Bài giảng bộ môn Bào chế: Đại cương về thuốc mỡ - Đại học Nguyễn Tất Thành

Nội dung chính của bài giảng cung cấp kiến thức về phân loại được các loại thuốc mỡ theo thể chất, thành phần, hệ phân tán và mục đích sử dụng; nêu được các yêu cầu chất lượng chung của thuốc mỡ và trình bày và phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến sinh khả dụng của thuốc mỡ. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng bộ môn Bào chế: Đại cương về thuốc mỡ - Đại học Nguyễn Tất ThànhĐẠI CƯƠNG VỀ THUỐC MỠBM BÀO CHẾ - ĐH Nguyễn Tất Thành MỤC TIÊU HỌC TẬP1. Phân loại được các loại thuốc mỡ theo thể chất, thành phần, hệ phân tán và mục đích sử dụng2. Nêu được các yêu cầu chất lượng chung của thuốc mỡ3. Nêu được quá trình và cơ chế hấp thu thuốc qua da4. Trình bày và phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến sinh khả dụng của thuốc mỡ 2 CẤU TRÚC BÀI HỌCI. Đại cương về thuốc mỡ 1. Định nghĩa 2. Phân loại 3. Yêu cầu chất lượngII. Cấu trúc, chức năng sinh lý của da 1. Cấu trúc của da 2. Chức năng sinh lý của daIII. Sinh dược học thuốc mỡ 1. Quá trình thấm thuốc qua da 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thấm và hấp thu thuốc qua da 3ĐẠI CƯƠNG VỀ THUỐC MỠ 4 Định nghĩaThuốc mỡ (Thuốc mềm dùng trên da và niêm mạc)• thể chất mềm, đồng nhất, dùng để bôi lên da và niêm mạc• gây tác dụng tại chỗ hoặc đưa dược chất thấm qua da và niêm mạc, làm trơn hoặc bảo vệ.• Thành phần: một hay nhiều DC, được hòa tan hay phân tán đều trong một hoặc hỗn hợp TD, thuộc hệ phân tán một pha hoặc nhiều pha 5 Phân loạiTheo thể chất và thành phần cấu tạo - Thuốc mỡ (ointments) - Bột nhão (pastes) - Sáp - Gel (gels) - Kem (creams) 6 Phân loạiTheo tính chất lý hóa - Thuốc mỡ thuộc hệ phân tán đồng thể - Thuốc mỡ thuốc hệ phân tán dị thể - Thuốc mỡ thuộc nhiều hệ phân tánTheo mục đích sử dụng và điều trị - Thuốc mỡ để bảo vệ da và niêm mạc - Thuốc mỡ để gây tác dụng điều trị tại chỗ - Thuốc mỡ gây tác dụng điều trị toàn thân 7 Thuốc mỡ mềm (pomata)- Dạng thường gặp nhất- Thể chất mềm gần giống mỡ lợn hoặc vaselin- Tá dược: + các chất béo: dầu, mỡ, sáp + các hydrocarbon, các silicon... + các tá dược nhũ tương khanVí dụ: Thuốc mỡ Benzosali Thuốc mỡ ta mắt Tetracyclin 1% 8 Thuốc mỡ đặc hay bột nhão bôi da (pasta dermica)- Dược chất rắn ≥ 40% được phân tán dưới dạng hạt mịn- Tá dược: + Thân dầu: dầu parafin, vaselin… + Thân nước: hỗn hợp nước và glycerin còn gọi là hồ nước hay bột nhão nướcVí dụ: bột nhão Darier 9 Sáp (unguentum cereum)- Thể chất dẻo- Ít dùng trong ngành Dược 10 GelChất lỏng được gel hóa nhờ các tác nhân tạogel thích hợp- Gel thân dầu- Gel thân nước 11 Kem bôi da (creama dermica)- Thể chất rất mềm và rất mịn do trong thành phần có hàm lượng lớn các chất lỏng- Cấu trúc nhũ tương kiểu D/N hoặc N/DVí dụ: kem Cortibion, kem Nirozal ... 12 Phân loại theo tính chất lý hóa- Đồng thể (1 pha, dung dịch): HC hòa tan trong TD- Dị thể (2 pha): HC không hòa tan trong TD Thuốc mỡ kiểu hỗn dịch Thuốc mỡ kiểu nhũ tương- Nhiều hệ phân tán: Kiểu hỗn – nhũ tương, dung dịch – hỗn dịch, dung dịch – nhũ tương… 13Phân loại theo mục đích sử dụng và điều trịCăn cứ vào vị trí cần gây tác dụng điều trị:- TM bảo vệ da và niêm mạc- TM gây tác dụng điều trị tại chỗ TM sử dụng trên da TM sử dụng trên niêm mạc- TM gây tác dụng điều trị toàn thân 14 Hệ chuyển giao thuốc qua da (TDDS) – Hệ trị liệu qua da (TTS) Tác dụng kéo dài Dán vào da lành, đưa HC vào hệ tuần hoàn Có nhiều ưu điểm Nhóm thuốc: hạ huyết áp, giảm đau thắt ngực, giảm đau, chống co thắt, nội tiết tố…Khung dính chứa hoạt chất Lớp lưng không thấm Lớp bảo vệ 15 Mỹ phẩm- Nhũ tương, gel, hồ nước…- Chăm sóc da: làm sạch, lấy đi TB chết, bong vảy sừng, làm da sáng và mịn màng… 16 Yêu cầu chất lượng- Hoàn toàn đồng nhất giữa HC và TD, HC phải đạt độ phân tán càng cao càng tốt- Thể chất mềm, mịn màng, không tan chảy ở nhiệt độ thường, dễ bám thành lớp mỏng khi bôi- Không gây kích ứng, dị ứng nơi bôi 17 Yêu cầu chất lượng- Bền vững (lý, hóa, sinh)- Gây được hiệu quả điều trị cao- Không gây bẩn, dễ rửa sạchNgoài ra: yêu cầu riêng của từng loại thuốcmỡ 18CẤU TRÚC, CHỨC NĂNG SINH LÝ CỦA DA 19 Cấu trúc của daPhần da Gồm 3 tổ chức chính - Biểu bì (thượng bì, ngoại bì) - Trung bì (chân bì, nội bì) ...