Bài giảng Hội chứng màng não - PGS. TS. Nguyễn Minh Hiện

Bài giảng ""Hội chứng màng não - PGS.TS. Nguyễn Minh Hiện" trình bày đại cương về hội chứng màng não, các triệu chứng hệ thần kinh, căn nguyên của hội chứng màng não. Mời các bạn đọc cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Hội chứng màng não - PGS. TS. Nguyễn Minh Hiện HỘICHỨNGMÀNGNÃOPGS.TS.NguyễnMinhHiện(THẦNKINHHỌC–Chủbiên:GS.TS.NguyễnVănChương)Mụctiêu:—Nắmđượcsơlượcgiảiphẫu,sinhlýmàngnãovàdịchnãotủy.—Nắmđượccáctriệuchứngcơbảncủahộichứngmàngnão.—Nắmđuợccácnguyênnhâncủahộichứngmàngnão.1.ĐạicươngHộichứngmàngnãolàtổnghợpcáctriệuchứngbệnhlýởmàngnão–nãogâyra,gồmcócáctriệuchứngtoànthân,triệuchứngnãotoànbộ,triệuchứngthầnkinhkhutrúvàtriệuchứngbiếnđổidịchnãotủy.1.1.Giảiphẫu,sinhlýmàngnão—Nãobộvàtủysốngđượcbaobọcbởi3màng,từngoàivàotronglà:màngcứng,màngnhệnvàmàngnuôi.+Màngcứng(duramater,pachymeninx)làmàngxơdày,dínhvàomặttrongxươngsọvàốngsống.Màngcứnggồmhailá,ởkhoangtrongsọhailánàydínhchặtvớinhau(chỗchúngtáchratạothànhcácxoang).Ởtrongốngsốnggiữahailácómômỡxốp,cóhệthốngtĩnhmạchphongphú(khoangngoàimàngcứng).+Màngnhện(arachnoidea)làmàngmỏnggồmcácsợilỏnglẻo,ởsátvàomặttrongcủamàngcứngvànốiliềnvớicácmàngnuôibằngcácsợi.+Màngnuôihaymàngmềm(piamater,leptomeninx)dínhsáttổchứcnão,cónhiềumạchmáu.Giữamàngnuôivàmàngnhệncókhoangdướinhện,chứadịchnãotủy.Ởtủysống,khoangdướinhệnkhárộng.—Tínhnhậnbiếtcảmgiácđaucủamàngnão:docácsợicảmgiáccủadâyV,IX,X,cácrễthầnkinhC1,C2,C3vàcácsợithầnkinhgiaocảmcổchiphối;nhữngchỗcómàngcứng,hệthốngxoangtĩnhmạch,độngmạchrấtnhạycảmvớikíchthíchđau;chấtnão,màngnhện,màngnuôikhôngnhậnbiếtcảmgiácđau.1.2.Sinhlýdịchnãotủy—Dịchnãotủyđượctiếtratrongcácnãothấtbênbởiđámrốimàngmạch;từnãothấtbênchảyvàonãothất3qualỗMonro,quacốngSylviusvàonãothất4,chảyvàokhoangdướinhệnqualỗMagendievàLuschka.—DịchnãotủyđượchấpthuchủyếubởicáchạtPacchioni(làtổchứcđặcbiệtcủamàngnhện),ngoàiracònquacácxoangtĩnhmạch,cácmàngbạchhuyết.—Dịchnãotủybaoquanhphíangoàinãotủygópphầnchốnglạinhữngtácđộngcơhọc;đồngthờidịchnãotủyliênquanmậtthiếtvớimàngnãovàtổchứcnãophảnứngngayởdịchnãotủy.Vìvậy,xétnghiệmdịchnãotủycóýnghĩarấtquantrọngtrongchẩnđoánbệnhlýhệthầnkinh.2.Triệuchứnghệthầnkinh2.1.TriệuchứngtoànthânNgườibệnhmệtmỏi,vẻmặtbơphờ,môikhô,lưỡibự,khátnước,đáiít,đaunhứctoànthân.Cóthểsốtcao,mạchchậmkhôngđều,davàniêmmạckhônóng,ănuốngkém.2.2.Triệuchứngnãotoànbộ2.2.1.Cáctriệuchứngchứcnăng—Nhứcđầulàtriệuchứnghaygặpnhất,cókhilanxuốngdọccộtsống.Đauđầuthườngởtránvàsaugáy,đautăngkhicótiếngđộngvàánhsángnênbệnhnhânthườngquaymặtvàophíatối.Cườngđộđaumạnh,nhứcnhối,cólúcnhưmuốnvỡtunghộpsọ,đôikhingườibệnhhônmêvẫnrênrỉ,trẻemthườngđangngủbỗngnhiênkêuthét(tiếngthétmàngnão).—Nônvọtdễdàng,khôngliênquanđếnthứcăn,thườngđộtngột,khônglợmgiọng,khôngcóbuồnnônbáotrước.—Táobónnhưngkhôngkèmtheotrướngbụng,thườnggặptronghộichứngmàngnãobáncấp.2.2.2.Cáctriệuchứngthựcthể—Rốiloạntâmthần:bệnhnhâncóthểtrầmcảmhaykíchđộng,vậtvã.—Rốiloạnýthứctừlúlẫn,uámđếnhônmê.—Cocứngcơ:khimàngnãobịkíchthíchgâytăngtrươnglựccơ,cocứngcơ,nhấtlàcáccơcổvàlưng;đặcbiệtcocứngcơnhưngkhônggâyđau.Trườnghợpcocứngcơ,ngườibệnhngửađầurasau,chânco,bụnglõm(tưthếcòsúng).Cocứngcơbiểuhiệnbằngcácdấuhiệusau:+Dấuhiệucứnggáy.+DấuhiệuKernig.+DấuhiệuBrudzinskitrênhayBrudzinskichẩm.+DấuhiệuBrudzinskimu.—Tăngcảmgiácđau.—Tăngphảnxạgânxươngđềutứchidokíchthíchbótháp.—Rốiloạnthầnkinhgiaocảm:+Mặtkhiđỏ,khitái,đôikhivãmồhôilạnh.+Dấuhiệuvạchmàngnãodươngtính(dấuhiệuTrousseau).—Triệuchứngnãokhutrú:làcáctriệuchứngthầnkinhmuộndotổnthươngcáctổchứcthầnkinhnằmdướimàngnão.+ĐôikhicócơnđộngkinhtoànthểhayđộngkinhcụcbộkiểuBravaisJackson.+Bạihayliệtcácchithể.+Tổnthươngcácdâythầnkinhsọnão;vìnềnnãorấtgầncácdâythầnkinhsọnãonênkhiviêmmàngnão,nhấtlàlaomàngnão,viêmmàngnãomủdễgâytổnthươngcácdâythầnkinhsọnão.+HaygặptổnthươngcácdâyvậnnhãnnhưdâyIII,IV,Vgâylác,sụpmi,giãnđồngtử,nhìnđôihaytổnthươngdâyIIgâygiảmthịlực.+TổnthươngdâyVII,dâyVcũnghaygặpvớibiểuhiệnlâmsàngùtai,mấtcânđốihaibênkhivậnđộngcáccơmặt:méomiệng,mấtnếpnhăntrán,mũi,mã,mắtnhắmkhôngkín.2.2.3.ThayđổidịchnãotủyDịchnãotủycóthểbìnhthườngnhưngcũngcóthểthayđổitùytheonguyênnhângâybệnh.—Áplựcdịchnãotăng>20cmH Oởtưthếnằm. 2—Màusắcdịchnãotủy:tronghaymàuvàngchanh,đỏmáu, ...