Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên bốn mươi lăm: QUYẾT LUẬN

Tham khảo tài liệu y học cổ truyền kinh điển - sách tố vấn: thiên bốn mươi lăm: quyết luận, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên bốn mươi lăm: QUYẾT LUẬN Thiên bốn mươi lăm: QUYẾT LUẬNHoàng Đế hỏi:Bệnh quyết (tay chân giá lạnh) chia ra hàn nhiệt, là vì sao ? [1]Kỳ Bá thưa rằng:Dương khí suy ở dưới thời thành chứng Hàn quyết, âm khí suy ở dưới, thờithành chứng Nhiệt quyết (1) [2].Hoàng Đế hỏi:Về chứng Nhiệt quyết, tức là dương quyết, vậy sao lại khởi tứ túc tâm (l òngbàn chân, thuộc âm).? [3]Kỳ Bá thưa rằng:Dương khí phát ra khởi rừ ngoài năm đầu ngón chân. Phàm âm mạch hợp ởdưới chân mà tụ ở Túc tâm. Vì dương khí thắng, nên túc tâm nhiệt [4].Vế chứng Hàn quyết, tức là âm quyết, vậy sao lại khởi tử năm đầu ngón tay,rồi lan đến gối.? [5]Aâm khí phát ra khởi từ phía trong năm ngón tay, hợp ở d ưới gối, mà tụ ở trêngối. Vì âm khí thắng, nên từ năm ngón tay đến trên gối hàn. Chứng hàn đó,không pháp sinh từ bên ngoài mà là t ừ bên trong [6].Hoàng Đế hỏi:Về chứng Hàn quyết, do Tàng nào bị khiếm khuyết mà gây nên? [7]Kỳ Bá thưa rằng:Tiền âm là nơi tụ họp của Tông cân, và là chỗ “hợp” của Thái âm, Dương minh[8].Về hai mùa Xuân, Hạ thời dương nhiều mà âm khí ít, về hai mùa Thu Đôngthời Aâm khí thịnh mà Dương khí suy [9].Giờ người mắc bệnh đó, vì sức khỏe, về hai m ùa Thu Đông làm l ụng quá độ,khí ở dưới cố dẫn lên, không thể lại quay trở xuống... Do đó, tinh khí cũng bịràn ra ở dưới. Cái tà âm hàn liền thừa c ơ mà sấn lên [10].Phàm khí, đều phải nhờ ở trung tiêu. Giờ Dương khí suy, không thể thấmnhuần ra Kinh, Lạc, dương khí càng ngày sút dần, âm khí càng ngày thịnhlên... vì vậy nên tay chân hàn [11].Hoàng Đế hỏi:Về chứng nhiệt quyết, do Tàng nào khiếm khuyết mà gây nên? [12]Kỳ Bá thưa rằng:Rượu uống vào Vị, thời Lạc mạch “mãn” mà Kinh mạch ‘hư”. Tỳ là một cơquan du chuyển tân dịch cho Vị. Aâm khí đã hư, thời Dương khí sẽ lấn vào, dođó Vị thành ra không hòa. Vì Vị không hòa, nên tinh khí bị kiệt, không thểthấm nuôi ra Tứ chi...Vậy ng ười mắc bệnh đó, tất do sự uống say, ăn nó m ànhập phòng, khí tụ ở Tỳ, không tán đi được. Tửu khí với cốc khí c ùng xung độtnhau, nhiệt thịnh ở bên trong, cho nên khắp mình đều nhiệt, mà nước tiểu cũngđỏ [13]. Ngâm như rượu, khí của nó thịnh m à tật hãn, nó làm cho Thận khíhằng ngày suy sút, Dương khi hàng ngày tăng lên, vì vậy nên thủ túc mới nhiệt[14].Hoàng Đế hỏi:Về chứng quyết, có khi khiến ng ười phúc mãn, có khi khi ến người đột nhiênbất tri nhân (không biết người, tức bất tỉnh...), có ng ười đến nửa ngày, hoặcsuốt ngày, rồi mới tri nhân, là vì sao? [16]Kỳ Bá thưa rằng:Aâm khí thịnh ở trên thời dưới hư: vì dưới hư nên thành chứng phúc trướngmãn... Dương khí thịnh ở trên, thời khí ở dưới cũng theo lên, do đó tà khí cũngngược lên, tà khí đã ngược lên thời Dương khí loạn. Dương khí loạn nên bất trinhân [16].Hoàng Đế hỏi:Xin cho biết chứng Quyết của sáu Kinh mạch nh ư thế nào ? [17]Kỳ Bá thưa rằng:Chứng Quyết thuộc kinh Cự dương thời đầu nhức và nặng, chân đi khó khăn,có khi chóng mặt mà ngã [18].Chứng quyết của kinh Dương minh thời phát điên, chỉ muốn chạy ra kêu to,phúc mãn không thể nằm, mặt đỏ mà nóng, thấy bậy nói c àn [19].Chứng quyết của kinh Thiếu dương, bỗng dưng tai điếc, quai hàm sưng mànhiệt, sườn đau, xương đầu gối không cử động được [20] .Chứng quyết của kinh Thái âm, thời phúc mãn mà trướng vượt lên, đại tiệnkhi, không muốn ăn, ăn vào thời nóân, không nằm được [21].Chứng quyết của kinh Thiếu âm thời miệng khô, nước tiểu đỏ, phúc mãn vàtâm thống [22].Chứng quyết của kinh quyết âm thời Thiếu phúc s ưng và đau, phục trướng,tiểu tiện không lợi, hay nằm co đầu gối, âm hành rụt lại hoặc sưng, trong bọngchân nóng. Thịnh thời nên tả, hư thời nên bổ. Không thịnh không hư, nên thíchở bản kinh [23].Chứng quyết nghịch ở Thái âm, ống chân đau rút. Tâm thống dẫn xuống phúc.Nên trị nơi chủ bệnh (tức Tỳ, vị Tỳ chủ về khí ở kinh này). (1) [24].Chứng quyết nghịch của thiếu âm, h ư mãn và ẩu nghịch, đi tả ra nước trong,nên trị nơi chủ bệnh của nó [25].Chứng quyết nghịch của quyết âm, vòng ngang lưng đau, hư mãn và tiểu tiệnbị vít, nói m ê lảm nhảm... nên trị nơi chủ bệnh [26].Ba kinh âm đều nghịch, đại tiểu đầu bị vít, khiến bệnh nhân tay chân giá lạnh,trong vòng ba ngày sẽ chết (1) [27].Chứng quyết nghịch của Thái d ương, ngã lăn, ẩu huyệt, hay Nục (đổ máu đằngmũi). Nên trị ở nơi chủ bệnh [28].Chứng quyết nghịch của Thiếu d ương, các cơ quan không dễ dàng, khiến choyêu đau không đi được, cổ đau không ngoảnh được. Rồi phát ra chứng Tr ườngung, hoặc phát sinh, sẽ chết [29].Chứng quyết nghịch của Dương Minh, suyễn và ho, mình nóng, hay kinh, n ụcẩu huyết [30].Chứng quyết nghịch của Thủ Thái âm, h ư, đầy mà ho, hay nóân ra nước dãi...Trị ở nơi chủ bệnh [31].Chứng quyết nghịch của Thủ Thái âm, Tâm thống rút l ên cuống họng, mìnhnóng, không thể chữa [32].Chứng Quyết nghịch của Thủ Thái d ương, tai điếc, nướ ...