Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 8: Viêm phổi hít do xăng dầu

Viêm phổi là hiện tượng nhiễm khuẩn của nhu mô phổi bao gồm viêm phế nang, ống và túi phế nang, tiểu phế quản tận cùng hoặc viêm tổ chức kẽ của phổi. Có nhiều thể viêm phổi khác nhau, trong đó có viêm phổi do hít, sặc phải xăng dầu. Bệnh có thể gặp ở những người dùng thuốc nhỏ mũi có tinh dầu, giọt dầu lọt vào phổi, người hít phải dầu diesel, dầu hoả, dầu mazut, xăng. Bài giảng này sẽ trình bày một số kiến thức cơ bản về chứng viêm phổi hít do xăng dầu. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 8: Viêm phổi hít do xăng dầu VIEÂM PHOÅI HÍT DO XAÊNG DAÀU I. ÑÒNH NGHÓA Vieâm phoåi hít do xaêng daàu laø tình traïng vieâm phoåi hoùa hoïc xaûy ra sau khi uoáng nhaàm xaêng hoaëc daàu hoâi. Xaêng daàu töø daï daøy ñeán ñöôïc phoåi nhôø 3 ñaëc tính: ñoä nhôùt thaáp, ñoä bay hôi cao vaø söùc caêng beà maët thaáp. Vieâm phoåi hít do uoáng nhaàm xaêng daàu xaûy ra khaù phoå bieán ôû treû em, ñaëc bieät laø treû trai töø 1-3 tuoåi. Taàn suaát thay ñoåi töø 1.8 ñeán 7,7‰ tuøy quoác gia, haàu heát caùc tröôøng hôïp do uoáng laàm hôn laø töï töû. Tyû leä töû vong thaáp (10 naêm). II. CHAÅN ÑOAÙN 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn. a. Hoûi beänh:  Soá löôïng daàu hoâi hoaëc xaêng treû ñaõ uoáng.  Caùc chaát coù pha laãn trong daàu hoâi, xaêng.  Caùc trieäu chöùng xaûy ra ngay sau uoáng.  Thôøi gian töø luùc tai naïn ñeán luùc nhaäp vieän.  Caùc bieän phaùp sô cöùu vaø xöû trí taïi nhaø, tuyeán tröôùc. b. Khaùm laâm saøng:  Daáu hieäu nguy hieåm: hoân meâ, tím taùi, phuø phoåi.  Daáu hieäu sinh toàn: maïch, huyeát aùp, nhieät ñoä, tri giaùc.  Ñeám nhòp thôû, khaùm phoåi.  Daáu hieäu ngoä ñoäc khaùc (tuøy theo chaát pha trong daàu, xaêng) c. Xeùt nghieäm ñeà nghò:  Thöôøng qui: CTM, X-quang ngöïc.  Caùc tröôøng hôïp naëng (suy hoâ haáp, hoân meâ, co giaät): khí maùu ñoäng maïch, ion ñoà; caùc xeùt nghieäm khaùc tuøy dieãn tieán beänh. 2. Chaån ñoaùn xaùc ñònh:  Laâm saøng: treû uoáng xaêng hoaëc daàu hoâi coù thôû nhanh, khaùm phoåi coù ran.  Caän laâm saøng: toån thöông phoåi treân X-quang ngöïc. 3. Chaån ñoaùn coù theå: Treû coù uoáng xaêng, daàu, nhöng khoâng coù toån thöông phoåi treân X-quang, coù theå keøm thôû nhanh, phoåi coù ran hoaëc khoâng. III. ÑIEÀU TRÒ Taát caû caùc tröôøng hôïp neân ñöôïc nhaäp vieän vaø theo doõi taïi beänh vieän ít nhaát töø 8 ñeán 24 giôø. Caùc tröôøng hôïp coù suy hoâ haáp, co giaät hoaëc hoân meâ phaûi nhaäp khoa caáp cöùu ñeå ñöôïc ñieàu trò ngay. 1. Nguyeân taéc ñieàu trò:  Ñieàu trò tình huoáng caáp cöùu.  Ñieàu trò hoã trôï.  Ñieàu trò bieán chöùng. 2. Ñieàu trò taïi khoa caáp cöùu.  Hoã trôï hoâ haáp: - Thoâng ñöôøng thôû, huùt ñaøm. - Thôû oxy qua cannula, mask, NCPAP, noäi khí quaûn coù boùng cheøn, thôû maùy neáu coù hoäi chöùng ARDS.  Hoân meâ: naèm nghieâng, hay ngöõa ñaàu naâng caèm, huùt ñaøm.  Choáng chæ ñònh röûa daï daøy, tröø nhöõng tröôøng hôïp sau: - Soá löôïng uoáng nhieàu > 5 ml/kg. - Xaêng daàu coù pha caùc chaát dieät coân truøng, kim loaïi naëng, hoaëc caùc chaát coù khaû naêng gaây ñoäc cho cô theå. Neáu caàn phaûi röûa daï daøy, neân ñaët noäi khí quaûn coù boùng cheøn trong khi röûa.  Ñieàu chænh caùc roái loaïn nöôùc - ñieän giaûi, thaêng baèng kieàm toan. 3. Ñieàu trò taïi khoa noäi truù:  Thuoác daõn pheá quaûn: Chæ ñònh trong caùc tröôøng hôïp coù co thaét pheá quaûn, bieåu hieän baèng thôû nhanh, thôû khoø kheø, co loõm ngöïc, phoåi coù ran rít, ngaùy. Neân choïn loaïi thuoác coù taùc duïng choïn loïc treân thuï theå 2 vôùi lieàu thaáp.  Neáu coù soát: haï soát baèng Paracetamol.  Dinh döôõng ñaày ñuû.  Ñieàu trò khaùng sinh: - Khi coù tím taùi, suy hoâ haáp naëng: Cefotaxime (TMC). - Khi coù thôû co loõm ngöïc: Ampicilline (TMC). - Khi coù thôû nhanh vaø Xquang coù toån thöông nhu moâ phoåi: Amoxicilline hoaëc Cotrimoxazole (uoáng) - Khoâng coù chæ ñònh corticosteroids . 4. Theo doõi vaø phaùt hieän caùc bieán chöùng:  Hoäi chöùng ARDS: Thöôøng xaûy ra trong voøng 8 giôø ñaàu sau khi uoáng xaêng daàu, ñaëc bieät ôû nhöõng treû coù trieäu chöùng suy hoâ haáp naëng luùc nhaäp vieän. Tuy nhieân, beänh nhaân coù theå khoâng coù bieåu hieän laâm saøng cuûa vieâm phoåi trong vaøi giôø, nhöng sau ñoù laïi dieãn tieán nhanh choùng ñeán suy hoâ haáp, phuø phoåi deã daøng ñöa ñeán töû vong.Vì vaäy, neân theo doõi taát caû beänh nhaân toái thieåu 24 giôø keå töø luùc uoáng nhaàm xaêng daàu.  Boäi nhieãm phoåi: Neáu sau khi uoáng nhaàm xaêng daàu 3-5 ngaøy, beänh nhaân coù soát trôû laïi thì phaûi nghi ngôø bieán chöùng naøy, caàn ñaùnh giaù laïi tình traïng laâm saøng vaø xeùt nghieäm laïi CTM, X-quang ngöïc. Neáu beänh nhaân coù nhòp thôû nhanh, phoåi coù ran, CTM coù taêng baïch caàu ña nhaân trung tính, X – quang ngöïc coù toån thöông nhieàu hôn, thì chaån ñoaùn xaùc ñònh beänh nhaân bò vieâm phoåi do boäi nhieãm vaø caàn ñöôïc cho duøng khaùng sinh. 4. Phoøng ngöøa. Löu yù caùc baäc phuï huynh yù thöùc baûo veä treû khoûi tai naïn ngoä ñoäc xaêng, daàu baèng caùch:  Traùnh ñeå caùc bình chöùa xaêng, daàu trong taàm tay treû.  Ñöïng xaêng, daàu trong bình chöùa rieâng, khoâng ñöïng trong caùc chai gioáng bình ñöïng nöôùc uoáng haèng ngaøy.  Neân thay theá caùc vaât duïng söû duïng xaêng, daàu sang thöù khaùc. ...