Y học cổ truyền Việt Nam - Sách linh khu part 5

Chứng Tâm thống nên chọn huyệt ngay ở (quanh) đốt xương thứ 9 để châm, trước hết dùng tay ấn lên chỗ phải châm, khi rút kim ra lại dùng tay ấn, ấn xong là hết ngay; nếu không hết, nên tìm các huyệt ở trên và ở dưới (huyệt) đã châm, khi nào đắc khí thì khỏi bệnh ngay[26]. Hàm (má) bị đau, châm kinh túc Dương minh, ngay chỗ xương gãy quay hàm, nơi có động mạch quay quanh, châm xuất huyết xong là khỏi ngay; nếu không khỏi, nên ấn lên huyệt Nhân Nghênh của bản kinh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền Việt Nam - Sách linh khu part 5 Chứng Tâm thống nên chọn huyệt ngay ở (quanh) đốt xương thứ 9 để châm,trước hết dùng tay ấn lên chỗ phải châm, khi rút kim ra lại dùng tay ấn, ấn xong làhết ngay; nếu không hết, nên tìm các huyệt ở trên và ở dưới (huyệt) đã châm, khinào đắc khí thì khỏi bệnh ngay[26]. Hàm (má) bị đau, châm kinh túc Dương minh, ngay chỗ xương gãy quay hàm,nơi có động mạch quay quanh, châm xuất huyết xong là khỏi ngay; nếu khôngkhỏi, nên ấn lên huyệt Nhân Nghênh của bản kinh (châm cạn), khỏi ngay[27]. Chứng khí nghịch lên trên, châm nơi hãm huyết ở vùng ngực, rồi lại châm huyệtcó động mạch ở dưới ngực[28]. Bệnh Nuy quyết, nên trói tay chân người bệnh lại để làm cho họ bị bực bội , bấygiờ mới mở trói ra, Mỗi ngày 2 lần; Nếu có bị bất nhân là không còn cảm giác, nênchữa như vậy trong 10 ngày sẽ kết quả, đừng ngưng lại, đợi khi nào bệnh khỏi mớithôi[29]. Bệnh Uyết nấc, nên dùng cọng cỏ châm nhẹ vào mũi để cho bị ách xì, xong sẽkhỏi bệnh, hoặc là làm sao để cho ngộp thở, xong ngước mặt lên dẫn khí ra ngoàisẽ khỏi, hoặc làm cho người bệnh bị sợ dữ dội cũng có thể khỏi bệnh[30]. THIÊN 27: CHU TÝ Hoàng Đế hỏi Kỳ Bá: “Chứng Chu tý ở tại thân thể chúng ta, nó lên xuống dichuyển theo mạch khí, Khi nó ở trên dưới và tả hữu đều có sự tương ứng, khôngbao giờ có lúc có nơi không (rỗng), Ta mong được nghe sự thống này trong huyếtmạch ư ? Hay là ở trong khoảng phận nhục ? Tại sao lại đến nỗi như vậy ?[1] (Cókhi) sự thống di chuyển nhanh đến chưa kịp xuống kim, có khí động rồi mà thốngthì lại không kịp định xem nó ở đâu để trị, mà thống đã dứt rồi, Con đường vậnhành nào đã khiến như thế ? Ta mong được nghe về nguyên nhân của những vấnđề ấy”[2]. Kỳ Bá đáp : “Đó gọi là Chứng tý, không phải là Chu tý”[3]. Hoàng Đế hỏi: “Ta mong được nghe về Chứng tý”[4]. Kỳ Bá đáp : “Đây nên xem lại mỗi loại có chỗ riêng của nó, Nó vừa phát đó thìđã ngưng lại đó, vừa ở yên đó thì đã nổi lên đó, bên phải ứng với bên trái , bên tráiứng với bên phải, nó không thể vận hành xoay vòng được, bởi vì nó vừa phát làvừa dứt”[5]. Hoàng Đế nói: “Đúng ! Phép châm phải thế nào ?”[6]. Kỳ Bá đáp : “Châm bệnh này, tuy sự thống đã dứt, nhưng ta vẫn châm vào nơicó bệnh, nhằm làm cho nó không thể đau trở lại”[7]. Hoàng Đế hỏi: “Đúng ! Mong được nghe về Chu tý như thế nào ?”[8]. Kỳ Bá đáp : “Chu tý là (một chứng mà tý) ở tại trong huyết mạch, theo với mạchkhí mà lên trên, xuống dưới, chứ nó không thể đi từ phải sang trái, trái sang phảiđược, (vì vấn đề đề phải trái này) có nơi có chỗ của nó”[9]. Hoàng Đế hỏi: “Nếu sự thống đi từ dưới lên trên, trước hết nên châm bên trênnhằm để cho nó quá sang, sau đó châm bên dưới nhằm để cho nó thoát”[10]. Hoàng Đế nói: “Đúng ! Chứng thống này sinh ra như thế nào ? Nguyên nhân nàođã gây thành những danh xưng đó ?”[11]. Kỳ Bá đáp : “Khí của Phong-Hàn-Thấp ở khách tại trong khoảng ngoài phậnnhục, bức thiết (tân dịch) thành những bọt nước, bọt nước này gặp Hàn sẽ tụ lại,khi tụ lại nó sẽ làm hại phận nhục để tách rời ra, khi tách rời ra sẽ gây thành đau,khi đau sẽ làm cho thần khí quy vào đấy, thần khí quy vào sẽ gây nhiệt, nhiệt thì sẽlàm cho đau bị giải, đau bị giải thì bị quyết, khi bị quyết thì chứng tý khác sẽ phátra; nguyên nhân phát ra chứng tý là như thế đấy”[12]. Hoàng Đế nói: “Đúng ! Ta đã đắc được cái ý rồi, Đây là trường hợp tà khí bêntrong không ở tại tạng, bên ngoài chưa phát ra ở bì phu, nó chỉ ở một mình trongkhoảng của phận nhục, nó làm cho chân khí không chu hành được, ta gọi đó là Chutý[13]. Vì thế, phép châm bệnh tý trước hết phải theo dõi lục kinh ở Túc, xem lạisự hư thực và huyết ở đại lạc, huyết kết không thông, hoặc mạch bị hư mà hãmxuống, dựa vào tất cả những điều trên để điều hòa nó, cứu (hơ nóng) để thông khí,khi nào bị co vận (chuyển cân) cứng, nên châm để chuyển vận cho khí được vậnhành”[14]. Hoàng Đế nói: “Ta đã đắc được cái ý rồi, và cũng nắm được sự việc: Phép cửuchâm đã có đầy đủ cái lý (chữa trị), nó là phép trị đầy đủ về những bệnh thuộc 12kinh mạch, Âm Dương vậy”[15] THIÊN 28: KHẨU VẤN Hoàng Đế trong lúc nhàn rỗi, đuổi kẻ tả hữu để hỏi Kỳ Bá: “Ta đã được nghemột cách chính thức về cửu châm, nghe luận về sự nghịch thuận của Âm Dương,nghe tất cả về lục kinh, nay ta mong được biết về vấn đề khẩu vấn”[1]. Kỳ Bá từ chỗ ngồi né sang một bên, lạy hai lạy đáp : “Thật là một câu hỏi rất hay! Đây là một vấn đề do các bậc tiên sư đã truyền miệng lại”[2]. Hoàng Đế nói: “Ta mong được nghe về vấn đề khẩu truyền”[3]. Kỳ Bá đáp : “Ôi ! Trăm bệnh bắt đầu sinh ra do sự lạnh nóng của gió mưa, do sựvui mừng, giận dữ của Âm Dương, do ăn uống, cư xử với nhau, do những nỗi kinhsợ lớn lao và bất ngờ, vì tất cả những nguyên nhân trên làm cho khí huyết phân ly,Âm Dương hư bại, kinh lạc bị quyết tuyệt, mạch đạo bị bất thông, Âm D ươngnghịch nhau, vệ khí bị ngưng đọng, kinh mạch bị hư không, ...