Xơ gan và những biến chứng

Xơ gan là bệnh mạn tính, tiến triển với các dấu hiệu của suy chức năng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa với các mức độ khác nhau. Ðây là bệnh thường gặp ở nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới. Gan người bình thường có màu đỏ nâu, mặt nhẵn, mềm. Khi xơ gan gan có thể to hoặc teo nhỏ, mật độ cứng chắc, màu sắc thay đổi đỏ nhạt hoặc vàng nhạt, mặt gan mất tính nhẵn bóng, lần sần hoặc mấp mô....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xơ gan và những biến chứng Xơ gan và những biến chứngXơ gan là bệnh mạn tính, tiến triển với các dấu hiệu củasuy chức năng gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa với cácmức độ khác nhau. Ðây là bệnh thường gặp ở nước tacũng như nhiều nước trên thế giới.Gan người bình thường có màu đỏ nâu, mặt nhẵn, mềm.Khi xơ gan gan có thể to hoặc teo nhỏ, mật độ cứng chắc,màu sắc thay đổi đỏ nhạt hoặc vàng nhạt, mặt gan mất tínhnhẵn bóng, lần sần hoặc mấp mô.Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra:- Do viêm gan các loại: Viêm gan virut (B, C…) và khôngvirut.- Do tình trạng ứ mật kéo dài nguyên phát: Hội chứngHanot. Do ứ mật thứ phát như sỏi mật, giun chui ống mật,viêm chít đường mật.- Do rượu: Tỷ lệ xơ gan do rượu ở Việt Nam ngày càngtăng?- Do ký sinh trùng: Sán lá gan, sán máng.- Do ký sinh trùng sốt rét: Do muỗi truyền ký sinh trùng sốtrét vào máu gây vỡ hàng loạt hồng cầu làm cho lách to ra.Dần dần ảnh hưởng đến chức năng gan, cuối cùng dẫn đếnxơ gan. Tình trạng này thường gặp ở vùng rừng núi cónhiều muỗi.- Do nhiễm độc hóa chất và thuốc như DDT, tetracloruacarbon… các thuốc như sulfamid, thuốc chống lao,methyldopa…- Xơ gan tim: Do suy tim ở những người có bệnh van tim,viêm màng ngoài tim dày dính (Hội chứng Pick).- Do rối loạn di truyền.- Xơ gan do rối loạn chuyển hóa chất: Nhiễm sắc tố sắt(Hemochromatosis), rối loạn chuyển hóa đồng (bệnhWilson), rối loạn chuyển hóa Porphyrin. Hình ảnh gan bình thường và gan bị xơ.Biểu hiện bệnh lý xơ gan rất đa dạng, phụ thuộc vào cácgiai đoạn phát triển của bệnh.Xơ gan giai đoạn sớm: Bệnh biểu hiện nghèo nàn, bệnhnhân vẫn làm việc bình thường, có thể chỉ đau nhẹ hạ sườnphải, trướng hơi nhẹ, đi đại tiện phân thất thường. Đôi khigiãn các mao mạch ở dưới da cổ, mặt, ngực. Giai đoạn nàycó thể kéo dài vài năm. Nếu không được chẩn đoán và điềutrị kịp thời thì bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn muộn rất khóchữa.Xơ gan giai đoạn muộn: Bệnh biểu hiện rõ rệt như bệnhnhân mệt mỏi, ăn không tiêu, đầy bụng, trướng hơi, có thểthấy vàng mắt, vàng da hoặc da sạm, phù chân hoặc bụngto dần lên do bụng chứa nước.Muốn chẩn đoán xơ gan cần phải làm các xét nghiệm sinhhóa máu thấy có biến loạn rõ rệt. Siêu âm gan thấy nhu môgan không đều, trong ổ bụng có dịch, bờ gan mấp mô. Soidạ dày để xác định có giãn tĩnh mạch thực quản, tĩnh mạchdạ dày. Trong trường hợp xơ gan giai đoạn sớm có thể phảilàm sinh thiết gan hoặc soi ổ bụng để xác định xơ gan. Người bị xơ gan cần tuân thủ nghiêm ngặt đơn thuốc của bác sĩ.Biến chứng do xơ gan:Xơ gan có nhiều biến chứng và bệnh nhân thường tử vongvì các biến chứng này.- Nôn ra máu và đi ngoài phân đen: Do vỡ tĩnh mạch thựcquản, tĩnh mạch dạ dày. Thường chảy máu nặng, hay táiphát và tỷ lệ tử vong cao. Khi có chảy máu, bệnh nhân cầnđược nội soi cầm máu bằng thắt các búi giãn tĩnh mạchthực quản bằng vòng cao su, tiêm chất gây xơ qua máy nộisoi dạ dày ống mềm kết hợp với điều trị nội khoa.- Hôn mê gan: Thường xảy ra sau các yếu tố thuận lợi nhưnôn ra máu, nhiễm khuẩn… nhưng thường tử vong.- Bệnh nhân rất dễ nhiễm trùng như nhiễm khuẩn dịch cổtrướng, viêm phổi, lao phổi làm cho xơ gan nặng lên.- Ung thư gan: Tỷ lệ bệnh nhân ung thư gan trên gan xơkhá cao.Điều trị xơ gan cho đến nay cũng đã có nhiều tiến bộ.- Chế độ ăn uống: Trong giai đoạn tiến triển cần nghỉ ngơi,ăn nhiều đạm, đường, hoa quả có nhiều vitamin. Khi có cổtrướng cần ăn nhạt. Nếu tinh thần lơ mơ nên ăn giảm đạm.Kiêng rượu, bia.- Thuốc vitamin nhóm B, nhóm C, các thuốc lợi mật nhưactiso. Không được dùng corticoid như prednisolon,dexamethason…- Nếu bụng to quá nên dùng lợi tiểu. Chỉ chọc tháo bớt dịchkhi bụng quá to làm người bệnh khó thở.- Trong trường hợp xơ gan do virut viêm gan B ở giai đoạncòn bù có thể dùng các thuốc ức chế sự nhân lên của virutnhư lamivudin, adefovir, entercavir. ThS. Lê Thị Vân Anh ...