Bài giảng giống cây rừng : Những vấn đề chính trong cải thiện giống cây rừng part 1

Tài liệu tham khảo Giáo trình Giống cây rừng (tài liệu chính) sử dụng tại trường ĐHLN do GS.TS Lê Đình Khả và PGS.TS Dương Mộng Hùng biên soạn năm 2003. - Giáo trình Lai giống cây rừng do GS.TS Lê Đình Khả biên soạn (tham khảo thêm). - Giáo trình Kỹ thuật nhân giống cây rừng do PGS.TS Dương Mộng Hùng biên soạn (tham khảo thêm). - Tài liệu chuyên sâu: tài liệu quản lí, pháp lệnh giống cây trồng, tiêu chuẩn ngành, qui phạm về xây dựng và quản lí vườn giống rừng giống,… do Bộ NN & PTNT...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng giống cây rừng : Những vấn đề chính trong cải thiện giống cây rừng part 1 Bµi gi¶ng m«n Gièng c©y rõng Chuyªn ngµnh: L©m häc vµ CNSH Ng­êi biªn so¹n: ThS. Hå H¶i Ninh Email: honinhvfu@gmail.com 6/2008 1 Tài liệu tham khảo Giáo trình Giống cây rừng (tài liệu chính) sử dụng tại - trường ĐHLN do GS.TS Lê Đình Khả và PGS.TS Dương Mộng Hùng biên soạn năm 2003. - Giáo trình Lai giống cây rừng do GS.TS Lê Đình Khả biên soạn (tham khảo thêm). - Giáo trình Kỹ thuật nhân giống cây rừng do PGS.TS Dương Mộng Hùng biên soạn (tham khảo thêm). - Tài liệu chuyên sâu: tài liệu quản lí, pháp lệnh giống cây trồng, tiêu chuẩn ngành, qui phạm về xây dựng và quản lí vườn giống rừng giống,… do Bộ NN & PTNT phát hành. (website: http://www.agroviet.gov.vn/) 2 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng I. Kh¸i niÖm vÒ c¶i thiÖn gièng c©y rõng. §Ó n¾m v÷ng ®­îc kh¸i niÖm c¶i thiÖn gièng c©y rõng cÇn hiÓu 3 thuËt ng÷ : 1. Di truyÒn häc gièng c©y rõng (Forest tree genetics): 2. Kh¸i niÖm chän gièng (Forest tree breeding): - Theo nghÜa hÑp - Theo nghÜa réng - Chän gièng c©y rõng 3. C¶i thiÖn gièng c©y rõng (Forest tree improvement): 3 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng 1. …………. 2. Kh¸i niÖm chän gièng (Forest tree breeding). + Theo nghÜa hÑp: Lµ sù chän läc nh÷ng c¸ thÓ tèt nhÊt trong quÇn thÓ råi lÊy s¶n phÈm gièng tõ chóng ®em ra s¶n xuÊt ë vô sau hay ë løa sau. + Theo nghÜa réng: Chän gièng lµ mét qu¸ tr×nh cã ®­îc nh÷ng gièng tèt víi sè l­îng lín ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt cho vô sau, løa sau. + Chän gièng c©y rõng: Lµ lÜnh vùc nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p t¹o gièng c©y rõng cã ®Þnh h­íng nh­ t¨ng n¨ng xuÊt, tÝnh chèng chÞu vµ nh©n c¸c gièng nµy ph¸t triÓn vµo s¶n xuÊt. 4 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng 1. ………….. 2. ………….. 3. C¶i thiÖn gièng c©y rõng (Forest tree improvement): Lµ ¸p dông c¸c nguyªn lý di truyÒn häc vµ ph­¬ng ph¸p chän gièng ®Ó n©ng cao n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng c©y rõng theo môc tiªu kinh tÕ cïng víi viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trång rõng th©m canh. 5 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng II. VÞ trÝ cña c«ng t¸c gièng trong s¶n xuÊt L©m nghiÖp. Nh­ chóng ta ®· biÕt : P = G + E +A Phenotype = Gennotype + Environment + Age (KiÓu h×nh = KiÓu gen + M«i tr­êng sèng + Tuæi) - B¶n chÊt cña c«ng t¸c sx LN lµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng thay ®æi vÒ kiÓu h×nh (P) : Cã 3 c¸ch. - Kh¸c víi sx NN ë chç: - NÕu t¸c ®éng vµo m«i tr­êng sèng trong c¸c giai ®o¹n: 6 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng III. Môc tiªu cña c¶i thiÖn gièng c©y rõng.  N©ng cao s¶n l­îng vµ chÊt l­îng gç (lÊy gç lµ l©m s¶n chÝnh)  LÊy qu¶, h¹t, nhùa, tinh dÇu, … (LS ngoµi gç). => MT lµ trång rõng kinh tÕ  T¹o m«i tr­êng (phñ xanh) => môc tiªu c¶i t¹o m«i tr­êng. => MT kh¸c th× chØ tiªu chän läc còng kh¸c .  ChØ tiªu chän läc: - S¶n l­îng gç + chÊt l­îng gç (®é c¬ lý + h×nh d¹ng th©n) => môc tiªu sè mét. - S¶n l­îng + chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm ngoµi gç => môc tiªu sè hai. - TÝnh chèng chÞu : Kh« h¹n , nãng , rÐt, kiÒm, mÆn, s©u bÖnh => môc tiªu m«i tr­êng (cho n¨ng suÊt cao).  Chän gièng ®a môc tiªu (multipurpose): Chän gièng ®a môc tiªu chØ cã kÕt qu¶ ®èi víi tÝnh tr¹ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ cã t­¬ng quan thuËn. 7 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng IV. LÞch sö ph¸t triÓn cña c¶i thiÖn gièng c©y rõng. VÒ ho¹t ®éng nghiªn cøu: ë ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi  VÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt: 3 giai ®o¹n chÝnh  + Giai ®o¹n 1: Thu h¸i h¹t gièng 1 c¸ch s« bå (Kh«ng qua tuyÓn chän, kiÓm nghiÖm) + Giai ®o¹n 2: Chän l©m phÇn vµ chuyÓn ho¸ rõng => môc ®Ých : h¹t gièng gåm: ph«i => ph­¬ng ph¸p di truyÒn => l¸ mÇm; néi nhò => ph­¬ng ph¸p gieo ­¬m => h¹t gièng tèt th× ph«i vµ néi nhò ®Òu tèt trong tr­êng hîp nµy n©ng cao phÈm chÊt di truyÒn b»ng c¸ch tØa th­a vµ c¸ch ly, cßn nghiªn cøu phÈm chÊt gieo ­¬m b»ng th©m canh vµ thu h¸i qu¶ h¹t ®óng thêi ®iÓm, cßn t¹o t¸n vµ kÝch thÝch sai hoa, lµm t ¨ng s¶n l­îng h¹t vµ dÔ dµng thu h¸i. + Giai ®o¹n ba: Chän c©y tréi ®Ó x©y dung v­ên gièng vµ rõng gièng Chän läc nh÷ng c©y tèt nhÊt theo KH trong quÇn thÓ (c©y tréi) KiÓm tra di truyÒn cña nh÷ng c©y tréi nh»m chän ra nh÷ng c©y tréi nµo theo KH cã KG tèt, (c©y ­u viÖt) sau ®ã tiÕn hµnh x©y dùng v­ên gièng: – C©y tréi C©y ­u viÖt H÷u tÝnh H÷u tÝnh(gia ®×nh) Sinh d­ìng Sinh d­ìng(dßng) Rõng gièng V­ên gièng Trång kh«ng theo s¬ ®å Trång theo s¬ ®å chÆt chÏ + Giai ®o¹n bèn: Chän gièng tæng hîp: => §èi víi VN chóng ta ®ang ë giai ®o¹n 2 lµ chÝnh vµ ®ang b¾t ®Çu tiÕn hµnh giai ®o¹n 3. 8 Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng V. C¸c b­íc chÝnh cña mét ch­¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõn ...