Bài giảng Cây rau bò khai - dạ hiến

Bài giảng Cây rau bò khai - dạ hiến trình bày các nội dung: giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế của cây rau bò khai - dạ hiến; nguồn gốc, phân bố, phân loại; phân loại thực vật học, đặc điểm thực vật học, yêu cầu ngoại cảnh; kỹ thuật nhân giống rau dạ hiến, kĩ thuật trồng trọt và chăm sóc rau Dạ Hiến, bảo quản và chế biến rau Dạ Hiến.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Cây rau bò khai - dạ hiến CÂY RAU BÒ KHAI- DẠ HIẾNErythropalum Scandens BlumeI. Giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế1. Giá trị dinh dưỡngBảng 1: Thành phần dinh dưỡng trong cây rau bò khai Chỉ tiêu Dạ Hiến rừngHàm lượng vật chât khô VCK ( gr ) 14.90Protein % Trạng thái tươi 4.87 Trong 100gr VCK 32.72Lipit TS % Trạng thái tươi 0.73 Trong 100gr VCK 4.92Khoáng TS % Trạng thái tươi 1.40 Trong 100gr VCK 9.36Chất xơ TS % Trạng thái tươi 5.41 Trong 100gr VCK 36.33Chất xơ ADF % Trạng thái tươi 4.51 Trong 100gr VCK 30.30Chất xơ NDF % Trạng thái tươi 11.35 Trong 100gr VCK 76.21Dẫn xuất không đạm (trong 100gr VCK) 16.67Năng lượng thô (kcal) trong 100gr VCK 4497.33- Dạ Hiến là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, chứa Pr,lipit, chất xơ và khoáng chất……- Là loại rau cổ truyền trong bữa ăn hàng ngày của người dântộc thiểu số- Sử dụng làm thực phẩm và làm thuốc chữa bệnh về gan, thậnvà đường tiết niệu2. Gí trị kinh tế- Là loại rau đặc sản, có nguồn gen quý cần được bảo tồn - Là loại rau đa tác dụng: vừa làm thực phẩm vừa làm thuốc- Là cây xóa đói giảm nghèo cho đồng bào các tỉnh miền núi phíaBắc- Là rau sạch, rau đặc sản nên có tiềm năng thị trường lớn- Được tiêu thụ tại các chợ địa phương,thành phố như: LạngSơn,Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Sơn La…..- Dạ Hiến cho năng suất và thu nhập cao: Giá bán từ 3.000 –5.000 đồng/bó (một bó khoảng 200 – 300g), 15.000 – 30.000đồng/kg ngọn nonII. Nguồn gốc, phân bố, phân loại1. Nguồn gốc-Hiện chưa có thông tin cụ thể- Tại Việt Nam thì Dạ Hiến được tìm thấy ở một số tỉnh miền núi của khu vực bắc bộ Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Sơn La…2. Phân bố- Thường ở các khu vực chân và sườn núi đá, nơi có đất tốt, dưới tán các cây bụi và gỗ nhỏ khác- Ở Việt Nam:+ Cây Dạ Hiến có mặt phổ biến ở các tỉnh phía Bắc.+ Một số ít ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên và duyên hải nam Trung bộ;- Trên thế giới:+ Phân bố ở Nam Trung Quốc, Lào vàCampuchia, miền Bắc Thái Lan, người3. Phân loại thực vật học• Cây rau Dạ Hiến có tên khoa học là Erythropalum Scandens Blume• Họ Dây Hương – Erythropalaceae• Bộ đàn hương – Santalales• Lớp hai lá mầm – Magnoliopsida• Ngành hạt kín - Magnoliophita.• Cây Dạ Hiến trong tự nhiên có 2 loại : rau Dạ Hiến đỏ và rau Dạ Hiến xanh.• Cây Dạ Hiến còn có tên khác là: Dây Hương, rau Bò Khai,III. Đặc điểm thực vật học- Rễ cây:+ Bò khai là cây rễ cọc, sau 1 tuổi thì rễ cọc ngừng sinh trưởngđể nhường cho rễ bên phát triển.+ Rễ cọc phát triển rất nhanh từ nảy mầm đến lúc cây có 5 láthật. Giai đoạn nảy mầm đến 2 lá thật chiều cao của thân câychỉ bằng 2/3 chiều dài rễ.+ Rễ phình to còn thân thì bé, chứng tỏ dinh dưỡng tập chungphát triển cho phần rễ. Những cây mọc năm thứ 2, thứ 3 rễ bênphát triển mạnh vì rễ cọc đã ngừng sinh trưởng.- Thân:+ Thuộc họ dây leo nhờ tua cuốn dài 5 ÷ 10 m, đường kính trungbình 2 ÷ 3cm, lớn nhất đạt 5 - 6cm+ Màu xám vàng hay xám nhạt, trên mặt vỏ có nhiều vết bì- Lá:+ Cây rau Bò khai có lá hình tim, lá đơn mọc cách+ Dài 9 ÷ 16cm, rộng 6 ÷ 11,5cm, mép lá nguyên lượn sóng;+ Mặt lá nhẵn, mặt trên lá có màu lục sẫm- Hoa:+ Hoa tự mọc ở nách lá, thuộc loại hoa chùm. Lá bắc hình tam giác nh ọn,hoa nhỏ, lưỡng tính+ Đài hình đấu có 5 răng, tràng 5 cánh, nhẵn ở mặt ngoài, mép có lôngmịn, nhị 5 mọc đối diện với cánh hoa, chỉ nhị ngắn, bầu hạ một ô.- Quả:+ Quả hình ôvan khi còn non màu xanh, khi chín quả có dạng qu ả m ọng,trông giống quả xoan ta, nhưng hơi nhỏ hơn và khi chín có màu vàng t ươihay đỏ+ Chiều dài 10 - 15 mm mang 1 sẹo dài ở đầu; Thuộc loại quả đơn hạt, quảcó hai lứa chín khác nhau là vào tháng 9 và tháng 12 trong năm.1. Ánh sáng.- Dạ Hiến là cây yêu cầu ánh sáng ở 2 giai đoạn khác nhau:IV. Yêu cầu ngoại+ảnh.đoạn cây non chịu bóng, thích hợp nơi có nhiều ánh sángc Giaitán xạ, ẩm độ cao và không quá nóng.+ Giai đoạn trưởng thành cây ưa sáng, cây sinh trưởng phát triểntốt (phát triển nhanh, ra nhiều chồi..) trong điều kiện ánh sángtoàn phần- Trong những năm đầu sau trồng cần tạo hoàn cảnh phù hợp về chế độ ánh sáng cho cây sinh trưởng, có thể làm giàn che, hoặc trồng xen với cây hàng năm, hoặc trồng dưới tán cây khác là phù hợp.2. Nhiệt độ.- Đây là loài cây ưa ẩm mọc nhanh, hầu như ra chồi mọc lá3. Lượng mưa.- Dạ Hiến tập trung nhiều ở khu ...