BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT ( Sa hành đoản ca ) – Cao Bá Quát

Giúp Hs: Nắm được trong hoàn cảnh nhà Nguyễn trì trệ, bảo thủ. Cao Bá Quát tuy vẫn đi thinhưng đã tỏ ra chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tầm thường. Bài ca biểu lộ tinh thần phê phán của ông đối với học thuật và sự bảo thủ, trì trệ của chế độ nhà Nguyễn nói chung, góp phần lí giải hành động khởi nghĩa của ông về asu vào năm 1854 Hiểu được mối quan hệ giữa nội dung nói trên và hình thức nghệ thuật của bài thơ cổvề nhịp điệu, hình ảnh,… ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT ( Sa hành đoản ca ) – Cao Bá Quát Tiết: 20 ( lớp 11a5, 11a6 ), 18 ( lớp 11a2 ) Ngày soạn: 9 /10 / 07 BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT ( Sa hành đoản ca ) – Cao Bá Quát –A. Mục tiêu bài họcGiúp Hs: Nắm đ ược trong ho àn cảnh nhà Nguyễn trì trệ, bảo thủ. Cao Bá Quát tuy vẫn đi thi-nhưng đã tỏ ra chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tầm thường. Bài ca biểu lộ tinh thầnphê phán của ông đối với học thuật và sự bảo thủ, trì trệ của chế độ nhà Nguyễn nói chung,góp phần lí giải hành động khởi nghĩa của ông về asu vào năm 1854 Hiểu đ ược mối quan hệ giữa nội dung nói trên và hình thức nghệ thuật của bài thơ cổ-về nhịp điệu, hình ảnh,…B. Chuẩn bị. Gv: Sgk, Sgv, Stk, soạn giảng1. Hs: Đọc, nghiên cứu trước bài ở nhà, soạn bài2.C. Tiến trình bài dạy Ổn định lớp1. Kiểm tra bài cũ2.Nội dung thơ văn của Nguyễn Khuyến Bài m ới3. Hoạt động của Gv - Hs Nội dung cần đạt I. Tìm hiểu chungGv yêu cầu Hs đọc tiểu dẫn ở sgk, rút ra một 1. Tác giả.vài nét chính về cuộc đời Cao Bá Quát. - CBQ ( 1809? – 1855 ), tự Chu Thần,Gv nói thêm: Thuở thiếu thời, CBQ nổi tiếng là hiệu Cúc Đường, Mẫn Hiên, ngườithần đồng, lúc nhỏ học với cha, lớn lên học với làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, Bắccác bậc danh nho đương thời. Tương truyền lúc Ninh ( nay là Long Biên, Hà Nội.mới trên mười tuổi, CBQ đã làm đ ủ các thể văn - Là một nhà thơ có tài năng và bảnvà tỏ ra xuất sắc. lĩnhNmă 1831, CBQ đỗ cử nhân, nhưng mấy lần - Thơ văn ông bộc lộ thái độ phê phánvào kinh thi Hội đều bị phạm trường quy nên bị mạnh mẽ chế độ phong kiến trì trệ, bảođành hỏng. Năm 1841 ông vào làm việc ở bộ thủ và chứa đựng tư tưởng khai sáng,Lễ tại kinh đô Huế. Một lần ông giữ chức sơ có tính chất tự phát, phản ánh nhu cầukhảo trường thi Huế, thấy một bài văn hay đổi mới của xã hội VN giai đoạn giữanhưng bị phạm huý, nên lấy muội đèn chữa hộ, TK XIX.việc bại lộ ông bị kết án xử chém, sau được xétlại, giam ba năm nhưng rồi được tạm tha, cho đicông cán ở Inđônêxia, lấy công chuộc tội. Năm1847, ông làm việc ở viện hàn lâm, chuyên sưutầm, xếp thơ văn cho vua đọc. Năm 1853 –1854 các tỉnh Sơn Tây, Bắc Ninh bị hạn hán ,nhân dân đói khổ, lòng người bất mãn với chínhquyền phong kiến, ông tổ chức cuộc khởi nghĩangay trên đất Mĩ Lương, cuộc khởi nghĩa kéodài được mấy tháng thì bị triều đình dẹp tan.CBQ hi sinh, triều đình Tự Đức ra lệnh tru ditam tộc bà con nội ngoại của ông, sách vở củaông bị đốt huỷ.Gv gợi ý hoàn cảnh ra đời của bài thơ.Gợi ý: CBQ thi đỗ cử nhân năm 1831, tại 2. Bài thơtrường thi H à Nội. Để thi tiến sĩ, cần vào kinh a. Hoàn cảnh sáng tác.đô Huế. Do vậy, ông đã nhiều lần đi Huế để thiHội (nhưng đã không đỗ tiến sĩ). H ành trình từHà Nội vào Huế qua nhiều tỉnh miền trung nhưQuảng Bình, Quảng Trị là vùng có nhiều bãi cáttrắng mênh mông. Ta thấy hình ảnh những cồncát miền Trung đã sớm đi vào thơ ca.Miền trung, nhất là Quảng Bình, Quảng Trị, làdãi đất hẹp, có thể bằng mắt thường nhìn thấymột phía là dãy Trường Sơn, một phía là biểnđông. Không nghi ngờ gì nữa, hình ảnh bãi cátdài, sóng biển và núi là những hình ảnh có thựcđã gợi ý cho tác giả sáng tác bài thơ.- Hình ảnh con đường “cùng đồ” trong bài thơcó nghĩa bế tắc đường đời của một trí thức.Conđường trí thức của nho sĩ thuở xưa không có gìkhác hơn là học, thi, làm quan. Một sự kiện nổibật cho thấy, CBQ bất bình với học thuật, khoacử nhà Nguyễn.- Một phương diện nữa cũng cần chú ý làngười VN nói chung và CBQ nói riêng ở giữaTK XIX đ ã tiếp xúc với văn hoá phương Tây.Họ không thể không suy nghĩ và so sánh về cáihọc của phương Đông và Tây.Gv nói rõ hơn về đặc điểm của thể loại.Bài thơ theo cổ thể có phần tự do về kết cấu,vần, nhịp điệu. Bài thơ có tình cảm phóng túng,lời d ài mà đa dạng, không bị gò bó thì gọi là ca;nhịp điệu nhanh, gấp khẩn trương, lưu loát màkhông b ị ngưng trệ thì gọi là hành, bài nào kiêmcả hai đặc điểm thì gọi là ca hành.Pv. Em có hiểu biết gì về thời đại của Cao BáQuát? b. Thể loại: Thể ca hành- Thời đại Cao Bá Quát sống là xã hội khôngcòn minh quân, xã hội chỉ sản sinh ra phườngdanh lợi an phận, ngủ quên trong vinh hoa phúquý. Những người có lí tưởng ...