Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến nguồn nước lưu vực sông Ba

Bài viết Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến nguồn nước lưu vực sông Ba được nghiên cứu nhằm đánh giá được tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên nước trên lưu vực sông Ba theo kịch bản BĐKH mới (phiên bản cập nhật năm 2020). Phạm vi nghiên cứu là dòng chính sông Ba, từ Thủy điện sông Ba Hạ đến trạm Phú Lâm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến nguồn nước lưu vực sông Ba Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2022. ISBN: 978-604-82-7001-8 ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN NGUỒN NƯỚC LƯU VỰC SÔNG BA Nguyễn Thị Minh Hằng Trường Đại học Thủy lợi, email: hangntm@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG đã thiết lập mô hình thủy văn MIKE - NAM cho khu vực nghiên cứu. Sông Ba là con sông lớn nhất vùng ven Nghiên cứu sử dụng các loại tài liệu yêubiển miền Trung với diện tích lưu vực cầu gồm số liệu khí tượng - thủy văn trong lưu13.900 km², thuộc địa giới hành chính của 4 vực, địa hình, bình đồ khu vực nghiên cứu,tỉnh Gia Lai, Đăk Lăk, Phú Yên và Kon Tum. bản đồ số độ cao (DEM), bản đồ số độ caoDòng chính sông Ba bắt nguồn từ đỉnh núi caoNgọc Rô 1.549 m của dải Trường Sơn. Từ của khu vực nghiên cứu (DEM 3030) tải từ:thượng nguồn đến An Khê, sông chảy theo http://www.gdem.aster.erdac.or.jp/search.jsp.theo hướng Tây Bắc - Đông Nam sau đó Bản đồ nền (mask) cho các tỉnh Kon Tum, Giachuyển hướng Bắc Nam, đến cửa sông Hinh Lai, Đăk Lăk, Phú Yên cũng được thu thập.chảy theo hướng gần như Tây - Đông rồi đổ ra Mạng lưới sông Ba, hồ chứa nằm trong khubiển Đông tại cửa Đà Rằng. Chiều dài sông vực nghiên cứu được số hóa từ Google Earth.chính là 374 km. Hiện nay lưu vực sông Ba Số liệu khí tượng sử dụng bao gồm sốđang chịu áp lực mạnh mẽ của sự gia tăng dân liệu bốc hơi ngày tại các trạm An Khêsố, quá trình đô thị hóa, các hoạt động phát (2013-2016), AyunPa (1981-2016), Hoài Nhơntriển kinh tế, xã hội. Trong xu thế phát triển (2013-2016) và số liệu mưa ngày tại các trạmkinh tế, xã hội, dưới tác động của biến đổi khí An Khê (1980-2016), AyunPa (1979-2016),hậu (BĐKH), lưu vực sông Ba đang chịu tác Cung Sơn (1977-2005), Pomore (1980-2002,động rõ rệt thay đổi tài nguyên nước (TNN). 2012-2016), Tuy Hòa (1981-2001, 2013-2016),Một số nghiên cứu gần đây cho thấy chế độ Sơn Hòa (1995-2000, 2013-2016). Số liệukhí hậu và thủy văn lưu vực sông Ba đã có mưa đầu vào được xác định theo theo phươngnhững dấu hiệu biến đổi bất lợi (Hằng, 2014; pháp đa giác Thiessen.Thường, 2015; Hương, 2013). Các nghiên cứu Số liệu thủy văn được sử dụng gồm tất cảnói trên vẫn theo kịch bản BĐKH cũ. số liệu lưu lượng trung bình ngày các trạm Nghiên cứu này nhằm đánh giá được tác thủy văn An Khê (2013-2016), Củng Sơnđộng của biến đổi khí hậu đến tài nguyên (2013-2016) trên lưu vực sông được thu thậpnước trên lưu vực sông Ba theo kịch bản để làm cơ sở cho hiệu chỉnh và kiểm định môBĐKH mới (phiên bản cập nhật năm 2020). hình. Do lưu vực có diện tích lớn nên để xâyPhạm vi nghiên cứu là dòng chính sông Ba, dựng được mạng lưới sông thì lưu vực Sôngtừ Thủy điện sông Ba Hạ đến trạm Phú Lâm. Ba đã được chia thành các lưu vực nhỏ hơn. Sự phân chia này dựa trên đặc điểm tự nhiên,2. PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ sự phân cắt của địa hình tạo nên các khu vực có tính độc lập tương đối được bao bọc bởi 2.1. Thiết lập mô hình cho vùng nghiên các đường sông hoặc các đường phân thủy.cứu Công cụ để thực hiện việc phân chia lưu Dựa trên các mô hình sử dụng tiến hành vực là sử dụng phần mềm Arcgis 10.5 kếtthu thập và xử lý các loại tài liệu, số liệu có hợp với ứng dụng mở rộng SWAT. Căn cứliên quan phục vụ tính toán. Nghiên cứu này vào mạng lưới trạm thủy văn, mạng lưới sông 459Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2022. ISBN: 978-604-82-7001-8suối, bản đồ sử dụng nước và bản đồ địa hìnhDEM, toàn bộ lưu vực sông Ba được chialàm 18 tiểu lưu vực (Hình 1). Hình 2. Kết quả hiệu chỉnh dòng chảy trạm thủy văn An Khê 2.3. Kịch bản biến đổi khí hậu Nghiên cứu sử dụng hệ số biến đổi mưa của các trạm An Khê, AyunPa, Pomore, Tuy Hình 1. Các tiểu lưu vực trong sông Ba Hòa, Sơn Hòa. Hệ số này trong thời kỳ mùa khô giảm đi và lượng ...