Bài giảng Giao thoa văn hóa - Bài 1: Lịch sự trong giao tiếp

Bài giảng Giao thoa văn hóa - Bài 1: Lịch sự trong giao tiếp. Bài này có nội dung trình bày về: các quan điểm khác nhau về lịch sự trong giao tiếp; phép lịch sự trong giao tiếp trong văn hóa người Việt;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Giao thoa văn hóa - Bài 1: Lịch sự trong giao tiếp 8/4/2020GIAO THOA VĂN HÓA Bài 1: LỊCH SỰ TRONG GIAO TIẾP 1 8/4/2020CÁC QUAN ĐIỂM KHÁC NHAU VỀ LỊCHSỰ TRONG GIAO TIẾP Gumperz (trích từ Brown và Levinson, 1987: XIII): Lích sự là một vấn đề cơ bản trong việc tạo ra trật tự xã hội và là một điều kiện tiên quyết của sự hợp tác của con người để bất cứ một lý thuyết nào một khi đã đưa ra được một sự hiểu biết về hiện tượng này cũng đồng thời là đã tiếp cận được các phông nền của đời sống xa hội của con ngườiTheo Green, 1989:142Lịch sự là một hệ thống các quan hệ liên nhân được thiết lập để tạo thuận lợi cho giao tiếp bằng cách tối thiểu hóa khả năng gây xung đột và đối đầu vốn tang ẩn trong mọi mối tương giao của con người 2 8/4/2020 Yule (1977:60) gắn khái niệm lịch sự với khái niteejm thể diện (face) và ý thức của chủ thể giao tiếp về quan hệ chủ thể giao tiếp-đối thể giao tiếp + sự gần gũi hay xa cách mà chủ thể giao tiếp muốn thể hiện Lịch sự, trong giao tiếp, có thể được định nghĩa như là phương tiện được sử dụng để tỏ ra là mình có lưu ý đến thể diện của người khác. Theo nghĩa này, lịch sự có thể được thể hiện trong những tình huống mang tính xa cách hay gần gũi về mặt xã hội. Tỏ ra là mình có lưu ý đến thể diện của người khác.Theo Nguyễn Quang (2004:11)Lịch sự là bất cứ loại hành vi nào (cả ngôn từ và phi ngôn từ) được sử dụng một cách có chủ đích và phù hợp để làm cho người khác cảm thấy tốt hơn hoặc ít tồi tệ hơn 3 8/4/2020Nhằm tránh hoặc giảm việc làm cho họ phật ýhay mất thể diện:Khi phải đương đầu với một hành đông đe dọa thể diện ( phải đưa ra một vài phát ngôn mà những phát ngôn đó, ở các mức độ khác nhau có thể tạo ra ảnh hưởng tiêu cực cho các thể diện ( hoặc dương tính, hoặc âm tính) của đối tác giao tiếp, ta có thể đi theo một trong 3 hướng sau:a. Sử dụng lịch sự dương tính (positive politeness)b. Sử dụng lịch sự âm tính ( negative politeness)c. Nói bóng gió, không công khai (off-record)Brown & Levinson (1987)Lưu ý: Các chiến lược của lịch sự âm tính, đặc biệt của lịch sự âm tính và của việc nói bóng gió, không công khai đòi hỏi người sử dụng phải rất nhạy cảm nhằm đảm bảo tính phù hợp của các chiến lược đó đối với từng đối tượng giao tiếp cụ thể, để đạt tới một đích giao tiếp cụ thểNếu không, tính lịch sự sẽ mất , tính phản cảm sẽ xuất hiện 4 8/4/2020Cần tính đếntính phù hợp xét theo bản chất giao tiếp: nội văn hóa hay giao văn hóa?Tính phù hợp xét theo các thành tố giao tiếp: Thành tố nào đóng vai trò quyết định để đạt tới đích giao tiếp đề ra?Trong văn hóa người Việt:Lịch sự dương tính và âm tính về cơ bản và thông thường được phân bổ theo mức độ ưa chuộng hơn ( order of preference):1. Người già và trẻ em thường dùng chiến lược lịch sự dương tính nhiều hơn so với người ở độ tuổi thanh niên hay trung niên (tuổi tác)2. Phụ nữ thường viện đến chiến lược lịch sự dương tính nhiều hơn so với nam giới (Giới tính) 5 8/4/20203. Người sống ở thành phố có xu hướng thiên về lịch sự âmtính hơn so với người sống ở nông thôn ( Địa dư sinh sống)4. Những đối tác giao tiếp Việt ở những nơ I mà điều kiệnsống rỏ r khó khan hơn thường có xu hướng sử dụng chiếnlược lịch sự dương tính nhiều hơn so với những đối tác giatiếp ở những nơi mà điều kiện sống tỏ ra dễ dàng hơn (điềukiện sống)5. Những người giỏi về các ngoại ngữ Âu châu thường thiênvề lịch sự âm tính hơn so với những người không biết ngoạingữ hay biết tốt về các ngoại ngữ Đông phương ( Trình độngoại ngữ và mức độ văn hóa – acculturation)6. Những người làm công việc mang tính độc lập cao thườngcó xu hướng sử dụng chiến lược âm tính nhiều hơn so vớinhững người làm các công việc mang tính tập thể (Bản chấtnghề nghiệp) 6 8/4/20207. Khi quan hệ chưa thật gần gũi, các đối tác giao tiếp Việtthường viện đến các chiến lược lịch sự âm tính nhiều hơn (khoảng cách quan hệ)8. Với cùng một đối thể giao tiếp, khi muốn chuyển thái độ từ“ấm hơn” sang “lạnh hơn”, chủ thể giao tiếp Việt thường chuyểntừ việc sử dụng các chiến ...