửa. Do cấu trúc của hệ thốngmạch máu ở gan bị đảo lộn nên sự nuôi dưỡng tế bào gan ngày càng giảm, tìnhtrạng hoại tử và xơ hoá ngày càng tăng. Tổn thương xơ gan, trên mặt gan có u cục.Dấu hiệu của bệnh xơ gan là gì?Tùy tổn thương, người ta phân biệt 3 thể xơ gan là: xơ gan tiềm tàng, xơgan còn bù tốt, xơ gan tiến triển và mất bù.Thể xơ gan tiềm tàng: Tuy đã xơ gan nhưng không có triệu chứng, pháthiện bệnh chỉ là sự tình cờ như do phẫu thuật bụng chữa bệnh khác màthấy xơ gan.Thể xơ gan còn bù tốt: Rối loạn tiêu hoá như ăn không tiêu, đầy bụng,trướng hơi, đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải; chảy máu cam không rõnguyên nhân, nước tiểu thường vàng sẫm; suy giảm tình dục: nam thì liệtdương, nữ thì vô kinh, vô sinh. Khám thấy gan hơi to và chắc, lách to quábờ sườn; có mao mạch ở lưng và ngực, lông ở nách, ở bộ phận sinh dụcbị thưa thớt, móng tay khô trắng…Xét nghiệm: Điện di protein thấy albumin giảm, gamma globulin tăng.Maclagan tăng trên 10 đơn vị. Siêu âm thấy gan to. Soi ổ bụng và sinh thiếtthấy tổn thương xơ gan. Thể xơ này có thể ổn định lâu dài trong nhiềunăm, nhưng thường tiến triển nặng dần từng đợt, nhất là khi có bội nhiễmlàm cho bệnh xơ gan trở thành mất bù hoặc gây ra các biến chứng.Thể xơ gan mất bù: Bệnh nhân gầy sút nhiều, chân tay khẳng khiu, huyếtáp thấp. Rối loạn tiêu hoá như chán ăn, ăn không tiêu, đi tiêu phân lỏng,mệt mỏi, ít ngủ, giảm trí nhớ. Chảy máu cam, chảy máu chân răng. Khámthấy da mặt sạm do sắc tố melanin lắng đọng. Có nhiều đám xuất huyết ởda bàn chân, bàn tay, vai và ngực. Có thể có phù hai chân. Gan teo (hoặcto), mật độ chắc, bờ sắc trên mặt có u cục. Có cổ trướng, tuần hoàn bànghệ. Lách to hơn bình thường, mật độ chắc.Xét nghiệm: Điện di protein thấy albumin giảm, gamma globulin tăng cao.Tỷ lệ prothrombin giảm. Bilirubin máu tăng, men transaminaza tăng trongcác đợt tiến triển. Hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu thường giảm. Chụp và soithực quản có thể thấy giãn tĩnh mạch thực quản. Siêu âm thấy trên mặt gancó nhiều nốt đậm âm, có hình ảnh giãn tĩnh mạch cửa, giãn tĩnh mạch lách.Soi ổ bụng thấy gan có thể to hoặc teo, nhạt màu, trên mặt gan có những ucục nhỏ đều hoặc cái to cái nhỏ không đều, lách to, có dịch ổ bụng. Xơ gankhi đã có các triệu chứng rõ rệt, có biểu hiện mất bù, thường thời giansống của bệnh nhân chỉ khoảng 4 năm đối với xơ gan do rượu, do viêmgan virut; 6 năm đối với xơ gan mật thứ phát; 7 năm với xơ gan tiên phát. Tiêu bản tổn thương xơ gan, trong gan có nhiều vách xơ.Điều trị và phòng bệnh thế nào?Trong đợt xơ gan tiến triển có cổ trướng, bệnh nhân cần được nghỉ ngơituyệt đối, tốt nhất là nằm viện. Ăn uống đủ chất, đủ calo từ 2.500-3.000calo/ ngày, nên ăn nhiều đạm, khoảng 100g/ngày, nhiều vitamin, hạn chếthức ăn mỡ, chỉ ăn nhạt khi có phù nề. Chỉ khi bệnh nhân có dấu hiệu tiềnhôn mê gan mới phải hạn chế lượng đạm. Dùng thuốc cải thiện chuyển hoátế bào gan như vitamin C liều cao 1g/ngày; vitamin B12 200 microgam/ngàyx 10 ngày; lipochol, cyanidanol… Thuốc glucocorticoid chỉ nên dùng trongđợt tiến triển của xơ gan do viêm gan virut, xơ gan ứ mật. Dùngtestosteron để tăng cường chuyển hoá đạm ...