Y học cổ truyền kinh điển - sách Linh Khu: THIÊN 37: NGŨ DUYỆT NGŨ SỨ

Hoàng Đế hỏi: "Ta nghe nói phép châm phải xét cho được ngũ quan, ngũ duyệt nhằm thấy được ngũ khí[1]. Ngũ khí chính là sứ giả của ngũ tạng, là nơi phối hợp với ngũ thời, Ta mong được nghe về vai trò của ngũ sứ xuất hiện như thế nào ?"[2]. Kỳ Bá đáp : "Ngũ quan là nơi biểu hiện bề ngoài của ngũ tạng"[3]. Hoàng Đế hỏi: "Ta mong được nghe nó phải xuất hiện như thế nào để gọi được là thường ?"[4]. Kỳ Bá đáp : "Mạch xuất hiện nơi Khí khẩu, sắc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Linh Khu: THIÊN 37: NGŨ DUYỆT NGŨ SỨ THIÊN 37: NGŨ DUYỆT NGŨ SỨHoàng Đế hỏi: Ta nghe nói phép châm phải xét cho được ngũ quan, ngũ duyệtnhằm thấy được ngũ khí[1]. Ngũ khí chính là sứ giả của ngũ tạng, là nơi phối hợpvới ngũ thời, Ta mong được nghe về vai trò của ngũ sứ xuất hiện như thế nào?[2].Kỳ Bá đáp : Ngũ quan là nơi biểu hiện bề ngoài của ngũ tạng[3].Hoàng Đế hỏi: Ta mong được nghe nó phải xuất hiện như thế nào để gọi được làthường ?[4].Kỳ Bá đáp : Mạch xuất hiện nơi Khí khẩu, sắc hiện ra ở Minh đường, ngũ sắcxuất hiện thay đổi nhằm ứng với ngũ thời đúng với mỗi vai trò thường củachúng[5]. Kinh khí nhập vào tạng, ta phải trị ở bên trong[6].Hoàng Đế hỏi: Đúng vậy ! Phải chăng chỉ có ngũ sắc là quyết biểu hiện rõ đượctrên Minh đường ?[7].Kỳ Bá đáp : Ngũ quan đã làm phân biệt được (gương mặt), phần Khuyết đình đãphân bày ra rõ ràng làm nổi bật được Minh đường (mũi)[8]. Minh đường to rộng,vùng phồn tế hiện rõ ra ngoài, vành tai vuông dựng cao lên như bức tường có nềnchắc chắn, tất cả đều thoáng, rộng[9]. Nếu ngũ sắc không loạn (bình), (thổ cơ)bằng phẳng, rộng rãi, người ấy sẽ sống thọ đến trăm tuổi[10]. Gặp được người nhưvậy, châm rất là kết quả, bởi vì những người này huyết khí có dư, cơ nhục rắn vàkín đáo, vì thế có thể khuyên họ nên châm (để chữa bệnh)[11].Hoàng Đế nói: Ta mong được nghe về ngũ quan[12].Kỳ Bá đáp : Mũi là quan của Phế, mắt là quan của Can, miệng và môi là quan củaTỳ, lưỡi là quan của Tâm, tai là quan của Thận[13].Hoàng Đế hỏi: Dựa vào những quan này biểu lộ được gì ?[14].Kỳ Bá đáp : Chúng biểu lộ được khí của ngũ tạng[15]. Cho nên, Phế bệnh thìsuyễn tức mũi phồng lên[16], Can bệnh thì mí mắt xanh[17], Tỳ bệnh thì môivàng[18], Tâm bệnh thì lưỡi bị cuốn ngắn lại, lưỡng quyền đỏ lên[19], Thận bệnhthì quyền và má bị đen[20].Hoàng Đế hỏi: Ngũ mạch xuất hiện 1 cách an nhiên (không việc gì xảy ra), ngũsắc xuất hiện 1 cách an nhiên, (có người) sắc vẫn bình thường mà vẫn nguy là tạisao ?[21].Kỳ Bá đáp : Ngũ quan không tỏ, khuyết và đình không rộng, vùng Minh đườngnhỏ, phần phồn và tế không rõ, phần tường cơ thấp, dưới chân tường không có nềntảng, dái tai và vành tai vảnh ra ngoài, người như thế, tuy trong lúc sống bìnhthường mà cũng đã nguy rồi, huống gì thêm bị bệnh tật nữa ![22].Hoàng Đế hỏi: Ngũ sắc hiện ra nơi Minh đường nhằm xét được khí của ngũ tạng,phần trái phải, cao thấp có bộc lộ được sự tương ứng về hình dạng không ?[23].Kỳ Bá đáp : Phủ tạng nằm bên trong con người, mỗi tạng phủ đều nằm theo thứlớp của mình, trái phải, cao thấp đều theo đúng với mức độ của mình[24].THIÊN 38: NGHỊCH THUẬN PHÌ SẤUHoàng Đế hỏi: Ta được nghe thầy nói về phép châm, nghe rất nhiều và rất rõràng, Đạo của thầy dường như ứng với tùy lúc, tức là u ẩn xa xôi mà lại đáng tin,chứ không phải là một cái gì đó rất vững chãi, rõ ràng, đấy là nhờ vào việc học vàhỏi 1 cách thuần thục mới biết hay là nhờ vào thẩm sát vạn vật mà Tâm mình sinhra biết được ?[1].Kỳ Bá đáp : Thánh nhân thực hiện cái Đạo của mình, trên hợp với Thiên, dướihợp với Địa, giữa hợp với nhân sự, tất cả đều phải có cái phép rõ ràng, nhằm dựnglên cái đồ sử, nhằm kiểm tra cái pháp thức, nhờ vậy sau mới có thể truyền lại chođời sau[2]. Vì thế, người thợ không thể vất bỏ cái thước đo xích thốn để mà ứcđoán vật ngắn dài, không thể bỏ sợi dây mực mà tính được mực nước, người làmcông không thể để yên cây thước tròn mà vẽ nên vòng tròn, không thể vứt câythước vuông mà vẽ được góc vuông[3]. Nếu ta biết cách dùng những loại dụng cụnày sẽ xử lý 1 cách vững vàng vạn vật trong tự nhiên, nếu ta áp dụng cách truyềndạy dễ dàng, ta sẽ biết cái lẽ thường của việc nghịch thuận[4].Hoàng Đế hỏi: Ta mong được nghe về vấn đề tự nhiên như thế nào ?[5].Kỳ Bá đáp : Xuống dưới chỗ sâu để khai nước, không cần phải dùng công lực mànước dễ cạn, nước theo hang động để mà khai đường thì dễ thông với mạch nước,đây ý nói về sự hoạt sáp của khí, sự thanh trọc của huyết, sự thuận nghịch củađường vận hành vậy[6].Hoàng Đế hỏi: Ta mong được nghe về màu da trắng đen, dáng mập gầy, nhỏ lớn,mỗi dạng người như vậy, phép châm có theo 1 độ số nào không ?[7].Kỳ Bá đáp : Những người ở vào lứa tuổi tráng đại (mạnh khỏe, to), huyết khí họsung mãn, tràn đầy, da dẻ vững chắc, nhân lúc nào đó bị tà khí tấn công, châmnhững người này phải châm sâu và lưu kim sâu[8]. Đối với những loại người mậpbéo, vai nách rộng, phần nhục ở cổ gáy mỏng, da dầy mà sắc đen, môi dày lên,huyết sắc đen mà trọc, khí sắc mà trì, những người này có cuộc sống tham lam,thích lấy chiếm vật cho mình, châm những người này phải châm kim sâu và lưukim lâu, châm nhiều lần[9].Hoàng Đế hỏi: Châm người gầy phải thế nào ?[10].Kỳ Bá đáp : Người gầy thì da mỏng, sắc kém, cơ nhục gầy tong teo, môi mỏngtiếng nói nhỏ, huyết họ thanh, khí họ hoạt, dễ thoát khí, dễ tổn huyết, Châm nhữngngười này ...