Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình - ThS. Phan Chung Thùy Linh

Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình do ThS. Phan Chung Thùy Linh thực hiện trình bày về tầm quan trọng của khám sức khỏe định kỳ; nguyên lý lựa chọn bệnh và test để tầm soát; các chiến lược tầm soát và tham vấn sức khỏe ở các lứa tuổi tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình - ThS. Phan Chung Thùy LinhKHAÙM TAÀM SOAÙT & THAM VAÁNTAÏI PHOØNG KHAÙM NGOAÏI TRUÙTHEO Y HOÏC GIA ÑÌNH ThS PHAN CHUNG THUØY LYNH Muïc tieâu1. Giaûi thích ñöôïc taàm quan troïng cuûa khaùm söùc khoûe ñònh kyø2. Neâu ñöôïc caùc nguyeân lyù löïa choïn beänh vaø test ñeå taàm soaùt3. Trình baøy ñöôïc caùc chieán löôïc taàm soaùt vaø tham vaán söùc khoûe ôû caùc löùa tuoåi taïi phoøng khaùm ngoaïi truù theo YHGÑ Môû ñaàu Quan ñieåm coå ñieån: taïi phoøng khaùm chæ phaùt hieän vaø ñieàu trò beänh nhaân ñeán khaùm, quaûn lyù beänh maïn tính. BSGÑ phaûi thöïc hieän hai vieäc quan troïng khaùc trong khuynh höôùng döï phoøng cuûa YHGÑ laø khaùm söùc khoûe thöôøng quy vaø tham vaán, giaùo duïc cho caùc caù theå khoûe maïnh. Khaùm taàm soaùt vaø tham vaán coù giaù trò cao töông töï chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh. Mười nguyên nhân hàng đầu gây tử vong Bệnh tim mạch: 10,8% - 3,1triệu Viêm phổi: 10,0% - 2,86  Tiêu chảy: 5,4% - 1,54 HIV/AIDS: 7,5% - 2,14  Sốt rét: 4,4% - 1,24 Chết chu sinh: 6,4% - 1,83  Lao: 3,8% - 1,1 Đột quị: 6,0% - 1,72  COPD: 3,1% - 0,88  Tai nạn giao thông: 1,9% - 0,53 Thống kê của WHO 2002 Cô sôû khoa hoïc cuûa vieäc khaùm söùc khoûe ñònh kyø Caùc nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây töû vong vaø taøn pheá coù lieân quan chaët cheõ ñeán söùc khoûe vaø haønh vi töøng caù theå. Vì vaäy coù theå döï phoøng ñöôïc caùc nguyeân nhaân naøy qua caùc can thieäp khi khaùm söùc khoûe ñònh kyø. Thöïc hieän toát seõ tieát kieäm nhieàu kinh phí vaø seõ thu laïi lôïi ích raát lôùn veà kinh teá.Khám tầm soát là gì? Khám tầm soát Tầm soát là sử dụng những test, những phương cách khám cho dân số để phát hiện những bệnh chưa được chẩn đoán trước đây hoặc những người có nguy cơ cao sẽ phát triển thành bệnh. Mục đích của tầm soát là phát hiện bệnh sớm. Tầm soát là một chiến lược quan trọng để ngăn ngừa bệnh tật, nhưng không phải tất cả các bệnh đều tầm soát được.Nguyên lý lựa chọn bệnh tầm soát  Lựa chọn bệnh để tầm soát  Những test tầm soát đã có sẳn  Phương pháp điều trị có sẳn  Chi phí hợp lý Tieâu chí taàm soaùt Frame ñaõ phaùt trieån tieâu chí löïa choïn beänh vaø test taàm soaùt:1. Coù hieäu quaû treân chaát löôïng cuoäc soáng.2. Coù saün bieän phaùp ñieàu trò chaáp nhaän ñöôïc.3. Ñieàu trò bao goàm giai ñoaïn sớm vaø vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò sôùm laøm giaûm tyû leä beänh naëng vaø töû vong. Tieâu chí taàm soaùt4. Ñieàu trò ôû giai ñoaïn sớm hieäu quaû hôn ñieàu trò treã.5. Thöû nghieäm phaûi ñöôïc chaáp nhaän vaø ôû möùc giaù phuø hôïp ñeå phaùt hieän bệnh ôû giai ñoaïn sớm.6. Taàn suaát beänh phaûi ñuû lôùn ñeå ñieàu chænh giaù.7. Ñoä nhaïy, ñoä ñaëc hieäu vaø giaù trò tieân ñoaùn cuûa test coù taàm quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù vaø löïa choïn test saøng loïc. Noäi dung taàm soaùt Tuøy theo löùa tuoåi. Taàm soaùt ôû phoøng khaùm quaù ñoâng: chuaån bò saün phaùc ñoà khaùm taàm soaùt vôùi moâ hình beänh taät thöôøng gaëp theo tuoåi (hieäu chænh theo caùc nghieân cöùu ñònh kyø). CAÙC BIEÄN PHAÙP CAN THIEÄP ÔÛ NGÖÔØI LÔÙN Can thieäp Möùc ñoä thôøi gian TöøHuyeát aùp Moãi 2 naêm 19 tuoåiCaân naëng vaø chieàu cao Töøng giai ñoaïn 19 tuoåiCholesterol Moãi 5 naêm 19 tuoåiNhuõ aûnh Moãi 1-2 naêm 40 tuoåi, nöõPap’smear Moãi 1-3 naêm 19 tuoåi, nöõPSA Haèng naêm 50 tuoåi, namSoi ÑT sigma Moãi 3-5 naêm 50 tuoåiMaùu aån trong phaân Töøng giai ñoaïn 50 tuoåiXeùt nghieäm nöôùc tieåu Töøng giai ñoaïn 60 tuoåiRaêng Haèng naêm 19 tuoåiThò löïc/ glaucoma Moãi 2-4 naêm 40 tuoåi CAÙC BIEÄN PHAÙP CAN THIEÄP ÔÛ NGÖÔØI LÔÙNKhaùm vuù Moãi 1-4 naêm cho ñeán 40 tuoåi 19 tuoåi sau ñoù haøng naêmUng thö (giaùp, mieäng, da, haïch, tröïc Moãi 3 naêm cho ñeán 50 sau 19 tuoåitraøng (40), tieàn lieät tuyến (nam 50+) ) ñoù moãi naêmTieâm ngöøa uoán vaùn -baïch haàu Moãi 10 naêm 19 tuoåiPneumocoque Moät laàn 64 tuoåiCuùm Haøng naêm neáu coù chæ ñònhTham vaán: Huùt thuoác, röôïu, haønh vi Töøng giai ñoaïn 19 tuoåitình duïc, phôi nhieãm HIV, dinh ...