Áp dụng kỹ thuật giải trình tự gen phát hiện đột biến điểm gen CYP21A2 gây bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21-hydroxylase

Nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu: xác định đột biến điểm trên bệnh nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu hụt enzym 21-hydroxylase bằng kỹ thuật giải trình tự gen. 50 bệnh nhân được chẩn đoán xác định bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu enzym 21-hydroxylase, kỹ thuật giải trình tự gen được áp dụng để xác định đột biến.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng kỹ thuật giải trình tự gen phát hiện đột biến điểm gen CYP21A2 gây bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21-hydroxylaseTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ÁP DỤNG KỸ THUẬT GIẢI TRÌNH TỰ GEN PHÁT HIỆN ĐỘT BIẾN ĐIỂM GEN CYP21A2 GÂY BỆNH TĂNG SẢN THƯỢNG THẬN BẨM SINH THỂ THIẾU 21-HYDROXYLASE Trần Vân Khánh1, Vũ Chí Dũng1,2, Ngô Thị Thu Hương1, Nguyễn Thanh Bình1,2, Trần Huy Thịnh1 1 Trường Đại học Y Hà Nội, 2Bệnh viện Nhi Trung ương Tăng sản thượng thận bẩm sinh (TSTTBS) do thiếu hụt enzym 21- hydroxylase là bệnh di truyền lặn nhiễmsắc thể thường gây nên do đột biến gen CYP21A2. Các dạng đột biến gen CYP21A2 bao gồm đột biến điểmvà đột biến xóa đoạn, trong đó đột biến điểm chiếm tỉ lệ cao hơn, chiếm khoảng 60%. Nghiên cứu này đượcthực hiện với mục tiêu: xác định đột biến điểm trên bệnh nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu hụtenzym 21- hydroxylase bằng kỹ thuật giải trình tự gen. 50 bệnh nhân được chẩn đoán xác định bệnh tăngsản thượng thận bẩm sinh thể thiếu enzym 21- hydroxylase; kỹ thuật giải trình tự gen được áp dụng để xácđịnh đột biến. Kết quả phát hiện 32/50 (64%) bệnh nhân có đột biến điểm gen CYP21A2. Trong số các bệnhnhân phát hiện được đột biến, 53% đột biến được phát hiện trên bệnh nhân thể bệnh mất muối, 38% trên cácbệnh nhân thể nam hóa đơn thuần và 9% trên các bệnh nhân thể không cổ điển. Đột biến đồng hợp tử chiếm62,5%, đột biến dị hợp tử chiếm 37,5%. Nghiên cứu phát hiện được 7 kiểu gen trong đó kiểu gen có tỉ lệ caonhất là I2g/I2g (31,3%), đứng thứ hai là I2g/p.I172N (18,7%), các kiểu gen còn lại chiếm tỉ lệ từ 3,1-15,6%.Từ khóa: tăng sản thượng thận bẩm sinh, đột biến điểm gen CYP21A2, giải trình tự genI. ĐẶT VẤN ĐỀ Tăng sản thượng thận bẩm sinh (TSTTBS) thuần (NHĐT) (simple virilizing - SV) phản ánhthể thiếu 21-hydroxylase xảy ra do khiếm mức độ thiếu hụt aldosterone [3], [4]. Thể cổkhuyết một phần hoặc hoàn toàn của enzym điển mất muối chiếm 75% các ca mắc thể cổ21-hydroxylase tham gia tổng hợp cortisol từ điển. Thiếu hụt hoàn toàn hoạt độ enzym gâycholesterol ở tuyến thượng thận. Mức độ nặng nguy hiểm đến tính mạng và tử vong do mấtcủa các triệu chứng lâm sàng khác nhau và nước, hạ natri máu (thể mất muối).phụ thuộc vào hoạt độ 21-OH [1], [2]. Mặc dù Enzym 21-Hydroxylase được mã hóa bởiranh giới khác nhau về biểu hiện kiểu hình đôi gen CYP21A2, hoạt độ enzym của bệnh nhânkhi khó phân biệt nhưng kiểu hình lâm sàng phụ thuộc vào kiểu đột biến khác nhau. Chođược chia ra thành thể cổ điển hay thể nặng đến nay, nhiều dạng đột biến đã được phát hiệnvà thể không cổ điển hay thể nhẹ của bệnh. như đột biến mất đoạn, đột biến chuyển đoạn,Thể cổ điển được chia thành thể cổ điển mất đột biến điểm, trong đó đột biến điểm chiếm tỷmuối (MM) (salt wasting - SW) và nam hóa đơn lệ cao nhất [4]. Tùy vào từng dạng đột biến gen CYP21A2 sẽ sử dụng các kỹ thuật khác nhauĐịa chỉ liên hệ: Trần Huy Thinh, Trung tâm Nghiên để xác định đột biến, trong đó kỹ thuật giải trìnhcứu Gen-Protein, Trường Đại học Y Hà Nội tự được sử dụng thường quy để xác định độtEmail: tranhuythinh@hmu.edu.vn điểm trên gen CYP1A2 ở bệnh nhân TSTTBS.Ngày nhận: 14/02//2019 Việc xác định đột biến có ý nghĩa quan trọngNgày được chấp nhận: 08/03/2019TCNCYH 119 (3) - 2019 1TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCtrong chẩn đoán xác định bệnh, đặc biệt với 100 - 150 ng DNA, 5 pmol primer, 200 µmol/lnhững trường hợp không điển hình. Kết quả dNTP, 2 đơn vị enzym Taq polymerase và 2 µlđột biến gen sẽ giúp phát hiện người lành GeneAmp 10x buffer.mang gen bệnh, chẩn đoán trước sinh cho các - Chu trình nhiệt: 94oC/5phút, [94oC/1phút,thành viên gia đình để tư vấn di truyền giúp 60oC/1phút, 72oC/1phút] x 35 chu kỳ,ngăn ngừa và làm giảm tỷ lệ mắc bệnh. Do 72oC/2phút, giữ ở 15oC. Sản phẩm PCR đượcvậy, đề tài được thực hiện với mục tiêu: Xác điện di trên gel agarose 1%, 90V trong 30 phút.định đột biến điểm gen CYP21A2 trên bệnh - Sản phẩm PCR sau khi điện di trên gelTSTTBS thể thiếu hụt enzym 21-hydroxylase agarose được tinh sạch bằng Gel purificationbằng kỹ thuật giải trình tự gen. Kit trước khi tiến hành giải trì ...