Ảnh hưởng của nguồn bổ sung lực lượng đến chất lượng đội ngũ công nhân: Trường hợp thành phố Hà Nội - Tôn Thiện Chiếu

Nội dung bài viết "Ảnh hưởng của nguồn bổ sung lực lượng đến chất lượng đội ngũ công nhân: Trường hợp thành phố Hà Nội" trình bày về trình độ học vấn của người công nhân hiện nay, trình độ chuyên môn của người công nhân, nhận thức của người công nhân về vai trò của đội ngũ công nhân, tham gia của công nhân vào các hoạt động chung,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của nguồn bổ sung lực lượng đến chất lượng đội ngũ công nhân: Trường hợp thành phố Hà Nội - Tôn Thiện Chiếu38 X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 4 (84), 2003 1¶nh h−ëng cña nguån bæ sung lùc l−îng®Õn chÊt l−îng ®éi ngò c«ng nh©n(Tr−êng hîp thµnh phè Hµ Néi) T«n ThiÖn ChiÕu Trong bµi: “Nguån bæ sung lùc l−îng c«ng nh©n trong thêi gian qua”(®¨ng trªn T¹p chÝ X· héi häc sè 2-2002) chóng t«i ®· chØ ra nguån bæ sung lùc l−îngcho ®éi ngò c«ng nh©n. Trong bµi nµy, chóng t«i sÏ ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña nguånbæ sung ®ã ®Õn chÊt l−îng ®éi ngò c«ng nh©n nh− thÕ nµo. Nãi ®Õn chÊt l−îng ®éi ngò chóng ta ph¶i ®Ò cËp ®Õn nhiÒu chØ b¸o kh¸c nhau,trong bµi nµy chóng t«i tËp trung ph©n tÝch mét sè chØ b¸o c¬ b¶n vÒ chÊt l−îng ®éingò c«ng nh©n vµ trªn c¬ së ®ã ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc chÊt l−îng ®éi ngò nµy. 1. Tr×nh ®é häc vÊn cña c«ng nh©n hiÖn nay Häc vÊn lµ ch×a khãa ®Çu tiªn ®Ó cho bÊt k× mét ai cã thÓ nh×n nhËn x· héi vµtiÕp thu khoa häc kü thuËt. Trong t×nh h×nh hiÖn nay khi mµ khoa häc vµ c«ng nghÖcã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn hµng ngµy th× häc vÊn ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng.§èi víi ng−êi c«ng nh©n, khi mµ nh÷ng ph¸t minh cña khoa häc, c«ng nghÖ ®−îc ®−avµo s¶n xuÊt tõng ngµy th× häc vÊn lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu. NÕu nh− c¸ch®©y kho¶ng chôc n¨m ®èi víi mét sè ngµnh s¶n xuÊt, c«ng nh©n chØ häc xong trunghäc c¬ së còng cã thÓ tiÕp nhËn ®−îc c«ng nghÖ, th× ngµy nay tr×nh ®é ®ã kh«ng cßn®¸p øng ®−îc yªu cÇu khi ®−a c¸c c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt. Tuy nhiªn do tr×nh ®éph¸t triÓn s¶n xuÊt cña n−íc ta cßn chËm so víi thÕ giíi nªn thùc tÕ sè l−îng c«ngnh©n ch−a tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc vÉn cßn. Theo sè liÖu cña cuéc kh¶o s¸t, tû lÖ c«ng nh©n cã tr×nh ®é tõ cÊp II (trung häcc¬ së) trë xuèng vÉn chiÕm mét tû lÖ lín. Ngay nh− c«ng nh©n ®ang lµm viÖc trªn ®Þabµn Hµ Néi vÉn cßn chiÕm ®Õn 18,7%, mÆc dï tõ n¨m 1995 thµnh phè Hµ Néi ®· cãNghÞ quyÕt phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2000 sÏ phæ cËp cho c«ng nh©n cã tr×nh ®é häc vÊn hÕtcÊp III. Theo chóng t«i, së dÜ NghÞ quyÕt nµy kh«ng thùc hiÖn ®−îc mét phÇn do sù giat¨ng sè l−îng ng−êi lao ®éng ngo¹i tØnh bæ sung cho ®éi ngò c«ng nh©n thµnh phè.B¶ng sau ®©y cho thÊy tr×nh ®é häc vÊn cña nguån lao ®éng bæ sung khi trë thµnh c«ngnh©n cña Hµ Néi, nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (b¶ng 1). B¶ng 1. Tr×nh ®é häc vÊn cña nguån lao ®éng khi trë thµnh c«ng nh©n (% trªn tõng nguån bæ sung) Tr×nh ®é häc vÊn Néi thµnh Hµ Néi Ngo¹i thµnh Hµ Néi §« thÞ tØnh kh¸c N«ng th«n tØnh kh¸c Ch−a tèt nghiÖp CÊp II 1,9 1,6 4,2 1,8 Ch−a tèt nghiÖp CÊp III 23,1 22,5 29,2 28,3 Tèt nghiÖp CÊp III 75,0 75,4 66,7 69,9 Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn T«n ThiÖn ChiÕu 39 NÕu tÝnh theo thêi gian trë thµnh c«ng nh©n, chóng ta thÊy trong nh÷ng n¨m2000 - 2002 sè l−îng lao ®éng cã häc vÊn cÊp II trë thµnh c«ng nh©n còng ®· gi¶m h¬ntr−íc nh÷ng n¨m 1985 nh−ng vÉn cßn ®Õn 15%. Trong khi ®ã giai ®o¹n sau n¨m 1985 ®Õnn¨m 1999 sè l−îng lao ®éng bæ sung cho ®éi ngò c«ng nh©n cã häc vÊn cÊp II chØ d−íi 10%.Râ rµng sù tham gia cña nguån bæ sung lao ®éng sèng ë n«ng th«n vµo ®· lµm tr×nh ®é häcvÊn cña ®éi ngò c«ng nh©n Hµ Néi gi¶m xuèng. §iÒu nµy ®Æt ra cho c¸c nhµ ho¹ch ®ÞnhchÝnh s¸ch cã mét sù quan t©m thÝch ®¸ng, vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé nÕu nh− muènphæ cËp tr×nh ®é phæ th«ng trung häc cho c«ng nh©n trong thêi gian tíi. Qua nh÷ng nghiªn cøu tr−íc ®©y cho thÊy, sau khi trë thµnh c«ng nh©n sèng−êi n©ng thªm ®−îc tr×nh ®é häc vÊn lªn lµ rÊt Ýt. Nh÷ng n¨m tr−íc ®ã khi viÖcn©ng bËc lµ quan träng ®èi víi c«ng nh©n, mµ muèn n©ng bËc th× häc vÊn cña häph¶i ®¹t yªu cÇu b¾t buéc lµ hÕt cÊp III. Ngµy nay khi viÖc lªn bËc thî kh«ng cßn lµquan träng ®èi víi c«ng nh©n (v× l−¬ng theo kho¸n s¶n phÈm), h¬n thÕ n÷a c«ng viÖcl¹i hay ph¶i lµm thªm giê (c¶ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc lÉn ngoµi Nhµ n−íc) th× sèl−îng c«ng nh©n tham gia n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn sÏ Ýt h¬n. 2. Tr×nh ®é chuyªn m«n Khi xem xÐt tr×nh ®é chuyªn m«n cña c«ng nh©n, chóng ta th−êng ®Ò cËp ®Õntr×nh ®é ®−îc ®µo t¹o vµ tr×nh ®é tay nghÒ (bËc thî) hiÖn nay cña c«ng nh©n. Songtrong t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay, viÖc xem xÐt theo chØ b¸o bËc thî rÊt khã kh¨n v× c¸cngµnh nghÒ kh¸c nhau cã khung bËc kh¸c nhau, nªn chóng t«i chØ lÊy tr×nh ®é ®−îc®µo t¹o (thêi gian ®µo t¹o dµi hay ng¾n), cÊp ®µo t¹o vµ h×nh thøc ®µo t¹o ®Ó thÊy ¶nhh−ëng cña nguån lao ®éng bæ sung ®Õn chÊt l−îng ®éi ngò c« ...