Andrew Wiles và Định lý cuối cùng của Phecma

sơ lượt Andrew Wiles và Định lý cuối cùng của Phecmasưu tầm từ internet
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Andrew Wiles và Định lý cuối cùng của PhecmaAndrewWilesvàĐịnhlýcuốicùngcủaPhecma(Fermat)CácbạnđãđượcxembàiviếtSơlượcquátrìnhchứngminhđịnhlýlớnPhecma(Fermat)giớithiệuquavềcôngcuộcsăntìmlờigiảicủanhiềuthếhệnhàToánhọclớntronglịchsửkéodàigần300nămchobàitoántưởngchừngnhưrấtsơcấpnày.BàiviếtnàygiớithiệuthêmmộtcâuchuyệnvềnhàToánhọcAndrewWiles,ngườiđãđưaralờigiảihoànchỉnhchobàitoánnàyvàocuốithếkỷ20,đâycólẽlàmộttrongnhữngthànhtựuToánhọccóýnghĩalớnnhấttrongcuộcđờilàmtoáncủaông.ướcmơcủamộtcậubé...Sángsớmtinhmơngày23/6/1993,GiáosưjohnConwaytớitoànhàđãxỉnmàucủaKhoaToánTrườngĐạiHọcTổngHợpPrinceton.Ôngmởcửalớnrồibướcvộivàophònglàmviệccủamình.Suốtmấttuầnnay,trướccuộcviếngthămnướcAnhcủaAndrewWilesngườibạnđồngnghiệpcủaông,liêntiếpnhữngtintứcbántínbánnghiđanglantruyềntrongcộngđồngtoánhọcthếgiới.Conwaycảmthấycómộtđiềugìđóquantrọngsẽxảyranhưngôngkhôngđoánđượcđólàđiềugì.Ôngbậtmáyvitính,ngồixuốngvànhìnchằmchằmvàomànhình.5giờ35phútsáng,mộtbứcthưđiệntửngắngọntừbờbênkiaĐạiTâyDươngchợthiệnlên:“WileschứngminhĐịnhlýcuốicùngcủaFermat”.AndrewWiles,Cambridge,Anh,tháng6/1993Cuốitháng6/1993,GiáosưAndrewWilesđếnnướcAnh,ôngtrởlạitrườngĐạiHọcTổngHợpCambridge,nơiôngnhậnđượcbằngtốtnghiệptừ20nămtrước.GiáosưJohnCoates,nguyênlàngườihướngdẫnWileslàmluậnántiếnsĩtạiCambridge,đãtổchứccuộchộithảovềlýthuyếtIwasawamộtchuyênngànhđặcbiệtcủalýthuyếtsốngànhhọcmàWilesđãviệtluậnánvàamhiểurấtrộng.Coatesđãhỏingườisinhviêncũcủamìnhcómuốntrìnhbàytạihộinghịmộtbàithuyếttrìnhngắnkhoảng1giờvềchủđềtựchọnkhông.AnhchàngWilesnhútnhátngườitrướcđóhãnhữumóinóiởnơiđôngngười–đãlàmchongườithầycũcũngnhưnhữngngườitổchứchộinghịhếtsứcngạcnhiênkhiôngxinđượctrìnhbày3giờ.KhitớiCambridge,anhchàngWiles40tuổiđúnglàmộtnhàtoánhọcđặctrưng:áosơmitrắngdàitayxắnlênmộtcáchcẩuthả,cặpkínhgọngsừngdàycộm,nhữnglọntócthưavànhạtmàuđểlòaxòa.SinhraởCambridge,sựtrởvềcủaônglàmộtcuộcviếngthămquênhàrấtđặcbiệt–giấcmơthuởấuthơđãtrởthànhsựthật.Theođuổigiấcmộngnày,AndrewWilessốngtrọn7nămtrongmộtcăngácxépcủamìnhnhưmộtngườitùthậtsự,songônghyvọngchẳngbaolâusựhysinh,nhữngthángnămcốgắng,nhữngchuỗingàycôđơnsẽkếtthúc,ôngsẽsớmcóđiềukiệndànhnhiềuthờigianhơnchovợvàcáccongáicủamình,nhữngngườimàtrongsuốt7nămquaôngđãgầnnhưkhôngcònthờigiandànhchohọ.Bữaăntrưacủagiađìnhthườngvắngmặtông,uốngtràbuổitrưaôngcũngthườngquên,ôngchỉtranhthủthờigianđểăntối.Cònbâygiờvinhquangđãthuộcvềông.ViệnToánhọcmangtênnhàkhoahọcvĩđạicủanhânloạiIssacNewtonởCambridgemớiđâychỉmởcửacửavàodịpGiáosưWilesđếncôngbốcôngtrìnhcủaôngtrong3giờ.ViệnNewtonrộnglớnnằmởkhukháđẹpcáchTrườngĐạiHọcTổngHợpCambridgekhôngxalắm.Ởkhuvựcsảnhngoàiphònghộithảongườitađặtnhữngchiếcghếsangtrọngvàtiệnlợiđểgiúpchocáchọcgiảvàcácnhàkhoahọctraođổiýkiếnngoàicuộchọpnhằmthúcđẩycôngviệcnghiêncứuvàtăngcườnghiểubiết.MặcdùWilesbiếthầuhếtcácnhàtoánhọctừkhắpnơitrênkhắpthếgiớiđếndựhộinghịchuyênngànhlầnnàynhưngôngvẫnrấtkínđáo.Khicácđồngnghiệpbiểulộsựtòmòvềbàithuyếttrình3giờcủaông,ôngchỉnóihọnênđếnngheôngtrìnhbàyrồisẽbiết.Tínhgiữkẽnhưthếlàkháđặcbiệtngaycảđốivớimộtnhàtoánhọc.Dẫuthườngchỉlàmviệcmộtmìnhđểchứngminhcácđịnhlývàthườngđượccholànhữngngườikhôngthíchtụhội,cácnhàtoánhọcthườngxuyênchiasẻcáckếtquảnghiêncứuvớinhau.Nhữngkếtquảnàyđượctraođổirộngrãidướidạngcácbảnthảo,rồicáctácgiảnhậnđượcýkiếntừnhữngngườikhácgiúphọchỉnhlýcácbảnbáocáotrướckhixuấtbản.CònWilesthìkhônghềđưarabảnthảovàkhôngthảoluậngìvềcôngviệccủamình.TênbáocáocủaWileslà“Dạngmodula,đườngcongellipticvàbiểudiễnGalois”,mộtcáitênchẳnghémởđiềugì,ngaycảnhữngngườicùngchuyênmônvớiWilescũngkhôngthểphỏngđoánđượcbáocáosẽdẫnđếnđâu.Nhữngtinđồnngàycànhnhânthêm.Ngayngàyđầu,Wilesđãlàmchokhoảng20nhàtoánhọcđếnnghebáocáocủaôngbấtngờvềmộtthànhtựutoánhọcvĩđạicủamình–vàvẫncòn2buổithuyếttrìnhnữa.Sẽlàđiềugìđây?MọingườithấyrõlàcầnđếnnghecácbàigiảngcủaWilesvàdườngnhưlàsựchờđợicàngtrởnêncăngthẳngkhicácnhàtoánhọctậptrungtheodõibàigiảng.Vàongàythứ2,Wilestrìnhbàyrấtdồndập.Ôngmangtheotậpbảnthàohơn200trangđầycáccôngthứcvàcác ...