Bài giảng khuyến nông lâm part 3

Theo cách tiếp cận này, vai trò của người dân đã được chú trọng từ việc xác định nhu cầu, thực hiện, chấp nhận. Quá trình này cho phép vị trí của nông dân ngày càng cao trong quá trình khuyến nông khuyến lâm. Tuy nhiên trong thực tế mô hình trình diễn cũng vấp phải những trở ngại, trong đó đánh chú ý là khả năng phổ cập và lan rộng, mô hình có thể được nông dân tham gia đánh giá là có hiệu quả nhưng thực tế thì nông dân khác không hoặc khó áp dụng được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng khuyến nông lâm part 3 tr×nh ph¸t triÓn kü thuËt míi ngay trªn ®ång ruéng cña hä. Theo c¸ch tiÕp cËn nμy, vai trß cña ng−êi d©n ®· ®−îc chó träng tõ viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu, thùc hiÖn, chÊp nhËn. Qu¸ tr×nh nμy cho phÐp vÞ trÝ cña n«ng d©n ngμy cμng cao trong qu¸ tr×nh khuyÕn n«ng khuyÕn l©m. Tuy nhiªn trong thùc tÕ m« h×nh tr×nh diÔn còng vÊp ph¶i nh÷ng trë ng¹i, trong ®ã ®¸nh chó ý lμ kh¶ n¨ng phæ cËp vμ lan réng, m« h×nh cã thÓ ®−îc n«ng d©n tham gia ®¸nh gi¸ lμ cã hiÖu qu¶ nh−ng thùc tÕ th× n«ng d©n kh¸c kh«ng hoÆc khã ¸p dông ®−îc cho dï ngay trong cïng mét ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Mét sè lý do cã thÓ thÊy ë ®©y lμ: -M« h×nh nμy cã thÓ phï hîp víi lao ®éng, nguån lùc cña hé nμy nh−ng kh«ng phï hîp víi nhãm hé kh¸c, ®Æc biÖt lμ c¸c hé nghÌo, bÊt lîi. - C¸c nhãm n«ng d©n sÏ cã c¸c së thÝch, së tr−êng kh¸c nhau trong s¶n xuÊt, do ®ã m« h×nh thμnh c«ng nh−ng ®«i khi kh«ng t¹o ra mèi quan t©m cña hä. - Sù kh¸c nhau vÒ tËp qu¸n canh t¸c, kiÕn thøc sinh th¸i, b¶n ®Þa cña c¸c céng ®ång còng lμ nguyªn nh©n kh«ng thÓ lan réng c¸c m« h×nh tr×nh diÔn. C¸ch tiÕp cËn tõ d−íi lªn TiÕp cËn khuyÕn n«ng l©m tõ d−íi lªn hay tiÕp cËn khuyÕn n«ng l©m tõ trong ra lμ c¸ch tiÕp cËn tõ n«ng d©n ®Õn n«ng d©n, lÊy ng−êi d©n lμm trung t©m. HiÖn nay trong c¸c ch−¬ng tr×nh, dùa ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n cã nguån tμi trî n−íc ngoμi th−êng ¸p dông c¸ch tiÕp cËn nμy. Trong c¸ch tiÕp cËn nμy vai trß cña ng−êi d©n ®−îc chó träng tõ viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu, ®Õn tæ chøc vμ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn. C¸ch tiÕp cËn nμy thÓ hiÖn nhiÒu −u ®iÓm nh− n«ng d©n tham gia trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m tõ b−íc lËp kÕ ho¹ch ®Õn thùc thi, gi¸m s¸t vμ cuèi cïng lμ ®¸nh gi¸, ng−êi n«ng d©n tù ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh trªn c¬ së trî gióp cña tæ chøc khuyÕn n«ng l©m, kÕ ho¹ch th−êng s¸t víi thùc tÕ vμ ®−îc c«ng khai minh b¹ch. C¸n bé khuyÕn n«ng l©m b¸m s¸t víi hiÖn tr−êng. Cã mét sè h×nh thøc thÓ hiÖn c¸ch tiÕp cËn nμy nh− sau: TiÕp cËn theo khuyÕn n«ng khuyÕn l©m lan réng §©y lμ c¸ch tiÕp cËn dùa trªn nguyªn t¾c: Tõ n«ng d©n ®Õn n«ng d©n, b¾t ®Çu ®−îc thö nghiÖm vμ ¸p dông tõ gi÷a thËp kû 80. Ph−¬ng ph¸p nμy ®ang gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i chÝnh hiÖn nay cña hÖ thèng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m nhμ n−íc ch−a cã kh¶ n¨ng víi tíi ®−îc tÊt c¶ c¸c th«n b¶n. KhuyÕn n«ng lan réng dùa vμo viÖc huy ®éng n«ng d©n vμ c¸c tæ chøc ®Þa ph−¬ng tham gia vμo viÖc më réng c«ng t¸c khuyÕn c¸o vμ dÞch vô hç trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th«ng qua m¹ng l−íi ho¹t ®éng ë ®Þa ph−¬ng. Theo c¸ch tiÕp cËn nμy, vai trß cña ng−êi d©n/ céng ®ång lμ trung t©m trong c¸c ho¹t ®éng phæ cËp, më réng, ®Æc biÖt lμ kh¶ n¨ng tù qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m. C¸ch tiÕp cËn nμy ®ßi hái ph¶i t¨ng c−êng ®μo t¹o cho n«ng d©n, h×nh thμnh c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m th«n b¶n nh−: nhãm qu¶n lý, nhãm cïng së thÝch. Trong giai ®o¹n ®Çu yªu cÇu 79 ph¶i lùa chän c¸c th«n ®iÓm, ph¸t ®éng qu¸ tr×nh lan réng tõ th«n nμy sang th«n kh¸c vμ lu«n tæng kÕt vμ bæ sung kinh nghiÖm. Th«n ®iÓm Th«n lan réng (2000) (2001) Th«n lan réng (2002) Th«n lan réng (2003) H×nh 4.2: TiÕp cËn theo khuyÕn n«ng khuyÕn l©m lan réng ë c¸ch tiÕp cËn nμy n«ng d©n tham gia vμo c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m theo c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau: • C¸c c©u l¹c bé cña n«ng d©n §©y lμ h×nh thøc tæ chøc rÊt phæ biÕn ë c¸c tØnh miÒn nam. C¸c c©u l¹c bé ho¹t ®éng vμ tån t¹i dùa vμo c¸c thμnh viªn tù nguyÖn, huy ®éng vèn ho¹t ®éng tõ c¸c thμnh viªn vμ lùa chän ®¹i diÖn ®Ó tham gia tËp huÊn vμ lμ ng−êi liªn l¹c cho c©u l¹c bé gi÷a c¸c thμnh viªn víi nhau vμ gi÷a c©u l¹c bé víi c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m nhμ n−íc. ë mét sè ®Þa ph−¬ng ®· thμnh lËp mét sè c©u l¹c bé sau: - Nhãm n«ng d©n cïng së thÝch §©y lμ h×nh thøc tæ chøc rÊt phæ biÕn ë c¸c tØnh miÒn b¾c ®−îc h×nh thμnh trªn c¬ së cïng chung mét quan t©m hay ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng cña c¸c n«ng d©n trong th«n b¶n Mçi nhãm së thÝch th−êng chän ra mét nhãm tr−ëng lμm nhiÖm vô liªn l¹c gi÷a c¸c thμnh viªn cña nhãm vμ c¸c c¸n bé, tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m bªn ngoμi. - Nhãm qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m th«n b¶n Mçi th«n thμnh lËp nhãm qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m th«n. Thμnh viªn cña nhãm nμy tõ 3 ®Õn 5 ng−êi do d©n bÇu vμ tham gia tù nguyÖn. Th«ng th−êng hä lμ tr−ëng c¸c nhãm cïng së thÝch. Nhãm nμy cã tr¸ch nhiÖm ®«n ®èc c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m trong th«n vμ c¸c nhãm cïng së thÝch, lμm cÇu nèi víi ban khuyÕn n«ng khuyÕn l©m x· hay ban qu¶n lý dù ¸n cña x· (nÕu x· cã dù ¸n) vμ cã quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng khuyÕn l©m bªn ngoμi. Nhãm qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m th«n b¶n ph¶i cã quy chÕ ho¹t ®éng. 80 - Ban qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m x· Mçi x· cÇn thμnh lËp ban qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m. Ban nμy lμ mét tæ chøc tù nguyÖn cã sù tham gia cña l·nh ®¹o x· phô tr¸ch vÒ s¶n xuÊt, ®¹i diÖn c¸c th«n. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña nã lμ thóc ®Èy phèi hîp c¸c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng khuyÕn l©m c¸c th«n, c¸c nhãm cïng së thÝch hay c¸c hé gia ®×nh. Ngoμi ra nã thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ víi c¸c tæ chøc bªn ngoμi ®Ó t×m kiÕm c¸c c¬ héi hç trî vμ gióp ®ì n«ng d©n. Ban qu¶n lý khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cßn cã tr¸ch nhiÖm x· kiÓm tra, gi¸m s¸t vμ ®«n ®èc c¸c ho¹t ®éng cña c¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m viªn cÊp x·. - KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m viªn cÊp x· Mçi x· cÇn tuyÓn chän mét sè ng−êi ®Ó ®μo t¹o thμnh c¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m viªn cña x·. Hä lμ nh÷ng ng−êi trùc tiÕp hç trî c¸c hé n«ng d©n vÒ x©y dùng kÕ ho¹ch, kü thuËt ®¬n gi¶n vμ qu¶n lý gi¸m s¸t. C¬ chÕ ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c ph¶i tù bï ®¾p chi phÝ. Tuy nhiªn, giai ®o¹n ®Çu c¸c cÇn cã sù hç trî kinh phÝ cña khuyÕn n«ng khuyÕn l©m nhμ n−íc hay c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n ph ...