Yếu tố ảnh hưởng đến khởi trị insulin ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 trên 60 tuổi

Bài viết nghiên cứu mô tả cắt ngang trên bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 > 60 tuổi, được chẩn đoán theo tiêu chuẩn của WHO (2006). BN được phỏng vấn theo bộ câu hỏi thống nhất, khai thác về: tuổi, giới, trình độ học vấn, thời gian mắc bệnh, khu vực sống và các bệnh lý phối hợp, đánh giá kiến thức về insulin và yếu tố liên quan đến khởi trị insulin.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Yếu tố ảnh hưởng đến khởi trị insulin ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 trên 60 tuổiTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN KHỞI TRỊ INSULIN Ở BỆNH NHÂNĐÁI THÁO ĐƢỜNG TÝP 2 TRÊN 60 TUỔIVũ Thị Thanh Huyền*; Vũ Thị Thanh Hương**TÓM TẮTNghiên cứu mô tả cắt ngang trên bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 > 60 tuổi,được chẩn đoán theo tiêu chuẩn của WHO (2006). BN được phỏng vấn theo bộ câu hỏithống nhất, khai thác về: tuổi, giới, trình độ học vấn, thời gian mắc bệnh, khu vực sống vàcác bệnh lý phối hợp, đánh giá kiến thức về insulin và yếu tố liên quan đến khởi trị insulin.Kết quả: nữ không đồng ý sử dụng insulin chiếm 57,9%, cao gấp 2,4 lần nam (24,4%), tuổi 60- 69 có rào cản về tâm lý là 61,9%, BN chưa sử dụng insulin không sẵng sàng điều trịinsulin chiếm 83,7%, kinh nghiệm đã sử dụng insulin khi được chẩn đoán có liên quan chặtđến việc sẵn sàng sử dụng thuốc, BN mắc bệnh ĐTĐ > 10 năm sẵn sàng sử dụng insulin là54,6%. Tâm lý và kiến thức về insulin là yếu tố ảnh hưởng lớn đến việc khởi trị insulin ở BNĐTĐ cao tuổi, đây là yếu tố cần được lưu ý để tư vấn khi bắt đầu điều trị insulin.* Từ khóa: Đái tháo đường týp 2; Insulin; Yếu tố ảnh hưởng.FACTORS AFFECTING ON INITIATION OF INSULIN THERAPYIN OVER 60 YEAR-OLD TYPE 2 DIABETIC PATIENTSSUMMARYStudy was conducted on patients with type 2 diabetes over 60 years old,diagnosed according to WHO 2006 criteria. All subjects were interviewed byquestionnaire on age, sex, education, duration of diabetes, living area, co-morbility,their knowledge on insulin and factors related to starting insulin therapy. Results:the proportion of female refusing the therapy was 57.9%, and 2.4 times higher thanmen’s (24.4%), the rate of patients at the age of 60 - 69 with psychological barrierwas 61.9%, 83.7% of patients who had never taken insulin before were unwilling touse; the experience of using insulin at diagnosis was significantly related to thepatients’ willing of using the medication; 54.6% of patients had duration of diabetesover 10 years were willing to take insulin. Psychological barrier and knowledge oninsulin were these factors influencing on initiation of insulin therapy in elderly diabeticpatients, these factors should be noted to consult when starting insulin treatment.* Key words: Type 2 diabetes; Insulin; Influencial factors.* Bệnh viện Lão khoa TW** Trường Đại học Thăng LongNgười phản hồi (Corresponding): Vũ Thị Thanh Huyền (vuthanhhuyen11@yahoo.com)Ngày nhận bài: 24/1/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 2/9/2013Ngày bài báo được đăng: 30/10/2013134TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013ĐẶT VẤN ĐỀĐái tháo đường týp 2 là một trongnhững bệnh lý mạn tính thường gặp nhấttrong các bệnh nội tiết chuyển hóa,chiếm khoảng 90 - 95% tổng số BNĐTĐ. Tại Việt Nam, tỷ lệ ĐTĐ chiếm2,7% dân số vào năm 2002, sau 6 năm đãtăng lên gấp đôi (5,7%). Tuổi càng cao,tỷ lệ mắc ĐTĐ càng cao, từ 65 tuổi trởlên, tỷ lệ mắc lên tới 16% [1]. Do vậy,vấn đề ĐTĐ ở người cao tuổi cần đượcquan tâm đúng mức hơn. Hiện nay, trênthế giới, việc khuyến khích khởi trị bằnginsulin sớm đang ngày càng phổ biếnvới quan điểm dùng insulin sớm giúpkiểm soát đường huyết nhanh và hiệuquả, giảm các biến chứng của bệnh. Tuynhiên, tuổi càng cao, khả năng sử dụnginsulin của BN càng khó khăn hơn [3,4], BN không có kiến thức về insulin dẫnđến số người không sẵn sàng tham giađiều trị cao [5]. Do đó, chúng tôi tiếnhành đề tài này nhằm: Xác định nhữngyếu tố ảnh hưởng đến việc bắt đầu sử dụnginsulin ở BN ĐTĐ týp 2.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.* Tiêu chuẩn chọn BN:- BN ≥ 60 tuổi, đang điều trị ngoại trútheo chương trình ĐTĐ tại Phòng khámNội tiết - Đái tháo đường, Bệnh việnLão khoa TW từ tháng 2 - 6 - 2012,được chẩn đoán ĐTĐ theo tiêu chuẩncủa WHO (2006) [6].- Khả năng nhận thức tốt.* Tiêu chuẩn loại trừ:- BN không đồng ý tham gia nghiêncứu.- Tình trạng tri giác kém, hôn mê, rốiloạn tri giác.- Khó khăn trong giao tiếp.2. Phương pháp nghiên cứu.Mô tả cắt ngang. Phỏng vấn BN theomẫu thống nhất, đi sâu tìm hiểu nhữngrào cản của BN khi bắt đầu sử dụnginsulin do nhóm tác giả xây dựng dựatheo thang điểm đánh giá điều trị insulin(Insulin Treatment Appraisal Scale - ITAS)[7].Bộ công cụ thu thập số liệu gồm cácphần: phần thông tin chung (6 câu): tuổi,giới, trình độ học vấn, khu vực sống,thời gian mắc bệnh, các bệnh lý phốihợp. Khai thác các rào cản gồm tâm lý(7 câu), xã hội (4 câu), thể chất (2 câu),các biến chứng ĐTĐ (4 câu), kiến thứcvà thực hành về tiêm insulin (3 câu),kinh tế (3 câu). Tiêu chuẩn đánh giá ràocản: trả lời “đúng” tương ứng 1 điểm,“sai” tương ứng 0 điểm. Khai thác cácyếu tố ảnh hưởng đến khởi trị insulinnhư: tâm lý, xã hội, thể chất, kiến thứcvà thực hành tiêm insulin, các biếnchứng khi tiêm insulin và điều kiện kinhtế của BN.135TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013Bảng 1: Thang điểm đánh giá rào cản.RÀO CẢNTỔNGTỔNGĐIỂM TỐI ĐIỂM ĐẠTĐATâm lý74Xã hội2915Thể chất21Biến chứng42Kiến thức vàthực hành tiêminsulin137Kinh tế21* Xử lý số liệu: bằng phần mềm SPSS18.0, khác biệt có ý nghĩa với p < 0,05.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀBÀN LUẬN1. Đặc điểm chung.Trong tổng số 98 BN tham gia nghiêncứu, nữ (58,2%) cao hơn nam (41,8%),tỷ lệ nam/nữ là 1,39. Kết quả này tươngđương với nghiên cứu trong nước năm2003 (nữ 8,9% so với nam 5,9%) [1] vàtrên thế giới với tỷ lệ nữ chiếm 65,8%[8]. Tỷ lệ BN ĐTĐ týp 2 tuổi từ 60 - 69chiếm cao nhất (42,9%), tuổi cao nhất86, tuổi trung bình 66,6 ± 5,7. Kết quảnày tương tự với nghiên cứu của TrầnThị Thanh Huyền, Đỗ Thị Khánh Hỷ(tuổi từ 60 - 69 chiếm 49,8%) [2]. Có sựtương đồng này vì cả 2 nghiên cứu đềutrên cùng địa điểm và đối tượng. Tuy nhiên,khác với nghiên cứu của Tạ Văn Bình:lứa tuổi nhiều nhất từ 40 - 60 với 80% BN[1]. Sự khác biệt này có thể do đặc thùcủa Bệnh viện Lão khoa TW, đối tượngkhám và chữa bệnh là ng ...