Bài giảng Giải phẫu thú y- ChươngIII: Hệ tiêu hóa (Nguyễn Bá Tiếp)

Các động vật dị dưỡng muốn tồn tại, sinh trưởng và sinh sản phải đảm bảo cung cấp cho các tế bào của mình các nguyên liệu và nguồn năng lượng để tổng hợp các thành phần trong chất nguyên sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Giải phẫu thú y- ChươngIII: Hệ tiêu hóa (Nguyễn Bá Tiếp) Formatted: Underline, Font color:NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left Ch−¬ng III : hÖ tiªu ho¸ Deleted: Anatomie-Histologie Deleted: ¶ Systema digestorium; Digestive system Formatted: German (Germany)§¹i c−¬ng vÒ bé m¸y tiªu ho¸: C¸c ®éng vËt dÞ d−ìng muèn tån t¹i, sinh tr−ëng vµ sinh s¶n ph¶i ®¶m b¶o cungcÊp cho c¸c tÕ bµo cña m×nh c¸c nguyªn liÖu vµ nguån n¨ng l−îng ®Ó tæng hîp c¸cthµnh phÇn trong chÊt nguyªn sinh. Thøc ¨n ®−îc thu nhËn d−ãi d¹ng c¸c pr«tit, lipit, gluxit vµ ®−îc biÕn ®æi thµnhc¸c amin axit, axit bÐo, glyxerin, gluco vµ ®−îc c¬ thÓ hÊp thu, sö dông. Qu¸ tr×nh thu nhËn, tiªu ho¸, hÊp thu vµ bµi tiÕt chÊt cÆn b· gäi lµ qu¸ tr×nhtiªu ho¸ bao gåm: + Tiªu ho¸ c¬ häc + Tiªu ho¸ ho¸ häc d−íi t¸c dông cña c¸c men tiªu ho¸ (enzymes) Hai qu¸ tr×nh nµy g¾n bã mËt thiÕt víi nhau vµ hç trî cho nhau vµ do c¸c c¬quan thuéc bé m¸y tiªu ho¸ ®¶m nhiÖm. - èng tiªu ho¸ chia lµm ba phÇn: Tr−íc, Gi÷a vµ Sau. + PhÇn tr−íc gåm xoang miÖng vµ phô cËn; hÇu; thùc qu¶n + PhÇn gi÷a gåm d¹ dµy, ruét non, c¸c tuyÕn tiªu ho¸ lín + PhÇn sau: ruét giµ vµ trùc trµng.Bé m¸y tiªu ho¸ ë ®éng vËt cã x−¬ng sèng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng: (1) thu nhËn thøc ¨n (2) tiªu ho¸, hÊp thu c¸c chÊt dinh d−ìng tõ thøc ¨n (3) bµi tiÕt c¸c chÊt cÆn b· ra ngoµi. C¸c phÇn trong bé m¸y tiªu ho¸ gåm cã miÖng, hÇu, thùc qu¶n, d¹ dµy,ruét non, ruét giµ vµ c¸c tuyÕn n−íc bät, gan, tuþ. C¸c ®o¹n cña èng tiªu ho¸ ®Òu cã tiÕt diÖn trßn bao gåm: (1) Líp ¸o ngoµi (serosa; adventitia): máng, cã cÊu t¹o tæ chøc liªn kÕt. (2) Líp ¸o c¬ (muscularis externa): chñ yÕu cã cÊu t¹o c¬ tr¬n, cã ®o¹n lµ c¬v©n, cã c¸c líp c¬ vßng vµ líp c¬ däc (3) Líp h¹ niªm m¹c (submucosa): lµ líp tæ chøc liªn kÕt dµy chøa thÇn kinh,m¹ch qu¶n vµ c¸c tuyÕn n»m d−íi líp niªm m¹c. (4) Líp niªm m¹c (mucosa) lµ líp trong cïng cña èng tiªu ho¸ ®−îc chia thµnh: + líp c¬ niªm (muscularis mucosa) + h¹ niªm m¹c (lamina propria) + líp biÓu m« niªm m¹c (mucous epithelium)1. C¸c khÝ quan tiªu ho¸ tr−íc c¬ hoμnh1.1. Xoang miÖng (vavumozis; oral cavity) Giíi h¹n xoang miÖng: PhÝa tr−íc lµ m«i, 2 bªn cã m¸, phÝa trªn lµ vßm khÈuc¸i, phÝa sau lµ mµng khÈu c¸i. Trong miÖng cã l−ìi vµ r¨ng. HÖ tiªu ho¸ 19 Formatted: Underline, Font color:NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi gi¶ng Gi¶i phÉu Thó y Black Formatted: Left1.1.1.M«i (labia; lips) Deleted: Anatomie-Histologie MiÖng cña ®éng vËt cã vó cã 2 m«i gåm m«i trªn vµ m«i d−íi. Hai m«i gÆpnhau ë mÐp. Gi÷a mÆt ngoµi m«i trªn cã r·nh nh©n trung. CÊu t¹o: M«i ®−îc cÊu t¹o 4 líp: - Líp da do biÓu m« kÐp l¸t sõng ho¸ t¹o thµnh, máng, mÒm , dÔ cö ®éng, trªnm«i cã c¸c l«ng sóc gi¸c. - Líp c¬ vßng m«i cã c¬ thæi, c¬ vËn ®éng m«i. - Líp h¹ niªm m¹c cã c¸c tuyÕn m«i tiÕt chÊt nhên vµ ®Çu mót TK c¶m gi¸c. - Líp niªm m¹c ë trong cïng th−êng cã mµu hång cña c¸c mao m¹ch. Formatted: Portuguese (Brazil)§éng m¹ch ph©n ®Õn m«i: mét nh¸nh tõ ®éng m¹ch mÆtThÇn kinh ph©n ®Õn: tõ d©y sè V (lµm nhiÖm vô c¶m gi¸c); d©y sè VII (d©y TKmÆt, vËn ®éng c¬ vßng m«i)So s¸nh gi÷a c¸c loµi: Ngùa: m«i máng, dÔ cö ®éng, cã thÓ dïng ®Ó lÊy thøc ¨n, trªn m«i cã nhiÒul«ng xóc gi¸c. Tr©u, bß: m«i dµy, cøng, kÐm linh ho¹t h¬n, kh«ng dïng ®Ó lÊy thøc ¨n, mÆttrªn m«i réng, cã nhiÒu s¾c tè ®en vµ lu«n Èm −ít. Lîn: m«i d−íi nhá, m«i trªn ph¸t triÓn trµn ra ngoµi m«i d−íi h×nh thµnh mâm. Dª cõu: m«i máng, ho¹t ®éng linh ho¹t dïng ®Ó lÊy thøc ¨n. Chã: m«i cã nhiÒu l«ng xóc gi¸c, r·nh nh©n trung s©u. Hai bªn mÐp gÊp nÕp s©uvµo trong do ®ã miÖng réng.1.1. 2. M¸ (bucca; cheeks)VÞ trÝ: giíi h¹n hai thµnh bªn xoang miÖng, kÐo dµi tõ mÐp ®Õn mµng khÈu c¸i, tõhµm r¨ng trªn ®Õn hµm r¨ng d−íi.CÊu t¹o: tõ ngoµi vµo trong gåm: - Líp da. - Líp c¬ gåm: c¬ thæi ; c¬ gß m¸; c¬ nanh; c¬ h¹ m«i d−íi. - Líp h¹ niªm m¹c cã c¸c tuyÕn m¸. ...