Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên ba mươi bốn: NGHỊCH ĐIỀU LUẬN

Tham khảo tài liệu y học cổ truyền kinh điển - sách tố vấn: thiên ba mươi bốn: nghịch điều luận, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên ba mươi bốn: NGHỊCH ĐIỀU LUẬN Thiên ba mươi bốn: NGHỊCH ĐIỀU LUẬNHoàng Đế hỏi rằng:Thân thể con người, không phải lúc nào cũng có ôn ở biểu, và có nhiệt ở Lý.Vậy sở dĩ gây nên các chứng nhiệt mà phiền mãn, là vì sao? [1]Kỳ Bá thưa rằng:Aâm khí ít mà dương khí thắng, cho nên nhiệt mà phiền mãn [2].Hoàng Đế hỏi:Thân thể con người, không lúc nào cũng có hàn ở biểu và ở lý, vậy sao lại cóhà từ trong sinh ra? [3]Kỳ Bá thưa rằng:Bởi con người đó nhiều tý khí (khí bị vít nghẽn). D ương khí ít, âm khí nhiều,cho nên mình lạnh như người mới lội dưới nước lên [4].Hoàng Đế hỏi:Có người tứ chi nhiệt, gặp phong hàn mà vẫn nóng như đốt, như lửa, là vì sao?[5]Kỳ Bá thưa rằng:Người đó, âm khí hư, dương khí thịnh. Tứ chi thuộc về Dương, hai Dươngcùng xung đột nhau, mà âm khí hư ít, “nước ít không thể làm tắt được lửanhiều: Khiến cho Dương một mình chuyên tri. Nh ưng chẳng qua nó chỉ là “độcthắng” đấy thôi, không sao sinh tr ưởng được [6].Hoàng Đế hỏi:Có hạng người, thân thể giá lạnh, n ước lửa không thể làm cho nhiệt, áo dầykhông làm cho ấm... Vậy mà người ấy không rét, không run... Nh ư thế là bệnhgì? [7]Kỳ Bá thưa rằng:Người ấy, vốn Thận khí thắng, lấy thủy l àm chủ. Thái dương khí suy, Thận chi(chất mỡ ở trong Thận) khô kiệt, do đó một thủy không thể thắng đ ược hai hỏa.Thận thuộc thủy, mà sinh ra xương, nếu Thận không sinh, thời tủy không đ ượcđầy đủ... Nên hàn quá vào tới xương. Nhưng sở dĩ không rét run, là vì: Can làNhất dương, Tâm là Nhị dương, Thận là cô tàng. Một thủy không thể thắngđược hai hỏa, cho nên không rét run. Bệnh đó gọi là Cốt tý. Rồi sau tất sẽ coquắp tay chân [8] .Hoàng Đế hỏi:Có người mắc chứng Nhục a (da thịt tê dại, đau đớn không biết gì), dù mặc áobông, vẫn tê dại, đau đớn như thường. Như thế là bệnh gì? [9]Kỳ Bá thưa rằng:Đó là do Vinh Khí hư, Vệ Khí thực, Vinh Khí hư thời bất nhân (tê dại khôngbiết gì). Vệ Khí hư thời bất dụng (không cử động đ ược). Vinh, Vệ đều hư thờivừa bất nhân, vừa bất dụng, mà coi thịt thời vẫn như thường.Nếu người đó, thần với chí không t ương ứng với nhau, sẽ chết [10].Hoàng Đế hỏi:Có người bị nghịch Khí không thể nằm, hơi thở khò khè thành tiếng, lại cóngười dù không nằm được mà thở không thành tiếng, lại có người nằm dậy nhưthường, mà thở lại thành tiếng, lại có người nằm được, mà lại suyễn hổn hển,lại có người không nằm không đi đ ược, mà suyễn hổn hển, lại có ng ười khôngnằm được, nằm xuống thì suyễn hổn hển. Vì tàng nào gây nên chứng trạng nhưvậy? [11]Kỳ Bá thưa rằng:Không nằm được mà thở thành tiếng, đó là do sự nghịch của Dương minh[12]. Túc Tam dương vốn dẫn đi trở xuống, giờ lại nghịch trở lên, nên thởthành tiếng [13]. Dương minh là Vị mạch. Vị là bể của sáu Phủ, Khí của nócũng dần trở xuống. Do Dương minh nghịch, không đi theo được đường chínhcủa nó, nên không thể nằm [14]. Đến như nằm dậy như thường, mà hơi thởthành tiếng, đó là do Lạc mạch của Phế nghịch. Lạc mạch không theo đ ược vớikinh mạch để lên xuống, cho nên lưu trệ ở kinh mà không đi. Lạc mạch gâynên bệnh nhẹ, nên nằm dậy như thường mà hơi thở thành tiếng [15]. Đến nhưkhông nằm được, hễ nằm thời suyễn, đó l à do Thủy gây nên. Thủy theo với tândịch mà lưu hành, Thận là thủy tàng, chủ về tân dịch. Giờ khách thủy phạmvào Thận, nên nằm thời suyễn (1) [16].