Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên sáu mươi chín: KHI GIAO BIẾN LUẬN

Tham khảo tài liệu y học cổ truyền kinh điển - sách tố vấn: thiên sáu mươi chín: khi giao biến luận, khoa học tự nhiên, vật lý phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên sáu mươi chín: KHI GIAO BIẾN LUẬN Thiên sáu mươi chín: KHI GIAO BIẾN LUẬNHoàng Đế hỏi:Năm vận thay đổi để chủ về năm, trên ứng với “thiên cơ” (cơ là năm); Hàn th ửnóái nhau; chân tà cùng gặp. nóäi ngoại phân ly; sáu kinh thay đổi, năm khi lầnlượt, thái quá và bất cập, chuyên thắng và kiêm tinh... Xin cho bi ết rõ nguyênủy ra làm sao? (1) [1].Kỳ Bá thưa rằng:Cần phải hiểu rõ khí và vị. Vị ở trên trời là thiên văn; vị ở dưới đất là địa lý;suốt với sự biến hóa của nhân khí, l à nhân sự (việc của người. Hợp với trên làthiên văn, địa lý, nhân sự). Cho nên thái quá là đến trước thiên thời, bất cập làđến sau thiên thời. Do sự biến hóa đó, m à con người cũng ứng theo (1).Hoàng Đế hỏi:Sự hóa của năm vận, thái quá nh ư thế nào? [3]Kỳ Bá thưa rằng:Tuế thuộc Mộc mà thái quá, thời phong khí sẽ tràn lan; do đó, nó sẽ chế thắngthổ khí, người sẽ ứng theo đó mà mắc bệnh ở Tỳ. Xôn tiết, ăn sút, thân thểnặng nề, phiền oan, tr ường minh, phúc chi mãn, ở trên thời ứng với Tuế tinh(1).Nếu bệnh nặng thời thường thường hay nóä, hoa mắt, chóng mặt, thuộc vềchứng trạng ở đầu (1) [5].Hóa khí không thi hành được chính lệnh, sinh khí một mình phát triển, khiếncho mây khói tung bay, cỏ cây khôn lặng... Cây nên các chứng hiếp thống vàthổ nhiều. Nếu mạch ở xung d ương mà tuyệt sẽ chết, không thể chữa. Tr ên ứngvới sao Thái bạch (2) [6].Tuế thuộc Hỏa m à thái quá, thời khí nóng tràn lan, khiến kim phế thụ tà, conngười cũng phải ứng theo m à phát bệnh ngược (sốt rét, úi) thiểu khí, khái,suyễn, huyết giật, huyết tiết, chú bạ, ách táo (cuống họng ráo) tai điếc, trungnhiệt (nóng ở trong bụng); vai và lưng nhiệt; Trên ứng với sao Huỳnh hoặc (1)[7]Nếu quá lắm thời trong hung đan, hiếp chi m ãn, và đau, ức vai, cánh tay đềuđau, mình nóng, xương đau, rồi biến thành tẩm râm (2) [8]Cái khí thâu liễm không lưu hành, cái khí sinh trưởng riêng phát triển, mưanhiều, sương xuống, trên ứng với Thần linh (3).Nếu thượng lâm Thiếu âm, Thiếu d ương, thời lửa bốc nóng suối nước cạn, mọivật khô khan (1) [10].Bệnh lại phát ra thiềm vong, cuồng tẩu, suyễn, khái, thở th ành tiếng, báchxuống thành huyết tiết, tiết tả không dứt mạch Thái uyên tuyệt, sẽ chết, khôngthể chữa. Trên ứng với sao Huỳnh hoặc (2) [12].Tuế thổ thuộc thái quá, thời m ưa nhiều, khí ẩm thấp tràn lan. Con người cũngứng theo, khiến Thận thủy bị tà, gây nên phúc thống, lãnh quyết, ý buồn bãkhông được vui, thân thể nặng nề, phiền oan. Trên ứng với Chấn tinh (1) [12].Quá lắm thời thành ra cơ nhục nhão, chân yếu không tự cử động được (nuy);dưới chân đau, ăn uống kém sút, phúc m ãn, tứ chi rã rời, biến sinh giữa khí đắcvị (2) [13].Tàng khí bị phục, hóa khí làm chủ, sông nước tràn ngập, đầm khô có cá, m ưagió tơi bời, thối đất nát cỏ, cá tép lên cạn; phúc mãn, đường tiết, trường minh(bụng sôi); tả nhiều; nếu Thái khê mạch tuyệt sẽ chết, không thể chữa. Trênứng với Tuế tinh (3) [14].Tuế kim thuộc thái quá, táo khí l ưu hành, do đó Mộc sẽ thụ tà. Con người cũngứng theo mà lưỡng hiếp và Thiếu phúc đau, mắt đỏ và đau; tai không nghetiếng, khí túc sái càng lắm, khiến thân thể nặng nề và phiền oan; Hung đau rútsang lưng, hai hiếp mãn và đau rút xuống Thiếu phúc, trên ứng với sao TháiBạch (1) [15].Quá lắm thời khái, suyễn và nghịch khí, kiên và bối đau, cầu âm (xương khu),cổ (vế). tất (gối), bễ (đùi) hành (ống chân) đều mắc bệnh, trên ứng với saoHuyền Hoặc (2) [16].Thâm khí mạnh quá, sinh khí bị nhục, cỏ cây xơ xác vàng rụng; gây thêm bệnhbạo thống ở hai hiếp, không thể trở m ình, khái nghịch, quá lắm thời huyết ràn.Thái xung mạch tuyệt, chết, không thể chữa. Tr ên ứng với sao Thái Bạch (3)[17].Tuế thủy thuộc thái quá, thời hàn khí lưu hành, tà sẽ làm hại Tâm hỏa. Conngười cũng ứng theo mà mắc bệnh thân nhiệt, phiền tâm, táo và qúi; Aâmquyết cả trên dưới, trung hàn, thiềm vọng, tâm thống. Hàn khí đến sớm, trênứng với Thần Tinh (1) [18].Quá lắm thời phúc đại, hĩnh thũng, (xương ống chân sưng)’ suyễn, khái khínằm hãn ra, ghét gió. Mưa to đến mây mù đen đặc. Trên ứng với Chấn tinh (2)[19].Thượng lâm Thái dương, mưa đá, thỉnh thoảng tuyết sương giáng xuống, thấpkhí làm biến mọi vật, bệnh lại sinh ra phúc m ãn, trường minh, đường tiết, ănkhông tiêu, khát, hay chóng mặt. Thần môn mạch tuyệt, sẽ chết, không thểchữa. Trên ứng với sao Huỳnh Hoặc (3) [20].Hoàng Đế hỏi:Về các năm bất cập, thời nh ư thế nào? [21]Kỳ Bá thưa rằng:Tuế mộc bất cập thời táo khí sẽ đại hành. Con người cũng ứng theo đó m à mắcbệnh trung thanh (lạnh ở bên trong). Khư hiếp đau, thiếu phúc đau, tr ườngminh, đường tiết, thường có lương vũ. Trên ứng với sao Thái Bạch (1) [22].Nếu thượng lâm Dương minh, thời sinh khí sẽ mất sự phát triển; trên ứng vớiThái Bạch và Chấn Tinh (11) [23].Nếu “phục” thời nóng bức bội th ường, sẽ phát các chứng hàn, nhiệt, sương,dương, phí, chẩn, ung, tòa v.v... Trên ứng với sao Huỳnh Hoặc (3) [24].Bạch lộ giáng sớm ...