Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên tám mươi mốt: GIẢI TINH VI LUẬN

Lôi Công hỏi rằng: Khốc (khoc thành tiếng) khấp (khóc ngầm) mà lệ (nước mắt) không ra hoặc ra mà ít “thế” (nước mũi) là vì sao? [1] Hoàng Đế dạy rằng: Tâm là chuyên tinh của năm Tàng. Nó khai khiếu lên mắt, hiện ra săc là phần tươi tốt của Tâm. Vì vậy, phàm người có đức, thời khí hoà hiện ra mắt; có việc lo buồn thời rầu rĩ tỏ ra sắc. [2] Vì vậy, bi ai thời “Khấp hạ” (khóc có lệ rơi). Khấp hạ là do Thủy sinh. Thủy do tông mạch; tích thủy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền kinh điển - sách Tố Vấn: Thiên tám mươi mốt: GIẢI TINH VI LUẬN Thiên tám mươi mốt: GIẢI TINH VI LUẬNLôi Công hỏi rằng:Khốc (khoc thành tiếng) khấp (khóc ngầm) mà lệ (nước mắt) không ra hoặc ramà ít “thế” (nước mũi) là vì sao? [1]Hoàng Đế dạy rằng:Tâm là chuyên tinh của năm Tàng. Nó khai khiếu lên mắt, hiện ra săc là phầntươi tốt của Tâm. Vì vậy, phàm người có đức, thời khí hoà hiện ra mắt; có việclo buồn thời rầu rĩ tỏ ra sắc. [2]Vì vậy, bi ai thời “Khấp hạ” (khóc có lệ r ơi). Khấp hạ là do Thủy sinh. Thủydo tông mạch; tích thủy t ưc là chí âm. Chi âm là tinh của Thận. Sở dĩ lệ khôngrơi, là do tinh nó cũng giằng co, nên Thủy không xuất được. (1). [3]Nghĩ như: tinh của Thủy là chí, tinh của Hỏa là thần; Thủy hỏa t ương cảm,thần chí đều bi, do đó Thủy mới từ trong mắt chảy ra. Cho n ên “ngạn” có nói“tâm bi”, gọi là “chí bi”. Vì chí với tâm tinh, đều dồn lên mắt. [4]Vì vậy, đều bi, thời thần khí truyền vào Tâm tinh, nên không truyền lên chí, màchí độc bi, cho nên khấp mà lệ ra (2). [5]“Thế” phát sinh ra tự Não (óc). Não thuộc Aâm; Tủy, là một chất làm cho đầyở trong xương. Não thấm (rích) ra thành Phế. Chí là chủ của xương. Vì vậy,Thủy chảy mà Thế theo, là nó theo về đồng loại. [6]“Thế” với “khấp” (tức lệ) ví nh ư anh với em, nếu mạch “Cấp” thời đều chết,nếu sống thời đều sống. Nếu chí mà sớm bi, thời “Thế” và “Khấp” sẽ đồng thờiđằm đìa (1). [7]Lôi Công hỏi rằng:Có người khốc khấp mà “Lệ” không ra; có khi “Lệ” ra mà ít “Thế”, là vì sao?[8]Hoàng Đế dạy rằng:Khấp mà lệ không ra, là do khốc mà không thật bi. Không khấp là do thầnkhông bi; thần không bi thời chí không bi. Aâm Dương cũng giằng co nhau,khấp (lệ) sao ra một mình được. Đại phàm, về chí mà bị, thời uất uất khí xungâm, xung âm thời chí rời khỏi mắt; chí đã rời thời thần không giữ tinh. Tinhthần rời khỏi mắt, thời “thế” và khấp” đồng thời ra (2). [9]Lôi Công không nhớ ở Kinh (Linh Khu) dạy ư? Phàm chứng Quyết, thời mắtkhông còn trong thấy. Vì người mắt chứng Quyết, t hời Dương khí dồn lên trên,Aâm khí dồn xuống dưới. Dương khí dồn lên trên thời hỏa sáng một mình;Aâm khí dồn xuống dưới thời chân lạnh và bụng trướng, xem đó thời biết “mộtthủy” không thắng được “năm hỏa”, cho nên thành mục manh (1). [10]Vì vậy, ra gió thời lệ rơi. Bởi gió nó thổi vào mắt khiến cho Dương khí khônggiữ với tinh, một mình Dương hỏa thiêu vào mắt, nên mới lệ rơi (1). [11]Muốn so sánh, thời như: hỏa mạnh sinh phong sẽ biến th ành mưa… âu cùngmột loài vậy (2).